Piyasaya Yön Veren Güncel Finans Haberleri

Kuruluştan yapılan basın açıklaması aşağıda bulunuyor:

Hata düzeltme için yeni, ölçeklenebilir ve donanım açısından verimli bir mimari kullanan Ocelot, pratik kuantum bilgisayarların büyük ölçekte geliştirilmesi konusunda önemli bir adım olma özelliği taşıyor.

 

Amazon Web Services (AWS), kuantum hata düzeltme maliyetlerini yüzde 90'a kadar azaltabilen birinci nesil kuantum bilgi işlem çipi Ocelot'u geliştirdiğini duyurdu. California Teknoloji Enstitüsü AWS Kuantum Bilgi İşlem Merkezi'ndeki ekip tarafından geliştirilen bu çip, herhangi bir geleneksel bilgisayarın çözemeyeceği ticari ve bilimsel sorunları çözebilen, hata toleranslı kuantum bilgisayarlar oluşturma yarışında önemli bir adımı temsil ediyor.


Kuantum bilgisayar ile klasik bilgisayar arasındaki fark nedir?

Kuantum bilgisayarlar, kriptografiden asal malzemelerin geliştirilmesine kadar geniş bir yelpazede toplumda ve teknolojide büyük ilerlemeler sağlama potansiyeline sahip. Bugün kullanılan geleneksel veya 'klasik' bilgisayarlar ile kuantum bilgisayarlar arasındaki temel fark, klasik bilgisayarların en temel dijital bilgi birimi olan ve genellikle 1 veya 0 değeri ile temsil edilen bitleri kullanması. Ancak kuantum bilgisayarlar hesaplama yapmak için kuantum bitlerini veya 'kübitleri' (genellikle elektronlar veya fotonlar gibi temel parçacıklar) kullanıyor. Bilim adamları, kübitin aynı anda hem 1 hem de 0 değerini taşıması anlamına gelen 'kuantum durumunu’ manipüle etmek için hassas bir şekilde zamanlanmış ve ayarlanmış elektromanyetik darbeler uygulayabiliyor. Bu işlem birçok kübit üzerinde gerçekleştirildiğinde bir kuantum bilgisayarın bazı önemli sorunları klasik bir bilgisayarın yapabileceğinden çok daha hızlı bir şekilde çözmesine olanak tanıyor.

 

Neden hepimiz halihazırda kuantum bilgisayarları kullanmıyoruz?

Kuantum bilgisayarlarla ilgili en büyük zorluklardan biri, ortamlarındaki en küçük değişikliklere veya 'gürültüye' karşı inanılmaz derecede hassas olmaları. Titreşimler, ısı, cep telefonlarından ve WIFI ağlarından gelen elektromanyetik parazitler ve hatta uzaydan gelen kozmik ışınlar ve radyasyon, kübitleri kuantum durumlarından çıkararak gerçekleştirilen kuantum bilgi işleminde hatalara neden olabiliyor. Bu durum, yüksek karmaşıklıkta, güvenilir ve hatasız hesaplamalar yapabilen kuantum bilgisayarlar oluşturmayı son derece zorlaştırıyor.


Kuantum hata düzeltme nedir?

Kuantum hata düzeltme, kuantum bilgilerini çevreden korumak için ‘mantıksal kübitler’ olarak adlandırılan birden çok kübit üzerinde özel bir kuantum bilgisi kodlaması kullanıyor. Bu aynı zamanda hataların oluştukları anda tespit edilmesini ve düzeltilmesini de sağlıyor. Ne yazık ki kuantum hata düzeltme, gerekebilecek kübit sayısının fazlalığı nedeniyle potansiyel olarak büyük bir maliyeti de beraberinde getiriyor.

Son zamanlarda kuantum bilgi işlem 'atılımları' hakkında başka haberler de çıktı. Ocelot'u farklı kılan nedir?

