Piyasaya Yön Veren Güncel Finans Haberleri

Dünyanın en büyük pirinç tedarikçisi olan Hindistan'ın çoğu türün ihracatını
yasaklamayı düşündüğü ve bunun El Nino hava olayı etkisiyle zaten yüksek olan
global fiyatları daha da yükseltebileceği bildirildi.

 Bloomberg'in konuya yakın kaynaklara dayanan haberine göre hükümet, Basmati
dışındaki tüm pirinçler türlerinin ihracatını yasaklama planını tartışıyor.
Kaynaklar, bunun nedeninin artan iç fiyatlar ve yetkililerin daha fazla
enflasyon riskinden kaçınmak istemesi olduğunu söyledi.

 Uygulanması halinde yasak Hindistan'ın pirinç ihracatının yaklaşık %80'ini
etkileyecek. Böyle bir hareket yerel fiyatları düşürebilir, ancak küresel
maliyetler açısından daha da artışriski taşıyor. Pirinç, dünya nüfusunun
yaklaşık yarısı için temel bir besin ve Asya, küresel arzın yaklaşık %90'ını
tüketiyor. El Nino'nun geri dönüşünün tarımsal üretime zarar vereceği korkusuyla
gösterge fiyatlar şimdiden iki yılın en yüksek seviyesine yükseldi.

 Hindistan, küresel pirinç ticaretinin yaklaşık %40'ını oluşturuyor.

ABD’de dün gelen enflasyon verisiyle birlikte yıllık enflasyon iki ayda %5’den %3,1’e kadar geriledi. ABD iki yıllık tahvil faizi ise son bir haftada gerileme eğiliminde. Fed baskısını hala yüksek görsek de faiz artırımı hususunda Fed’i aşırı sıkıştırmayacak bir enflasyon karşımızda. Bugün açıklanacak ÜFE verisinde de yıllık üretici enflasyonu düşük kalmaya devam edebilir. Dünkü veri Altın ve Euro’yu da yukarı taşırken ABD borsaları ortalamada %1’e yakın yükseliş kaydetti. Bu sabah da vadeli piyasalar hafif yükselişte ve Asya piyasaları ise alıcılı.

Ekonomik ajanda bugün yoğun. Euro Bölgesi’nde Mayıs ayı sanayi üretimini (12:00) takip edeceğiz. ABD’de ise Haziran ayı ÜFE verisini (15:30) izleyeceğiz. Aylık ÜFE enflasyonunun %0,2 gerçekleşmesi ve yıllık ÜFE enflasyonunun ise %1,1’den %0,4’e gerilemesi bekleniyor. Ayrıca ABD’de bugün haftalık işsizlik maaşı başvuruları (15:30) öne çıkmakta. PepsiCo ve Delta Airlines’ın 2Ç23 finansalları da seans açılışı öncesinde takip edilecek.

Hazine getirilerindeki düşüşle birlikte, teknoloji hisselerindeki alımlar da desteklendi. Microsoft, Activision Blizzard satın alımının onaylanması da seans içerisinde teknoloji hisselerini destekledi. NVIDIA, ARM halk arzında ana yatırımcı olmak için görüşmelerde bulunduğuna dair haberler üzerine %3,5'ten fazla artışla kapandı.

Dolar endeksinde zayıflık sürerken DXY, son bir yılın en düşük seviyesinde. Bloomberg’in bildirdiğine göre, Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu (CFTC) verilerine göre, hedge fonlar mart ayından bu yana ilk kez dolarda satışa döndü. Wall Street kurumlarından gelen yarı yıllık raporlarda da doların zirve seviyesindeki fiyatlamalarının doyuma ulaştığı belirtilmişti. Japon Yeni, Brezilya Reali, Kolombiya Pezosu gibi para birimlerinin dolar karşısında 2023’ün kalan yarısı ve 2024’te diğer para birimlerine karşı daha iyi performans kaydetmesi bekleniyor.

