Piyasaya Yön Veren Güncel Finans Haberleri

Çin Maliye Bakanlığı, 12 Aralık'ta 750 milyar yuan (107,93 milyar USD) 3 yıllık özel hazine tahvili ihraç edeceğini açıkladı.

 Konuya yakın kişiler Reuters'e verdiği demeçte, bu özel hazine tahvillerinin ihracının piyasa likiditesini etkilemeden belirli bankalara ihraç edileceğini söyledi.

 Aralık ayında vadesi dolacak 750 milyar yuan da dahil olmak üzere 2022 özel hazine tahvillerinin çoğunun vadesi Eylül-Aralık aylarında doluyor.

 2020'de Çin, teşvikleri finanse etmek ve COVID-19 salgınının ilk kez vurduğu ekonomiyi desteklemek için 1 trilyon yuanlık özel hazine bonosu ihraç etmişti.

-Avrupa borsaları dünü Almanya hariç satıcılı kapattı. Almanya'da DAX 30 endeksi % 0.02 değer kazanarak 14.261,19
puana yükselirken, Fransa'da CAC 40 endeksi % 0,20 azalışla 6.647,31 puana, İngiltere'de FTSE 100 endeksi % 0,23
gerileyerek 7.472,17 puana düşüş gösterdi.
-Dün Euro Bölgesi’nde veri akışı sakindi. Bugün önemli bir verinin açıklanması beklenmiyor.
-ABD borsaları dünü alıcılı kapattı. Dow Jones endeksi % 0.55 artarak 33.781,48 puandan günü tamamlarken,
S&P500 endeksi % 0.75 değer kazanarak 3.963,51 puana, Nasdaq endeksi % 1.13 artışla 11.082,00 puana yükseliş
gösterdi. ABD’de bu ayda enflasyon beklentilerinin aşağı çekilmesi borsalarda yükseliş baskısını artırıyor.
-Dün ABD’de haftalık işsizlik başvuruları beklentiler dahilinde 230 bin kişi olarak gerçekleşti. ABD Hazine Bakanı
Janet Yellen, ABD'nin enflasyonu düşürme konusunda doğru yolda olunduğuna inandığını ve bir resesyonun
kaçınılmaz olmadığını söylerken iş gücü piyasasındaki aşırı ısınmanın da soğumaya başladığını ancak buna karşılık
ciddi işten çıkarmaların ortaya çıkmadığının altını çizdi. Yellen ayrıca, ABD dolarının değerinde son dönemdeki
hareketlerin temel göstergeleri yansıttığına inandığını ifade etti.
-Bugün ABD’de üretici maliyetleri enflasyonu olan ÜFE açıklanacak. Petrol fiyatlarının son dönemde aşağı yönlü
seyretmesi enerji maliyetlerini aşağı çekerken aynı zamanda enerjinin gıda fiyatları üzerindeki baskısını azaltarak
gıda enflasyonunda da yükselişi kesmekte. Ayrıca Mart ayına kadar sürecek baz etkisi de şuan için ÜFE üzerinde
düşürücü etki yaratıyor. Bugün ÜFE’nin aylık bazda % 0.2 açıklanması beklenirken yıllık bazda ÜFE’nin ise % 8.0’den
% 7.2’ye geri çekileceği tahmin edilmekte. Çekirdek ÜFE’nin de benzer şekilde aylık bazda % 0.2 gelmesi beklenirken
yıllık bazda çekirdek ÜFE’nin % 6.7’den % 5.9’a gerileyeceği öngörülmekte.
-Bugün şayet ÜFE’de azalış görürsek ve dolar endeksi 105.46 seviyesinin altında kalmaya devam ederse dolar bazlı
paritelerde, altın, gümüş gibi emtialarda ve borsalarda yükselişin devamını bekleyebiliriz. Tersi durumunda yani
ÜFE’nin beklentilerin altında kalması veya dolar endeksinin 105.46’yı kırması halinde ise dolar bazlı paritelerde,
altın,gümüş gibi emtialarda ve borsalarda düşüşün başladığı bir sürece başladığımızı söylemek mümkün olabilir.

