Bütçe dengesi (Oyak Yatırım)

Bütçe rakamlarında kısmi iyileşme

Mayıs ayında 235,2 milyar TL fazla… 2024 yılının Mayıs ayında 219,4 milyar TL fazla veren merkezi hükümet bütçesi, bu yıl 235,2 milyar TL fazla verirken, faiz dışı denge geçen yılın aynı ayındaki 330,1 milyar TL'den 346,4 milyar TL'ye yükseldi. Buna göre, 12 aylık bütçe açığı 2,300 milyar TL'den 2.285 milyar TL'ye gerilerken, faiz dışı açık Nisan ayında 670 milyar TL'den Mayıs ayında 653 milyar TL'ye düştü. GSYH'ye oranla bütçe açığı bir ay önceki %4,7'den Mayıs ayında %4,6'ya geriledi. Mayıs ayında, merkezi hükümetin bütçe gelirleri reel olarak %2,8 daralırken, harcamalar %2,2 arttı. Gelir tarafı, zayıf kurumlar vergisinden (geçen yıla kıyasla) olumsuz etkilenirken, giderler ise sermaye harcamaları ve görev zararları kaynaklı yükseldi. İleriye baktığımızda, depremle ilgili harcamaların azalması ve 2024'te açıklanan ancak henüz uygulanmayan kemer sıkma önlemlerinin etkisiyle, 2025'te bütçe açığının GSYH'nin %4,0 civarına gerileyeceğini tahmin ediyoruz. Ancak, önceki dönemde tahakkuk esasına göre hesaplanan bütçe dengesi ile nakit dengesi arasındaki fark büyüktü. Bu nedenle, harcamalarda beklenen düşüşe rağmen, nakit çıkışı yıl boyunca devam edecek ve enflasyonist ortamın canlı kalmasına neden olacaktır.

Kurumlar vergisi geliri zayıfladı… Mayıs ayında vergi gelirleri reel olarak %1,7 azalarak 1.196 milyar TL'ye gerilerken, vergi dışı gelirler yıllık bazda %12,7 düşüşle 128,6 milyar TL'ye geriledi. Kurumlar vergisi, mevsimsel etkiler nedeniyle Mayıs ayında 470,9 milyar TL gelirle en büyük katkı sağlayan kalem oldu, ancak yıllık bazda %13,9 daraldı. KDV gelirleri Mayıs ayında %24,0'lık büyüme oranıyla hızlandı (Nisan ayı yıllık büyüme oranı %13,2), ancak ÖTV gelirleri, tütün ve motorlu taşıt vergisi tahsilatındaki zayıflama nedeniyle %8,8 oranında daraldı. KDV gelirleri, hizmet fiyatlarındaki artış ve ekonomik faaliyetlerin canlılığından etkilenirken, ÖTV gelirleri daha çok mal satışlarına bağlıdır. Dış ticaretten elde edilen vergi gelirleri, ithalatın yıllık bazda artmasına rağmen TL'nin reel değer kazanmasını yansıtarak %13,4 azalarak 163,3 milyar TL'ye geriledi. Öte yandan, gelir vergisi Mayıs ayında istihdamdaki artış ve ücret artışlarındaki geriye dönük endeksleme sayesinde yıllık bazda %39,1 artışla güçlü bir performans gösterdi. Mayıs ayında, vergi yeniden yapılandırması kapsamında 1,8 milyar TL gelir kaydedilirken, özelleştirmeden 1,3 milyar TL gelir elde edildi.

Görev zararları yükseldi... Mayıs ayında, faiz dışı giderler yıllık bazda %6,7 artarken, faiz giderleri reel olarak %25,8 azaldı. Personel giderleri Mayıs ayında %0,5 düşüşle 309,2 milyar TL'ye geriledi. Mal ve hizmet alımları, 2024 yılında açıklanan kemer sıkma önlemlerine rağmen reel olarak %5,5 arttı. Mal ve hizmet harcamalarında anlamlı bir daralma, enflasyonun gerileme dönemine girilmesinin anahtarı olacaktır. Bu arada, sermaye harcamaları Mayıs ayında %19,4 artarak 99,0 milyar TL'ye ulaştı. Kamuya ait elektrik şirketi olan EUAŞ, Nisan ayındaki fiyat artışına rağmen 18,9 milyar TL zarar kaydetti. Benzer şekilde, kamuya ait doğal gaz şirketi BOTAS da Mayıs ayında 34,5 milyar TL zarar etti. Buna bağlı olarak, ilk beş ayda enerji sübvansiyonlarına 165,1 milyar TL kaynak aktarıldı.

 Oyak Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
 https://www.oyakyatirim.com.tr/

                                   ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.