  Yatırım Finansman Menkul Değerler A.Ş.
  https://www.yf.com.tr/

                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

USD/TRY: Dün ABD'de manşet enflasyonun yıllık %4'ten %3'e (Beklenti %3,1), çekirdek enflasyonun da %5,3'ten %4,8'e (Beklenti %5,0) gerilemesi risk iştahını pozitif etkiledi. Hafta başında, Fed'in bu ayki faiz artışının ardından beklemeye geçebileceği görüşü söz konusu veri ile pekişti ve borsalar günü pozitif tarafta günü kapattı. Dolar'da da belirgin düşüş sürerken, tahvil faizlerinde gerileme görüldü. Gelişmekte Olan Ülke para birimleri de pozitif tarafta günü tamamlarken, dünkü pozitif havanın bu sabah da korunduğunu izliyoruz. Veri akışına baktığımızda bugün ABD tarafında ÜFE verileri takip edilebilir. Yurtiçi tarafta ise dış politikadaki haber akışıyla ülke risk primimizde yaşanan iyileşme devam ediyor. 5 yıllık CDS'imiz 442 seviyesine kadar geriledi. Dolar/TL'de ise net bir değişiklik yok. Kurda, 26,10 civarındaki hareket devam ediyor. Günün geri kalanında da 26,10 civarındaki bant hareketi sürebilir.
 
EUR/USD: ABD tarafında dün enflasyon verilerinin beklenenin altında açıklanmasıyla birlikte Fed'e yönelik şahin beklentiler azaldı ve Dolar Endeksi (DXY) Nisan 2022'den beri en düşük seviyeye kadar geriledi. Bu ortamda tahvil faizleri de gerileme kaydederken, EUR/USD bu sabah itibariyle 1,11 seviyesinin üstüne çıkarak Mart 2022'den beri en yüksek seviyesinde hareket ediyor. Bugün ABD tarafında önemli bir gösterge olan üretici fiyat endeksi (ÜFE) takip edilebilir. Fiyatlamalar tarafında ise 1,11 seviyesinin üzerinde gerçekleşen kapanış, yükseliş hareketinin devamı anlamına gelebilir. Bu seviye üzerindeki hareketlerde 1,1185 ilk hedef olarak öne çıkıyor. Sonraki hedef de 1,1225 civarında.
 
XAU/USD: Dün ABD'de manşet enflasyon verisinin çekirdekle birlikte beklentilerin altında gelmesi Dolar'da düşüşün sürmesine neden olurken, ABD on yıllık tahvil faizi yaklaşık 10 baz puan geriledi. Bu fiyatlama da değerli madeni destekledi. Ons Altın dün %1,3 oranında yükselerek 1.957 seviyesinden tamamladı. Bugün de ABD'de ÜFE rakamları izlenecekken, değerli madende alım iştahının sürebileceğini düşünüyoruz ki 1.960 seviyesinin üzerindeki bir kalıcılıkta 1.984 hedef olabilir. Aşağıda ise 1.952 ve 1.935 sıralı destekler olarak takip edilebilir.

https://imgserveri.com/54165B4951BD4D81B4668B9B9A6D7E54/files/FB-13-07-23.pdf

Ziraat Yatırım Menkul Değerler
www.ziraatyatirim.com.tr

                                   ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi Mayıs ayı bülteni yayınlandı

Kredi kuruluşlarının nakdi kredileri 9,5 trilyon TL’yi aştı.

Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi üyesi kuruluşlar tarafından kullandırılan nakdi
krediler1 Mayıs 2023 itibarıyla, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 52 artarak 9.705 milyar
TL oldu.

Nakdi kredilerin 9.404 milyar TL’si bankalar (55 banka), 138 milyar TL’si finansal kiralama
şirketleri (21 finansal kiralama şirketi), 74 milyar TL’si finansman şirketleri (20 finansman
şirketi) ve 89 milyar TL’si faktoring şirketleri (49 faktoring şirketi) tarafından kullandırıldı.