 Ikon Menkul
 ikonmenkul.com.tr

***
                        Yasal Uyarı
 
  Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) "Büyüme Değerlendirmesi 2022 3. Çeyrek" araştırma notunu yayınladı:

Türkiye ekonomisi 2022 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 3,9 büyüdü. Bu çeyrekte büyümeye en büyük katkı 10,8 yüzde puan ile özel tüketimden geldi. Bir önceki çeyrek 3,9 yüzde puan olan dış ticaret katkısı bu çeyrekte 0,7 yüzde puan olarak gerçekleşti. Stok değişimi büyümeyi 8,3 yüzde puan düşürdü. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış serilere göre ise Türkiye ekonomisi 9 çeyrek sonra küçüldü. Çeyreklik büyümeye özel tüketim 2,4 yüzde puan pozitif katkı yaparken, dış ticaret 2,5 yüzde puan negatif katkı yaptı. Stok değişimi ve yatırımlar ise çeyreklik büyümeyi sırasıyla 0,8 ve 0,6 yüzde puan aşağı çekti.

https://betam.bahcesehir.edu.tr/2022/12/buyume-degerlendirmesi-2022-3-ceyrek/

Avrupa Komisyonu, Akdeniz'e gitmek üzere İstanbul Boğazı'ndan geçmek için Karadeniz'de bekleyen tanker kuyruğundan Yediler Grubu'nun Rus petrolüne tavan fiyatının sorumlu olmadığını bildirdi.

 Tribeca denizcilik acentesine göre, Karadeniz'de kuyruğa giren gemi sayısı Cuma günü 20'ye yükseldi.

 Bu ayın başından itibarenTürkiye, gemilerin İstanbul Boğazı'ndan geçişlerini veya Türk limanlarına yanaşmaları sırasında trafik sıkışıklığına neden olan bir sigorta belgesi sunmalarını zorunlu kıldı.

 Kuyruklar, bu hafta G7 ülkeleri ve Avrupa Birliği tarafından, Moskova'nın petrol gelirlerini azaltmak amacıyla Rus petrolünün tavan fiyattan satılmadığı takdirde gemiyle ihraç edilmesini durdurma planının uygulamaya konulmasıyla aynı zamana denk geldi.

Bir Avrupa Komisyonu sözcüsü Reuters'e e-postayla yaptığı açıklamalarda, "Bu durum G7 petrol fiyat tavanından kaynaklanmıyor, çünkü her halükarda 5 Aralık'tan önce satın alınan deniz yoluyla taşınan Rus ham petrolü için 45 günlük bir tasfiye süresi var" dedi.

 Komisyon sözcüsü, bu geçiş döneminden sonra Türk makamlarının tankerlerin sigorta poliçelerini "eskiden olduğu gibi" doğrulamaya devam edebileceğini söyledi.
 

