İTO-ÜGE yıllık artışı Türkiye geneli tüketici enflasyonunun 20 puan üzerinde, fark Ekim 2022 itibarıyla tarihi yüksek seviyede- Basın Açıklaması

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) sosyal iştiraklerinden olan
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı'nın (TEPAV) 'İstanbullu dar gelirlinin geçim
maliyeti daha yüksek' başlıklı bir değerlendirme notu yayınlandı.

TÜİK tarafından Türkiye genelini temsilen hesaplanan ve resmi istatistik olarak yayımlanan
tüketici enflasyon verileri “ortalama” değerleri yansıtmaktadır. Oysa ki, her hanehalkının
tüketim tercihleri gelir düzeyine bağlı olarak şekillenmekte ve harcama dağılımını
 belirlemektedir. Ayrıca, perakende satış fiyatlarındaki farklılık da hanehalkı için geçerli
enflasyon oranı üzerinde etkili olabilmektedir. Söz konusu koşulların yarattığı efektif
enflasyon oranı çeşitliliğine örnek olarak, İTO tarafından kamuoyuna açık ve detaylı fiyat i
statistikleri sunulan İstanbul ili için gelir grupları gözeten alternatif enflasyon oranları
hesaplanabilmektedir. Analizler, 2022 yılında enflasyonun hızlanmasıyla İstanbul’da
tüm harcama gruplarında fiyatların önemli oranda arttığını, bu artışların ancak temel
ihtiyaçlarını karşılayabilen düşük gelirli gruplarda daha yüksek olduğunu ve Türkiye
geneli için açıklanan resmi rakamların oldukça üzerinde enflasyon düzeylerine işaret
ettiğini göstermektedir: Ekim 2022 itibarıyla, İstanbul ilinde ikamet eden düşük gelirli
hanehalkının geçim maliyetindeki yıllık artış resmi enflasyon oranının yüzde 23 üzerinde
iken bu ek maliyet, sadece gıda ve barınma ihtiyaçlarını karşılayabilen grup için
yüzde 28’e, sadece gıda harcamaları yapanlar için ise yüzde 36’ya ulaşmaktadır.

İTO-ÜGE yıllık artışı Türkiye geneli tüketici enflasyonunun 20 puan üzerindedir; fark Ekim
2022 itibarıyla tarihi yüksek seviyededir. İTO-ÜGE ile TÜFE’nin yıllık değişimleri
karşılaştırıldığında, her iki endeksin 2018 yılı Temmuz-Eylül dönemi hariç yakın seyrettiği, ancak
enflasyonun hızla yükseldiği 2022 yılı ile birlikte farkın önemli oranda açıldığı görülmektedir. Şöyle
ki, 2021 yılı sonunda İTO-ÜFE - TÜFE enflasyon farkı -1,9 yüzdelik puan iken, Ekim 2022
itibarıyla 23,3 puana çıkmıştır. Bu değer tarihi en yüksek seviyeyi oluşturmaktadır. Söz konusu
ayrışmada endekslerin kapsam ve ağırlık farklılıkları da etkili olmaktadır. TÜFE, Türkiye genelini
ve kapsamlı bir harcama sepetini içerirken, İTO-ÜGE İstanbul’da ücretliler için temel harcamaları
esas almaktadır. Bu nedenle, gıda ile kira, su, elektrik ve yakıt giderlerini içeren konut grubu
harcamaların İTO-ÜGE’deki ağırlığı %63,2 iken, TÜFE’de %43,7’ye düşmektedir (Bakınız Ek 1).
Bu açıdan değerlendirildiğinde, İTO-ÜGE’nin dar gelirli gruplarına yakın bir temsiliyet içerdiği,
dolayısıyla ölçülen enflasyon oranları arasındaki farkın da gelir düzeyi ile ilişkilendirilebileceği
düşünülebilir. Ayrıca, fiyatların İstanbul bölgesinden derlenmesi de farklılık yaratabilecek diğer bir
etkendir

https://www.tepav.org.tr/upload/files/1669877026-3.Istanbullu_dar_gelirlinin_gecim_maliyeti_daha_yuksek.pdf