Tasfiye olunacak alacaklar2 2023 yılı Mayıs ayı itibarıyla 207 milyar TL oldu. Tasfiye
olunacak alacakların 196 milyar TL’si bankalara; 7 milyar TL’si finansal kiralama
şirketlerine, 2 milyar TL’si faktoring şirketlerine ve 1 milyar TL’si de finansman şirketlerine
aittir. Tasfiye olunacak alacakların toplam kredilere oranı Mayıs 2023 itibarıyla, bir önceki
yıla göre 1 puan azalarak yüzde 2,2 oldu.

Ticari krediler 7,6 trilyon TL oldu.

Ticari krediler yüzde 46 artarak 7,4 trilyon TL oldu. Ticari kredilerin toplam içindeki payı
yüzde 78 düzeyinde gerçekleşti. Ticari krediler içinde imalat sanayi yüzde 31 ile en yüksek
paya sahiptir. Payı yüzde 10 ve üzerinde olan diğer ana sektör ise toptan ve perakende
ticaret sektörüdür.

Mayıs 2023 itibarıyla tasfiye olunacak alacak oranı en yüksek olan sektör; yüzde 5,9 ile
enerji sektörü oldu. Bu sektörü yüzde 4,2 ile inşaat sektörü ve yüzde 4,0 ile emlak sektörü
takip etti.

Bireysel krediler3 2 trilyon TL’yi aştı.

Bankalar ve banka dışı finansal kuruluşlar tarafından kullandırılan bireysel krediler, yüzde
82 artarak 2.107 milyar TL oldu. Bireysel kredilerin yüzde 99’u bankalar tarafından
kullandırılırken, finansman ve finansal kiralama şirketleri tarafından kullandırılan 13,4
milyar TL’lik bireysel kredinin 8,4 milyar TL’si taşıt kredilerinden oluşmaktadır.
Bireysel kredilerin yüzde 35’ini ihtiyaç kredileri, yüzde 21’ini konut kredileri, yüzde 34’ünü
kredi kartları, yüzde 4’ünü taşıt kredileri ve yüzde 6’sını kredili mevduat hesabı oluşturdu.
Bireysel kredilerde tasfiye olunacak alacak oranı yüzde 1,8 seviyesinde gerçekleşti.

 
İlk defa ihtiyaç kredisi kullananlar

Mayıs ayında 177 bin kişi ilk defa kredi kartı, 139 bin kişi tüketici kredisi kullanırken,
konut kredisi kullanan kişi sayısı 23 bin oldu. 123 bin kişi ise ilk defa kredili mevduat
hesabı kullanırken, 32 bin kişi ise taşıt kredisi kullandı.

İstanbul, bireysel kredide en yüksek paya sahip olan il6

Mayıs 2023 ayı itibarıyla İstanbul 29, Ankara yüzde 10 ve İzmir yüzde 7’lik bireysel kredi
payına sahiptir. Hakkari, yüzde 216 ile son 12 ayda bireysel kredi bakiyesi en çok artan il
oldu. Kişi başına ortalama bireysel kredi (kredi kartı dahil) toplam bakiyesi en yüksek iller
ise sırasıyla, İstanbul, Ankara ve İzmir oldu.

Artan vergiler satın alma gücünde devam eden erozyonu daha da derinleştirecektir. En önemlisi, artış yoluyla sağlanacak vergi gelirlerinin harcanmasında gerekli tasarrufların sağlanmaması halinde öncelikle kamusal riskler daha da artacaktır.

Düşük kaliteli, geri teknolojili, düşük verimli büyüme problemine ilişkin dönüştürücü önlemler şu ana kadar hep gündem dışı kalmıştır. Türkiye’nin geleceğini daha da bozacak olan eğitim alanındaki kalite düşüklüğü ve çağ dışı fikirsel denemeleri giderek artmaktadır.

Düşük kaliteli ve anti çevresel büyümenin bu şekilde devam etmesi, birkaç yıl içerisinde Türkiye’nin demografik ve coğrafik avantajlarını vasat seviyenin dahi altına düşürecektir.