Merkez Bankaları Haftaya Damga Vuracak
Bu hafta Fed, ECB ve İngiltere Merkez Bankaları tarafından Aralık ayına
ilişkin faiz kararları açıklanacak. Fed faiz kararından önce ise ABD
tarafından enflasyon verileri gelecek.
ABD kanadından başlayacak olursak Kasım ayına ilişkin enflasyon
verilerinde aylık bazda 0,30, yıllık bazda %7,30 artış beklenmekte. Yıllık
bazda enflasyonun %7,7 seviyesinden gerilemesi bekleniyor. Manşet
enflasyonun baz etkisinden kaynaklı olarak geri çekilme beklentimiz sürse
de bizim için daha ön plana çıkacak veri çekirdek enflasyon verisi olacak.
Çünkü bundan iki ay önce çekirdek enflasyon zirve seviyeleri test etmiş ve
geçen ay geri çekilmeye başlamıştı. ABD’de güçlü gelen istihdam verileri
ile birlikte Fed’in faiz artırımında eli güçlendi. Faiz artırımına rağmen
üçüncü çeyrekte ekonominin büyümesi ve enflasyonun geri gelmesinin
ardından, istihdam rakamları iç talebin güçlü seyrettiğini bu sebeple baz
etkisi kaynaklı enflasyon düşüşünün kısıtlı olma ihtimalini artırdı. Bu
kapsamda bu ay enflasyon tarafının geri çekilme beklentisi ve Fed'in kısmi
güvercin tavrı olsa da ileriye dönük projeksiyonlarda beklenti üstü
enflasyonla Fed'in tekrar şahinleşmesi beklenebilir.
Fed'in yapılan faiz artırımları ile enflasyonu kontrol altına aldığı beklentisi
ile birlikte bu ay açıklanacak faiz kararında 50 baz puan artırım
beklenmekte. Ancak bu ay faiz kararı öncesi enflasyon verisinin gelmesi
ise rüzgarı tersine de çevirebilir. Fakat baz etkisi kaynaklı olarak
enflasyondaki geri çekilme ile Fed'in bu ay kısmi güvercin tona geçmesini
bekliyoruz. Bu durum da güvercin verilecek mesajlarla risk iştahının
artabileceğini düşünmekteyiz..
ECB tarafından da faiz kararı açıklanacak. Beklentimiz 75 baz puanlık faiz
artışı yapılması yönünde. Çünkü Euro Bölgesi tarafında şu an için
enflasyon kontrol altına alınabilmiş durumda değil. Enerji fiyatlarındaki
sert yükselişin de euroya değer kaybettirdiğini düşünürsek, euronun
değer kazanması ve Fed ile faiz makasının kapanması açısından ECB'nin
agresif faiz artırımlarına devam edeceğini düşünüyoruz. ECB'nin
eleştirildiği nokta ise faiz artırımda geç kalınmış olmasıydı.
İngiltere'den sürpriz beklemiyoruz ve faiz artırımlarına devam edeceğini
düşünüyoruz. Gelişmiş ülkeler arasında faiz artırımına ilk başlayan ve
enflasyonu kabul eden ülke olan İngiltere'de bu görüş hala devam
etmekte. Bu kapsamda faiz artırım döngüsüne devam edileceğini ve yeni
hükümetin de sıkı para politikasını sürdüreceğini ön görüyoruz

 İnfo Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
 www.infoyatirim.com

                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
  Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Haftanın son işlem gününde piyasanın en büyük iki kripto parası olan Bitcoin 17.200$, Ethereum ise 1280$ seviyesinden alıcı buluyor.” sözleriyle günün özetini yapan Bitay Araştırma Departmanı Analisti Alper Samet Yorak, piyasa gelişmelerini değerlendirdi.
 
Piyasa Notları
Küresel piyasalarda haftanın son işlem günündeyiz ve dikkatler ABD’den gelecek ÜFE verisine odaklanmış durumda. Hafta başından bu yana düşüş gösteren Wall Street endeksleri dün bir miktar toparlandı ve yeni güne alıcılı başladı. Bugün açıklanacak olan ÜFE verisine göre ABD’de maliyet bazlı enflasyonun düşüş göstererek yıllık %8’den %7,2’ye gerilemesi bekleniyor. Eğer beklenti gerçekleşirse tüketici fiyatlarına da maliyet yoluyla etkisi bulunan üretici fiyatları ciddi oranda ılımlılaşma sinyali verecek. Ek olarak Çin'den gelen verilerde de ülkede enflasyonun düşük seyrinin korunduğuna işaret etti.
Önümüzdeki hafta 13-14 Aralık tarihlerinde gerçekleşecek olan FED toplantısı, piyasaların temel odağı haline geldi, Çarşamba’ya kadar dalga boyu az olabilir. Ancak toplantının ardından FED ve Powell tarafından verilecek mesajlara göre volatilite artabilir.
Kripto paralarda, dünkü küresel toparlanmayla 16.750$ seviyelerine gerileyen Bitcoin 17.200$ seviyelerine yükseldi, Ethereum da 1280$ bölgesinden alıcı buluyor.
 
Haberler
• Araştırma şirketi Pitchbook, ayı piyasasına rağmen 2022 yılında kripto girişimlerine yapılan yatırım tutarının 2021 yılı yatırımlarını aşmasını bekliyor.
• SEC, halka açık şirketleri, kripto para sektöründeki piyasa hareketleri ve iflaslardan kaynaklanan potansiyel etkilenebilecek şirketleri yatırımcılara açıklamaları konusunda uyardı.
• ABD Senatörleri, Çevre Koruma Ajansı'nı (EPA) Bitcoin'in enerji kullanımını incelemeye yönlendirecek bir yasa tasarısı sundu.
• ABD Senato Komitesi, FTX’in eski CEO’su SBF kendi isteğiyle ifade vermeye gelmezse zorla getirileceğini söyledi.
• WAVES, Kore Borsalar Federasyonu tarafından "riskli yatırım uyarısı" olarak işaretlendi. Haber sonrasımda yaklaşık %20 civarında düşüş yaşadı.
 
