Makro analiz (Sesmir)

Bilançoların riske maruz kalma alanları genişlemektedir: ABD Dolar Endeksi ve küresel borsalarda iki yönlü keskin değişimlerin meydana gelmesi ve uzun vadeli tahvil faizlerinde ve dolayısıyla finansal varlık fiyatlarına dalgalanmalar yaşanması bilançoların riske maruz kalma alanlarını genişletti. Aynı zamanda ABD tarafında başlatılan ve diğer ülkelerce de tepkisel olarak devam ettirilen korumacı önlemlerin etkisiyle ABD başta olmak üzere tüm büyük ekonomilere dair büyüme beklentileri gerilemiş oldu.

Küresel büyüme beklentilerinin bozulması, Türkiye ekonomisinin dış talebine dair beklentileri de bozmuştur. Zira, 2025 yılında zayıflayan bir küresel büyüme Türkiye ekonomisinin dış talebini zayıflatmıştır.

Aynı zamanda korumacı politikaların artması enflasyonun yüksek kalmasına yol açmaktadır. Tarifelerin etkilerine bağlı olarak, genellikle hem enflasyon hem de büyüme görünümleri eşzamanlı olarak bozulmaktadır. Belirsizlik küresel boyutlardadır.

Mevduat faizlerinin reel getir sağlayan tatmin edici seviyesi, TL’ye geçişi ya da TL de kalmayı ve tasarruf yapmayı destekleyen yegâne politikalardan birisidir. Büyüyememe gerekçeleriyle TL mevduat faizlerinin düşürülme çağrıları belirli bir süreye kadar iyi bir yöntem değildir. Ayrıca Tüketici kredilerinin hızlanarak ilave talep artışları yaratması da enflasyon yönünden denge bozucudur.

TL Mevduat faizlerinin yüksek kalması, KKM yönünden Merkez Bankası Bilançosu üzerindeki yüklerin azalma eğiliminin devam etmesini sağlamaktadır. Bu akışkanlığın durmaması gerekir.

Dezenflasyon sürecinin kesintisiz devam ettiğine yönelik değerlendirmeler doğru değildir. Talep koşullarının dezenflasyon yaratıcı etkisinin son birkaç aydır duraksaması, para politikasının işlevselliğinin sorgulanmasına neden olmaktadır. Zira, talep koşullarının 2025 yılında enflasyonu düşürücü etkisi çok net bir şekilde azalmış durumdadır. Ayrıca, finansal koşullardaki sıkılaşmanın ve küresel gelişmelerin etkisiyle, talep koşullarının yılın ikinci çeyreğinden itibaren dezenflasyonist patikayla daha uyumlu hareket edeceği yönündeki öngörü veya beklentiler doğru değildir. Zira talebin öne çekilmesi eğilimleri tüm hızıyla devam etmektedir. Talep koşullarındaki gelişmelerin dezenflasyon sürecini olumsuz etkilemesi hususu devam ettiği için para politikasında ilave ve yeni tedbirlerin alınması gerekmektedir. Genel enflasyon beklentilerindeki katılık ve firmaların fiyatlama davranışlarındaki başıboşluk ve keyfilik aynı katılıkla hala devam etmektedir.

2025 yılı için, Türkiye ekonomisinin cari açık seviyesi, enerji ve emtia fiyatların yaratacağı aşağı yönlü etkisi ile küresel talep kaynaklı yukarı yönlü risklerin farkına göre şekillenecektir. Ancak ortaya çıkacak olan cari açık oranı Türkiye ekonomisi için risk teşkil etmeyecektir.

Nisan ayında siyaset kaynaklı finansal piyasalarda yaşanan olumsuz gelişmelerin etkisi hala devam etmekte, para politikasını zorlamaktadır. Özellikle finansal piyasalarda yaşanan oynaklık bizzat kur ve algı yoluyla fiyatların yukarı yönlü evrilmesine, dezenflasyon sürecinde duraksamalara ve sermaye çıkışlarına sebep olmaktadır.

Siyaset kaynaklı finansal piyasalarda yaşanan olumsuz gelişmeler makro ekonomik Outlook’u bozmuştur. Siyaset kaynaklı finansal piyasalarda yaşanan olumsuz gelişmelerin etkisini azaltmak üzere, para politikası tarafından TL’nin fonlama maliyetlerini artırıcı adımlar, likidite adımları ve döviz talebini sınırlayıcı adımlar şeklinde alınan önlemler ortaya çıkan tahribatı sınırlasa bile, tamamen ortadan kaldıramamıştır. Zira siyaset paradigmasında hiçbir değişiklik emaresi olmadığı halde piyasalarda başlayan oynaklığın geçici olduğunun varsayılması temel yanlışlıktır. Örneğin varlık fiyatlarında oluşan yüksek değer kayıpları ve çıkışlar yerli yerinde durmaktadır.

Türkiye ekonomisinin istihdam yaratma kabiliyeti zayıflamıştır. 2010 yılından itibaren Türkiye ekonomisinin verimliliği ve üretkenliği düşmektedir. 2016 yılından itibar en ise yoksulluk ve eşitsizlik oranlarındaki düşüş durmakta ve son yıllarda hızlanarak tersine dönmektedir.

 Orhan Ökmen
 Başkan
Sesmir Kurumsal ve Finansal Danışmanlık A.Ş

                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.