Negatif faiz alanının sıfırlanması yerine bir miktar daraltılması sorunlara hiçbir şekilde çözüm getirmeyecektir. Son faiz artışının ekonomi üzerinde pozitif bir etki sağlayamamasının nedeni negatif faiz alanının dışına çıkamamış olmasıdır.

Giderek daha da fazla yaygınlaşan yolsuzluk ve kayıt dışılığın yok edilmesi için herhangi bir çözüm üzerinde düşünülmemesi Türkiye’nin vergi tabanını ve vergi adaletini zayıflatmaktadır.

Uluslararası döviz rezerv birikiminde başlayan artış kanallarını kesintiye uğratacak ve döviz satışını tekrar başlatacak uygulamalardan önemle kaçınılması gerekir.

Enflasyonda baz etkisi sürecinin bitmesi, artan kur geçişkenliğinin yeniden başlaması, yapılmayan zamların ve vergi artışlarının yapılması eş zamanlı olarak temmuz ayında çakıştığı için enflasyon tekrar yukarı yöne evrilmiştir.

Türkiye de ücret zammı, fiyat artış sarmalına dönmüş durumdadır. Ücret zamlarının kaybedilen satın alma gücünü telafi etmesi artık söz konusu olmaktan çıkmıştır. Hayatın her alanına ilgilendiren yapısal ve yapışkan sorunlar çözülmeden ekonomik tedbirler artık işe yaramıyor.

Genel olarak düşük olan ve ancak eşit olmayan seviyelerde yapılan ücret zamları, emekli, memur, asgari ücretli kesimlerin arasında refah farklığı yaratmakta ve toplumsal adaleti bozmaktadır.

Türkiye’de vergi gelirlerinin milli gelir içerindeki %16 civarındaki payının en az %30’lara çıkartılması hedeflenmelidir. Kamu harcamaları artarken, daralan vergi tabanı kamu mali dengelerinde sistemik ve yapışkan bir sorun haline gelmiştir. Sağlık sistemine, askeri harcamalara, emeklilik başta olmak üzere genel sosyal güvenlik alanlarına, deprem ihtiyaçlarına, sübvansiyonlara, gerekçesi olmayan birçok transfer harcamalarına yönelik giderler ciddi yükler getirmektedir. Diğer taraftan, aflar, kayıt dışılıklar, objektif gerekçesi olmayan bazı istisna ve muafiyetler nedeniyle vergi tabanında oluşan sızıntılar, vergi yayınlaşmasını önlemektedir. Zira, vergi gelirlerinin milli gelir içindeki payı karşılaştırılmalarında Türkiye birçok ülkenin gerisinde kalmakta ve bu fark giderek artmaktadır. Türkiye’de vergi gelirlerinin milli gelir içerindeki %16 civarındaki payının en az %30’lara çıkartılması hedeflenmelidir.

KKM kur giderlerinin Hazine’den MB’ına aktarılması, para politikasının enflasyonla mücadele gücünü zayıflatacaktır.

Vergi gelirlerindeki artışların kamu maliyesindeki artan harcamaları karşılama gücü hala zayıftır. Esasen kamusal harcamaların düşürülmesi, büyük kamusal yatırımların ertelenmesi, ciddi tasarruf tedbirlerinin alınması ve kayıt dışılığın zayıflatılması gerekmektedir.

Kurumlar vergisinde yapılan artışların, içinde bulunulan faaliyet yılını da kapsayacak şekilde başlatılmış olması, enflasyon yaratacak özellikte olup, kısa vadede üretim yapısını ve piyasa dengelerini negatif yönde değiştirecek niteliktedir. Ayrıca, ÖTV artışıyla akaryakıt fiyatlarında oluşacak yük tarım, sanayi ve bilumum üretim alanlarında TÜFE bazlı artışlara yol açacaktır.

 Orhan Ökmen
 Başkan
Sesmir Kurumsal ve Finansal Danışmanlık A.Ş
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Kripto para piyasalarına ilişkin son veriler piyasaların bir boğa sezonunun hemen başında olabileceğine işaret ederken, ekosisteme ilişkin haber akışı ise olumlu seyrediyor. Dijital token alım satım platformu Bitfinex tarafından yayımlanan Alpha Raporu; bu kapsamda, piyasaların güncel seyrine ilişkin önemli detayları içeriyor.
 