9 ARALIK BITCOIN TEKNİK ANALİZ
 
 
Dört saatlik grafik incelendiğinde yükselen trend çizgisini test eden ve destek alarak yukarı yönlü hareketlilik gösteren Bitcoin, sabah saatlerinde 17.200$ seviyelerinde fiyatlanıyor.
Önemli bir direnç seviyesi olan 17.000$ seviyesinin üzerinde hareketlilik göstermesi oldukça pozitif. Yukarı yönlü hareketliliğin devamında ret aldığı 50 günlük hareketli ortalama seviyesi olan 17.300$ seviyesi tekrar test edilmesi beklenebilir, kırması halinde ise bir sonraki direnç seviyesi olarak karşımıza 17775$ çıkabilir.
Aşağı yönlü hareket etmesi halinde de tekrar 17.000$ desteği ve yükselen trend çizgisi (16850$) test edilebilir. Eğer bu seviyelere tutunamazsa aşağı yönlü sert bir geri çekilme olabilir.
 
 9 ARALIK DASH TEKNİK ANALİZ
 
FTX’in batmasından sonra kaybettiklerini geri alan kripto paralardan biri olan ve son dönemde performansıyla öne çıkan Dash, dip seviyeden yaklaşık %55 civarında prim yaparak tekrar 47$ direncine kadar yükseldi. Özellikle toparlanmasını kısa vadeli bir yükseliş trendine dönüştüren Dash, hem 39$ desteğinden hem de 50 günlük hareketli ortalamasından destek alarak 46$ seviyelerine kadar yükseldi. İlk etapta aşması gereken seviye 47$ yatay direnci ve 200 günlük hareketli ortalama olan 46$ seviyeleri. Minör yükselen trendin alt tabanına denk gelen 44$ ve 39$ seviyeleri de destek konumunda bulunuyor.

    ***
                  Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Kuruluştan yapılan basın açıklaması aşağıda bulunuyor:
 
Yılın ilk 11 ayında da büyüme göstererek, 11’de 11 yapan ve Türkiye ihracatına büyük katkı sağlayan mobilya, kâğıt ve orman ürünleri sektörü, kasım ayında önemli bir büyümeye daha imza attı. Türkiye mobilya, kâğıt ve orman ürünleri ihracatı, 2021 yılının kasım ayına kıyasla yüzde 10,1 oranında artış göstererek, 764 milyon 645 bin dolara ulaştı. Akdeniz Mobilya, Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği (AKAMİB) de bu dönemde yüzde 0,4’lük artışla 86 milyon 112 bin dolarlık ihracat gerçekleştirdi.
Sektörün ilk 11 aylık verilerine bakıldığında ihracattaki büyüme dikkat çekiyor. 2022 yılı Ocak-Kasım dönemi Türkiye mobilya, kağıt ve orman ürünleri ihracatı, 2021 yılına kıyasla yüzde 22 oranında artış göstererek 7 milyar 684 milyon 751 bin dolar oldu. Aynı dönem içinde AKAMİB yüzde 7,2 artış ile 861 milyon 434 bin dolar ihracat sağladı.
 
Sektör, yıllık ihracat hedeflerini aşacak
Kasım ayında hem ürün gruplarında hem pazar çeşitliliğinde başarılı bir performans sergilediklerini belirten AKAMİB Başkanı Onur Kılıçer, 11’de 11 yaparak Türkiye ihracatına ve ülke ekonomisine önemli katkı sunduklarını söyledi. Ur-Ge projeleri ve ticari heyetlerin ihracat artışındaki katkısını her geçen gün gördüklerinin altını çizen Kılıçer, şöyle devam etti: “Daha fazla pazara ulaşmaya gayret ediyoruz. Yıl içinde hedef pazarlarımıza yönelik birçok etkinlik düzenledik. AKAMİB olarak, ekim ayında ABD High Point Market Week Fuarı’na katılarak önemli işbirlikleri sağladık. Hedef pazarımız ABD’de düzenli olarak büyüyoruz. Bu ay ihracatımız yüzde 25 artış kaydederek 4 milyon dolara ulaştı. Yine geçen ay Rusya’ya gerçekleştirdiğimiz sektörel ticaret heyetinin etkisiyle rakamlarımız yukarılara çıkacak. Amacımız yılı hedeflerimiz doğrultusunda tamamlamak. AKAMİB olarak yılı 900 milyon doların üzerinde tamamlamayı belirlemiştik. Görünen o ki, 950 milyon dolara yaklaşacağız” diye konuştu.
 
