Makro Görünüm - Merkezi Bütçe (Gedik Yatırım)

Merkezi bütçe Haziran’da 330 milyar TL açık verirken, 12-aylık birikimli açık
2,34 trilyon TL’ye hafif yükseldi. Haziran’da merkezi bütçe 330,2 milyar TL açık
verirken, faiz dışı denge de 54,5 milyar TL açık verildi. Geçen yılın aynı ayında 275,3
milyar TL bütçe açığı ve 176,0 milyar TL faiz dışı açık verilmişti. 12-aylık birikimli
olarak, bütçe açığı 2,29 trilyon TL’den 2,34 trilyon TL’ye yükselirken, faiz-dışı açık
da 654 milyar TL’den 532 milyar TL’ye geriledi. Bu rakamlar 2024 sonunda da 2,11
trilyon TL ve 836 milyar TL idi. Yüksek enflasyon nedeniyle yıllık karşılaştırmalar
hatalı yorumlara neden olabileceğinden, geçen yılın rakamlarını enflasyon
düzeltmesine tabi tuttuğumuzda, 2024’ün rakamları bugünün fiyatlarıyla 372 milyar
TL bütçe açığı ve 238 milyar TL faiz dışı açığa tekabül etmektedir. Buna göre, manşet
bütçe rakamlarının, özellikle faiz-dışı dengede, geçen yılın aynı dönemine göre daha
olumlu bir performansa işaret ettiğini söyleyebiliriz
Bütçe açığındaki iyileşmeyi faiz harcamalarındaki ciddi artışlar engelliyor. Yılın
ilk 6 aylık dönemine kümülatif olarak bakıldığında, faiz-dışı dengede geçen yıla göre
304 milyar TL gibi önemli bir iyileşme (-173 milyar TL’den +131 milyar TL’ye)
sağlanmasına karşın, bütçe açığının 233 milyar TL artış gösterdiği (-747 milyar
TL’den -981 milyar TL’ye) görülüyor. Bu durum, faiz harcamalarındaki artışların
bütçe performansını ne derece bozduğunu anlatıyor. Şöyle ki, bu dönemde faiz
harcamalarının geçen seneki 574 milyar TL’den bu sene yıllık %94 artışla 1,11
trilyon TL’ye yükselmesi nedeniyle bütçe açığında bir gerileme görülemediğini
söyleyebiliriz. Oysa ki, faiz ödemeleri dışlandığında, vergi gelirleri yıllık %49’luk
nominal artışla (reel: %8) halen güçlü seyrederken, faiz-dışı harcamalarda yıllık
%37’lik nominal artışla daha kontrollü bir gidişat gerçekleşmiştir. Son yıllarda vergi
gelirlerindeki güçlü toparlanmaya rağmen, faiz harcamalarının daha hızlı artması
sonucu, faiz harcamalarının vergi gelirlerine oranı yükselirken, bu durum bütçe
açığındaki bozulmaya katkı sağlamaktadır.
Son stopaj artışı yılın ikinci yarısında bütçeye 75-80 milyar TL katkı sağlayabilir.
Vergi gelirlerindeki bu iyileşmede Gelir Vergisindeki 587 milyar TL’den 1,15 trilyon
TL’ye 2 kata yakın artışın başrolü üstlendiğini söyleyebiliriz, ki bu artışın da en
önemli nedeni, sene başında mevduat ve yatırım fonlarındaki %10’dan %15’e stopaj
artışı olmuştur. Stopaj oranı 9 Temmuz’daki düzenlemeyle %15,0’ten %17,5’e
yükseltilmiştir. Bu değişikliğin yılın ikinci yarısında merkezi bütçeye kabaca 75-80
milyar TL’lik bir katkı sağlayabileceğini düşünüyoruz.
Deprem ödeneklerinin kullanılması nedeniyle nakit bütçe açığında daha hızlı bir
artış eğilimi görülüyor. 2025 yılına 2024 yılı bütçesinden yaklaşık 600 milyar TL’ye
yakın deprem harcaması aktarıldığını tahmin etmekteyiz. Bu aktarımın sene içinde
kademeli olarak kullanılması nedeniyle nakit bazlı bütçe açığı tahakkuk bazlı bütçe
açığından daha yüksek gerçekleşmektedir. Ocak-Haziran döneminde tahakkuk bazlı
olarak 981 milyar TL’lik bütçe açığı nakit bazlı olarak 1,28 trilyon TL’ye işaret
etmektedir. Tahakkuk bazlı bütçedeki 131 milyar TL’lik faiz-dışı fazlaya karşılık,
nakit bazlı bütçede 256 milyar TL faiz-dışı açık oluşmuştur. Önümüzdeki aylarda da
nakit bazlı bütçe açığının daha yüksek seyretmeye devam etmesini bekliyoruz.
Sene sonunda merkezi bütçe açığı %4,0’ün hafif altında gerçekleşebilir. Hazine
ve Maliye Bakanlığı 2024 sonunda 2,11 milyar TL’lik bütçe açığının 2025 sonunda
1,9 milyar TL’ye, GSYH’ye oran olarak da %4,8’den %3,1’e gerileyeceğini
öngörmekte. Buna karşın, bu oran yılın ilk yarısı itibariyle %4,5 civarında
seyretmekte. Deprem ödenekleri geçen seneki 1,0 trilyon TL’den 584 milyar TL’ye
düşürülmüş olsa da, mevcut trendler %3,1 seviyesine doğru bir düşüşün biraz
iyimser göründüğüne işaret ediyor. Sene sonunda tahakkuk bazlı bütçe açığının
GSYH’ye oranla %4,0’ün biraz altına gerilemesini (kabaca 2,3 trilyon TL
olmasını) bekliyoruz Öte yandan, nakit bazlı bütçe açığının seneyi GSYH’nin
%4,0’ünün üzerinde bir seviyede kapatması kuvvetle muhtemel görünüyor.

  Gedik Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
  www.gedik.com

                                     ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.