ABD’de ticaret dinamikleri olumlu görünümünü koruyor. Öyle ki mayıs ayı ithalatının gerilemesiyle birlikte ABD dış ticaret açığında kayda değer bir daralma görüldü. Ancak, ticaret açığının yılın ilk çeyreğinden yüzde 10 daha yüksek olması 2. çeyrekte ekonomik büyümeye engel teşkil edecektir. Bununla birlikte, ekonomide gerileme olsa da bu durum stok yatırımlarındaki artışla dengelenebilir. Böylece ticaret ve stok yatırımları unsurlarının hassas bir şekilde dengelendiği karışık bir ekonomik görünüm ortaya çıkabilir.
 
Ayrıca, ekonominin nabzını tutan en kritik sektörlerden biri olan tüketici sektörü de canlı görünüyor. Konferans Kurulu, tüketici güveninin son 17 ayın en yüksek seviyesine çıktığını bildirdi. Tahminlerin üzerinde gerçekleşen haziran ayındaki 7,2 puanlık artış, resesyon ve enflasyona ilişkin endişelerin hafiflediğine işaret ediyor ve dirençli bir ekonomik ortam olduğunu gösteriyor.
 
Kripto piyasalarında çetin bir mücadele yaşanıyor
 
Kripto piyasalarına bakıldığında, BTC fiyatının 30.000 dolar civarında dalgalı seyrini sürdürdüğü görülüyor. Son zincir içi ölçümleri ve yatırımcı davranışları ise yeni bir boğa hareketinin tamda başlangıcında olunabileceğini düşündürüyor. Nitekim Nüans verilerde- Bitcoin’in Harcanan Çıktı Kâr Oranı (SOPR) ve Net Gerçekleşmemiş Kâr ve Zarar (NUPL) göstergeleri yeşile döndü bu da 29.500$’ direncini kırdığından itibaren BTC al-sat işlemlerinin kâr elde edilerek yapıldığını söylüyor.
 
CryptoQuant’tan alınan zincir üstü veriler, madencilerin borsalara gönderdiği BTC miktarında ciddi oranlarda artış olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Bu durum iki durumda görülür: ya ayı piyasasının son evresinde ya da boğa piyasasının başlangıç aşamasında. Fakat şu anki hareket daha çok, spot piyasalarda doğrudan satış yapmak yerine Bitcoin’i teminat olarak kullanarak pozisyon oluşturmak ve böylece fiyatlar üzerindeki herhangi bir ani düşüş baskısını hafifletmek amacıyla türev işlemleri hedefliyor gibi duruyor.
 
Bu arada, Bitcoin’in Harcanan Çıktı Kâr Oranı (SOPR) değeri iki hafta boyunca 1’in üzerinde kaldı bu da piyasa katılımcılarının fiyat artışı beklentilerinin yüksek olduğunu, zararına satış yapmak zorunda olmadıklarını ve spot pozisyonlarına güvenerek ya şu anda kısmi kâr realizasyonları yaptıklarını ya da daha yüksek kâr elde etmek için malları ellerinde tuttuklarını gösteriyor. Daha fazla boğa sinyali bekleyen BTC fiyatı için kritik bir destekleyici taban sağlıyor.
 
Boğalar ve Ayılar arasında devam eden bu müthiş çekişmeyi, Bitcoin için verilen işlem emirlerinde de bariz şekilde görülüyor. 29.500 dolar ve 31.000 dolar seviyelerinde görülen yüksek pozitif delta değerleri alıma yönelik güçlü eğilimin limit satış emirleriyle büyük ölçüde karşılandığını gösteriyor. Böylece piyasada alış ve satış arasında bir denge oluşuyor ve Bitcoin’in hangi yönde gideceğini belirleyebilecek kritik önemde bir alan meydana getiriyor. Sonuçta görülen o ki piyasadaki karışıklık yatırımcı davranışı ve madenci davranışları arasındaki farklılıktan kaynaklanıyor ancak, genel gidişata bakıldığında ihtiyatlı bir iyimserlik görünüyor.
 