Rusya üç haneli büyüdü, 4’üncü sırayı kaptı
Sektörün kasım ayında Türkiye genelinde yaptığı ihracatta en başarılı pazar yine Irak oldu. Irak’a yapılan ihracat yüzde 14,6’lık artışla 113,5 milyon dolara ulaştı. Irak’ı 37,5 milyon dolarla İsrail, 33,3 milyon dolarla Birleşik Krallık, 30,2 milyon dolarla Rusya ve 29,2 milyon dolarla Almanya izledi. En dikkat çekici artış ise yüzde 227,1 artışla Rusya pazarında oldu. 2022 yılı Ocak - Kasım dönemi Türkiye geneli ihracat rakamları incelendiğinde ise en çok artış yüzde 163,8 oranında Rusya’ya yapıldı.
AKAMİB’in 2022 yılı kasım ayı ihracatında da Irak ilk sırada yer aldı. Irak’ı sırasıyla; Suriye, Almanya, ABD ve İsrail takip etti. Bu ayda en çok artış yüzde 319,2 ile Gürcistan’a yapılan ihracatta gerçekleşti. 11 aylık dönemde ilk 10 ülke arasında en çok artış yüzde 66,7 ile Katar’a yapıldı. Hedef pazarlardan ABD’ye yapılan ihracat artışı devam etti ve yüzde 25 artış kaydedildi.
 
Akdeniz’de yapılan orman tali ürünleri ihracatı rekor kırıyor
Sektörün kasım ayı ihracatında alt grup bazında ilk sırayı kağıt-karton ve matbu yayınlar aldı. Bu grupta değer bazında yaklaşık yüzde 19,4’lük artış sağlandı. Ocak-Kasım ihracat rakamları incelendiğinde de ilk sırada yüzde 31,3 ile yine kağıt-karton ve matbu grubunun yer aldığı görüldü. Mobilyalar grubunda da yüzde 11,5 oranında artış gerçekleşti.
AKAMİB’in 2022 yılı ekim ayı ihracatı alt grup bazında değerlendirildiğinde ise mobilyalar ilk sırada yer aldı. Alt gruplar içerisinde orman tali ürünleri grubunda yüzde 146 oranında artış olduğu görüldü. Ocak-Kasım dönemi ihracat rakamları incelendiğinde ise ilk sırada yine mobilyalar ürün gurubu yer alırken, en çok artış yüzde 43,8 ile orman tali ürünleri grubunda gerçekleşti.

Enflasyon Ataleti Konusu

Faiz desteğinin olmaması… Talep ve maliyet yönlü faktörlerin çeşitli para ve maliye politikalarıyla kontrol altına alınabilir. Talep enflasyonu söz konusuysa, faiz ile enflasyon arasında ters yönlü bir ilişki vardır. Faiz düşerse enflasyon artar yani enflasyon artarsa düşürmek için faizi artırmak gerekir. Yüksek faiz kur ve talebi aşağı çekeceği için enflasyon düşer. Salgın, savaş gibi zorlu süreçlerin yaşandığı mevcut ortamda oluşan istikrarsız maliyetler nedeniyle eylemsizlik veya tersine eylem söz konuysa enflasyon beklentilerini yönetmek zordur, hatta sıfıra yakın ihtimale sahiptir.

Peki politika yapıcılar neden yüksek faizi istemiyor? 2023 seçimlerine kadar temel hedef yatırımları artırmak, işsizliği azaltmak ve alt gelir grubunu rahatlatmak. Yüksek faiz bu eğilimleri azaltacağı için, azalan yatırım ve artan işsizlikle yavaşlayan bir büyüme şu anda istenen bir durum değil. Terazinin diğer tarafında ise yüksek enflasyon olduğundan dolayı bu politikanın denge sağlaması gerekliliği var, yoksa yüksek enflasyonun alt gelir grubuna verdiği hasar çok daha büyük olacaktır. Ekonomide karar alıcılar, yüksek enflasyona sebep olan etkileri, başta döviz kuru olmak üzere, liraizasyon sağlamaya yönelik ek tedbirlerle yönetim altına almak istemektedirler. Bunun dışında ise tüketiciye yansıyan bazı yüksek fiyat artışlarının ekonomik temelleri ve küresel maliyet artışlarını aştığı düşünülerek fiyat kontrolleri sıkılaştırılıyor.

Enflasyon yansıması sorunları ve belirsizlik - fiyatlar yükselir, yükselir ve yükselir -… Tipik olarak bir ekonomide enflasyonu yaratan faktörler birden fazladır, bu da enflasyonun çok kanaldan beslenen bir yapıda olmasına sebep olur. Bu kanalların biri olmasa diğeri enflasyonu besleyeceği için, politika uygulamasında enflasyonla mücadele özel bir odak noktası gerektirmektedir. Talep (mal ve hizmet arzının toplam talepteki artışa ayak uyduramaması), maliyet (üretilen mal ve hizmetlerin maliyetinin sürekli artması), para arzı (para arzı artarsa paranın fiyatı düşer, talep artar ve enflasyon artar) ve enflasyon beklentileri (beklentiler enflasyonun artacağı yönündeyse talep ve fiyatlar da sürekli artar) bu faktörlerin başlıcalarıdır.

Enflasyonun kendi kendini yaratan bir yapıda olması, hiperenflasyonun yolunu açan çok önemli bir sorundur. Böyle bir durum bir ülkede dolarizasyonun (para ikamesi), yabancı paranın tüm fonksiyonları ile yerel paranın yerini alacak derecede olmasına neden olur. Yani insanlar daha çok yabancı para talebinde bulunurlar, ticari hayat büyük ölçüde yabancı para bazına doğru kayar (ticari işlemlerin, alışverişlerin, sözleşmelerin dolarla yapılması gibi).

 
TÜFE, ticari ve bireysel kredi faizleri karşılaştırması… Kaynak: TCMB, TÜİK, Tera Yatırım

Bedelini kim ödüyor? TL mi? TL mevduat sahipleri mi? Bu sorunun cevabı değişkenleri ne taraftan okuduğumuza bağlıdır. Şöyle ki;

Mevduat oranları yükselirse, tasarruf sahipleri paralarını mevduata yatırmaya daha istekli olacak ve mevduat hacmi artacaktır. Öte yandan, kredi faiz oranlarının düşük olması tüketicilerin kredi kullanmasını cazip hale getirecek ve tüketim artacaktır. Peki bu faktörleri sadece Merkez Bankası’nın politika faizi mi belirlemektedir? Normal şartlarda politika faizinin belirlemesi gerekir, ancak güncel durumdaki gibi politika faizleri ile piyasada faizi oluşturan para ve risk maliyetleri arasında fark varsa elbette oluşan faizler politika faizinden farklı (çoğunlukla daha yüksek) olabilir.

Şu anda politika faizi düşürülüyor olsa bile, piyasada mevduat faizlerinin seviyesi farklıdır. Kredi faizlerinin ise ticari ve bireysel kategoride seviyeleri birbirinden oldukça farklıdır. Döviz farklı dış finansman unsurları ile stabil bir hale getirildiğinden beri kur korumalı mevduat enstrümanının bir cezbediciliği kalmamıştır. Bu enstrümana gelen tasarruf sahibinin amacı faiz almak değil, döviz yükselişini garanti altına almak olduğundan dolayı buradaki stok azalması normal. Peki normal TL mevduat faizleri neden yükseliyor? Cevabı da TL dönüşümü hızlandırmak isteyen politika yapıcıların bankalara ZK komisyon ceza puanını artırmış olması. TL mevduatını %50 üzerine çıkaramayan bankalar %8 oranındaki bu ceza puanını Merkez Bankası’na park etmek durumunda. Bu yüzden mevduat faizleri, özellikle yeni açılan hesaplar nezdinde yüksek.