Haber akışı olumlu seyrediyor
 
Piyasanın arka planında yaşanan bu gelişmelere karşın haberler büyük ölçüde olumlu gelmeye devam ediyor. Hong Kong’un BTC ve Ether için ilk ETF alım satım imkânı sunan bankası HSBC Hong Kong oldu.
 
Tether, ülkedeki blok zincir teknolojisinin gelişimini desteklemek amacıyla Gürcistan hükümeti ile ortaklık yapıyor. Bitfinex ise Latin Amerika’da; Venezuela, Arjantin ve Kolombiya’ya odaklanan bir peer-to-peer alım satım platformu kurdu. İş zekâsı firmalarından MicroStrategy’de Bitcoin varlıklarını güçlendirmeye devam etti ve 12.333 BTC daha satın aldı. Birleşik Krallık’ta Hukuk Komisyonu, dijital varlıkların tanınmasını ve korunmasını tavsiye ederek ülkenin kripto para birimlerine yönelik ilerici duruşunu daha da perçinledi.
 
    ***
                  Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Kuruluştan yapılan basın açıklaması aşağıda bulunuyor:

Bilgi toplumunun vazgeçilmez unsurlarından birisi olan dijitalleşmenin yaşama geçirilmesinde, inanılmaz boyutlardaki verinin, işlenmek üzere veri merkezlerinde toplanması büyük önem taşıyor. Sanal dünyanın gerçek dünyayla bağlantı noktası olan veri merkezi işletmecileri, gerek Avrupa'da gerekse de Türkiye'de, yıllardan bu yana, tekel konumundaki bir uluslararası dev olan Microsoft'un haksız ve hukuka aykırı işlemleriyle mücadele etmek zorunda bırakılıyorlar.

2017 yılından bu yana üyesi veri merkezi işletmecilerin özellikle yazılım lisansları temelinde Microsoft ile yaşanan sorunlarını çözme konusunda çalışma yürüten Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği'nin (TELKODER), Avrupa'daki Bulut Altyapı Hizmetleri Sağlayıcıları (CISPE) temsilcileriyle geçtiğimiz günlerde yaptığı toplantı, hem Türkiye hem de Avrupa'da bulut altyapı hizmetleri alanında adeta kanayan yara olan lisans ücretleri ve rekabet alanına etkisine tekrar dikkat çekerken, Microsoft'un Türkiye'deki veri merkezi işletmecilerine yönelik güncel uygulamaları ve özellikle CISPE tarafından yeni açıklanan bir rapor ile tartışma tekrar alevlenmiş oldu.

Microsoft, yetkilendirdiği KPMG üzerinden erişim sağladığı veri merkezi işletmecilerinden müşterilerine dair detaylı bilgiler talep ederken, veri merkezi işletmecilerinin hukuki güvence haklarını yansıtır gizlilik sözleşmesi gibi metinleri imzalamaktan kaçınıyor. Öte yandan, hem veri merkezi işletmecilerine yazılım hizmeti sunan Microsoft'un hem de perakende seviyede bulut hizmeti sunuyor olması ve dikey bütünleşme üzerinden, mevcut tekel konumunu kötüye kullanmasının önünde hiçbir yasal engel/güvencenin olmaması, sürecin çözümsüz kalmasına neden oluyor.

Profesör Jenny'nin raporu dikkat çekici: Microsoft'a milyarlarca Avro "ek vergi" ödüyorlar
Bu durum, benzer şekilde Avrupa'da da yaşanıyor. Microsoft'un bu haksız uygulamaları ile Avrupa çapında mücadele eden CISPE tarafından geçtiğimiz günlerde açıklanan bir rapor, haksız uygulamaların toplumsal maliyetlerinin de oldukça yüksek olduğunu gösteriyor. Profesör Jenny tarafından hazırlanan rapora göre, Avrupalı işletmeler ve kamu sektörü, sahip oldukları yazılımı istedikleri bulut altyapısında çalıştırabilmek için her yıl Microsoft'a milyarlarca Avro "ek vergi" ödüyorlar.