Kredi faizlerinde ise bireysel krediler TCMB 2 Aralık haftası verileri itibariyle ortalamada %30,75 seviyesinde. Ticari kredilerin faiz oranı aynı verilere göre %15,89 düzeyinde. Aradaki fark politika içinde politika denkleminden kaynaklanıyor. Şöyle ki; bireysel kredilerin dövize kaçmaması isteniyor, bu yüzden maliyeti yüksek. Ticari kredilerin de aslında dövize kaçmaması istendiğinden, birçok alt şart oluşturulmuş durumda. Genel amaç aslında ticari kredilerin büyümeye katkı veren alanlara gitmesini, yani yatırım kredi şeklinde oluşmasını sağlamak. Ancak, özellikle bilançodaki yabancı para pozisyonu için olan 10 milyon TL ve %5 şartları birçok şirketin kısıtlamaya konu olmalarına neden oluyor. Bankalar da kendilerine getirilen yükümlülüklerden dolayı risk maliyeti hesaplamakta zorlandıklarından kredileri daha yavaş çıkartıyorlar.

Sonuç? Herkesin hemfikir olduğu bir gerçek, enflasyonun dünya çapında da artıyor olmasıdır. Gıda ve enerji fiyatları rekor seviyelerde. Bu artış büyük ölçüde salgın sonrası tüketicilerin artması, küresel tedarik zincirindeki aksamalar ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden kaynaklanıyor.

Bizde ortaya çıkan atalet kavramı ise iç faktörler ağırlıklı… Şöyle ki; faiz düşükse paranın değeri düşer. Bu durumda da mal ve hizmet talep edebilmek için daha fazla birim para harcamanız gerekir. Yani cebinizdeki mevcut para, enflasyon kadar artmıyorsa artık daha az mal ve hizmet satın alabilirsiniz. Bunun sürekli tekrar eden bir döngü içinde olduğunu düşünürsek, enflasyon ve buna karşı satın alma gücündeki azalma kanıksanmış olur ve bugün harcamak, yarın harcamaktan daha karlı olur. Bu durum talep asimetrisi yaratır ve fiyatlar sürekli yükselmesine rağmen talebin de devam etmesine imkan verir. Enflasyonun altında faiz oranı uygulamasında, borçlanmak da avantajlı sayılacağından harcamaların menzili tasarrufların da ötesine geçer.

"Hareketsizlik ve tembellik durumu" olarak tanımlanan atalet kavramı, enflasyon için kullanıldığında "ekonomideki tüm aktörlerin enflasyon beklentilerini baz alarak ayarlamaları nedeniyle fiyatların düşme eğilimi göstermemesi" durumunu ifade etmektedir. Daha basit bir ifadeyle enflasyon olması gereken seviyeye inmiyor çünkü halk enflasyonun düşmeyeceğine inanıyor. Fiyat artışlarını azaltmak için atılan adımlara duyulan güven ve sözlü yönlendirmeler, enflasyonist ataletin kırılmasında kritik rol oynuyor. Atılan adımların etkili olabilmesi için toplum genelinde davranışsal dönüşüm de önem taşırken, yapısal politikaların yanı sıra iletişim kanallarının güçlendirilmesi de kritik rol oynuyor.

Başlangıçta sadece döviz kuru ve bir dönem önceki enflasyonu temel alan enflasyon beklentileri, gelişmiş modellerde geçmiş fiyat artışlarının seyrini dikkate almaktadır. Bu aslında yüksek enflasyon geçmişi olan ülkelerde atalet etkisi yaratıyor. Toplumun tarihsel geçmişindeki bu figürlerden kendini izole ederek yeni bir beklenti yaratmasının ve ataleti kırmasının yolu ancak politika yapıcıların atacağı adımlarda bir güven unsuru tesis edilmesiyle ve enflasyonla olan mücadeleye inançla mümkün olabilmektedir.

 https://terayatirim.com/arastirma/makro-perspektif/091220221222

 Enver Erkan
 Araştırma - Başekonomist
 Tera Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
  www.terayatirim.com
                                 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
  Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.