Profesör Jenny, Microsoft SQL Server'ın, bağımsız bir bulut hizmet sağlayıcısı ile Microsoft Azure Bulutu üzerinde çalışmasının lisanslama maliyetlerini karşılaştırmış ve Microsoft Azure Bulutu dışında bir bulut hizmetini seçenlerden ek ücretlerin alındığını ve bu rakamın 2022 yılı için Avrupa ekonomisine 1 Milyar 10 Milyon 394 bin 489 € ek maliyet getirdiğini hesapladı. Aynı modeli, yaygın olarak kullanılan Office 365 Suite'e de uyguladığında, Microsoft Azure Bulutu dışı bulutlarda kullanım için Microsoft'a ödenen ek ücretlerin yılda 560 Milyon € daha fazla olduğunu tespit etti. Bu sonuçlar, üçüncü taraf bir bulut hizmet sağlayıcısından kullanılan yazılım lisansına göre %28 ek kazanç veya "vergi" anlamına geliyor.
Bu Microsoft "vergisi"; büyüme, yenilikçilik, daha hızlı ve daha etkili bir dijital dönüşüm yerine haksız yazılım lisans ücretlerine gitmekte ve bu haksız maliyetler büyük olasılıkla tüketicilerin daha yüksek fiyatlarla bu yazılımları almasına yol açıyor.
Çözüm için hukuki süreçler başlıyor…
CİSPE, Profesör Jenny'nin raporundan yola çıkarak, Avrupa Komisyonu'nu bu haksız, gereksiz ve tek taraflı uygulanan yazılım lisansı "vergilerine" son vermek için hızla harekete geçmesi için göreve davet ederken, konuya ilişkin açıklama yapan TELKODER Yönetim Kurulu Başkanı Halil Nadir Teberci, "TELKODER olarak uzun süredir sektörümüzde rekabetin sağlanması, üyemiz şirketlerin ülkemizin dijital dönüşümüne maksimum katkıyı sağlaması adına çalışıyoruz. Son yıllarda bulut altyapı hizmetleri alanında problemli lisans ücretleri ve bazı uygulamalar konusunda muhatabımız Microsoft'dan herhangi bir olumlu adım göremedik. İşin önemli noktalarından biri de aynı sorunların Avrupa genelinde de yaşanıyor olması ve konunun CISPE tarafından hukuki boyuta taşınmış olmasıdır. Microsoft Hizmet Sağlayıcı Lisans Sözleşmesinin (SPLA-Service Provider License Agreement) çerçevesi öncelikle müzakereye açık hale getirilmeli, sonrasında karşılıklı diyalog ortamında, veri merkezi işletmecilerinin kamuyla ilgili yükümlülükleri ve hizmet sunum yöntemleri ile uyumlulaştırılmalıdır. Microsoft'un, ülkemiz koşullarını, sözleşmelerin rekabete uygunluğunu ve sektörün sürdürebilirliği açısından elverişliliğini gözeten bir yaklaşım içinde olması bekleniyor. Ama geldiğimiz nokta pek ümit vermediği gibi ülkemiz için de ciddi bir toplumsal maliyet doğurmaya başladı. Biz de artık konuyu Avrupalı meslektaşlarımız gibi hukuki alana taşımaya hazırlanıyoruz" dedi

TCMB bugün valörlü 2 hafta vadeli 100 milyon dolar, 2 hafta vadeli 200 milyon euro ve 3 ay vadeli 600 milyon dolar, yarın valörlü 3 ay vadeli 300 milyon dolar tutarlı olmak üzere 4 adet döviz karşılığı TL swap ihalesi açtı.

TCMB'nin bugün valörlü swap ihaleleri saat 10.00-10.30 arasında, yarın valörlü swap ihalesii 13.30-14.00 saatlerinde gerçekleştirilecek.