AWS, kuantum hata düzeltmeyi verimli ve etkili bir şekilde uygulamak için Ocelot'un mimarisini sıfırdan tasarladı. Ocelot, kuantum hata düzeltme için gereken kaynakları geleneksel yaklaşımlara kıyasla 5-10 kat azaltma potansiyeline sahip. Adını ünlü Schrödinger'in kedisi deneyinden alan, kedi kübitleri adı verilen bir tür kübit teknolojisi kullanıyor. Kedi kübitleri, belirli hata türlerini bastırarak yapılması gereken kuantum hata düzeltmesini basitleştiriyor ve azaltıyor. AWS, Ocelot’u geliştirerek elektronik endüstrisi süreçleri ile üretilebilecek bir mikroçipe kedi kübiti teknolojisini ve kuantum hata düzeltme bileşenlerini entegre edebileceğini gösterdi.

Bu neden önemli?

AWS Kuantum Donanımı Başkanı Oskar Painter, "Pratik kuantum bilgisayarlar yapacaksak, öncelikle kuantum hata düzeltmeden başlamamız gerektiğine inanıyoruz. Ocelot ile bunu yaptık. Mevcut bir mimariyi alarak buna hata düzeltmeyi dahil etmeye çalışmadık. Kübitimizi ve mimarimizi seçerken kuantum hata düzeltmeyi en önemli gereksinim olarak belirledik," dedi. Painter ve ekibi, Ocelot'u "dönüştürücü toplumsal etki yaratabilecek tam teşekküllü bir kuantum bilgisayara" ölçeklendirmek için, standart olarak kuantum hata düzeltme yaklaşımlarıyla ilişkilendirilen kaynakların onda birini kullanmanın yeterli olacağını tahmin ediyor.

Ocelot hakkında kısa bilgiler:

Ocelot, AWS'in kuantum hata düzeltme mimarisinin etkinliğini test etmek için tasarlanmış küçük ölçekli bir prototip çiptir.
İki entegre silikon mikroçipten oluşuyor. Her çip yaklaşık 1 cm²’lik bir alana sahip. Çipler, elektrikle bağlı bir çip yığınında üst üste yerleştirilmiş olarak bulunuyorlar.
Her silikon mikroçipin yüzeyinde, kuantum devresi elemanlarını oluşturan ince süper iletken malzeme katmanları bulunuyor.
Ocelot'un devreleri 14 temel bileşenden oluşuyor: 5 veri kübiti (kedi kübitleri), veri kübitlerini stabilize etmek için 5 'tampon devre' ve veri kübitlerindeki hataları tespit etmek için 4 ek kübit.
Kedi kübitleri, bilgi işlem için kullanılan kuantum durumlarını depoluyor. Bunu yapmak için, sabit aralıklarla tekrarlayan bir elektrik sinyali üreten, osilatör adı verilen bileşenler kullanıyorlar.
Ocelot'un yüksek kaliteli osilatörleri, Tantal adı verilen süper iletken ince film bir malzemeden yapıldı. AWS malzeme bilimcileri, osilatörlerin performansını artırmak için Tantal'ı silikon çip üzerinde işlemenin özel bir yöntemini geliştirdiler.

Ocelot ismi nereden geliyor?

Ocelot ismi aslında bir kelime oyunu. Hem 'osilatör' kelimesini çağrıştırıyor hem de oselo bir kedi cinsi, böylece çipin kedi kübitleri kullandığına atıfta bulunuluyor.

Ocelot'un işe yaradığını nereden biliyoruz?

AWS bilim insanları, Ocelot'un mantıksal kübit düzeyinde bilgiyi ne kadar iyi depolayabildiğini ve saklayabildiğini incelemek için deneyler yaptı. Bu deneyler hem hata oranını hem de yaklaşımın ölçeklenebilirliğini incelemek için hata düzeltme işleminin tekrar tekrar uygulanarak test edilmesini içeriyordu. Painter, "Bu, algoritma çalıştırdığımız bir iş yükü değildi. Kuantum bilgisini ne kadar süre depolayabileceğini görmek için çipi tekrar tekrar ölçtük. Açıkçası, bu testleri yapmadan önce, bu mimarinin ve kedi kübiti yaklaşımının performansı koruyarak ölçeklenebilir olup olamayacağı konusunda şüphelerim vardı. Ocelot ile gördüklerimizden sonra bu yaklaşımın uygulanabilir olduğuna ikna oldum ve daha büyük, daha performanslı sistemler oluşturma aşamasında önemli teknik faydalar sağlayacağını düşünüyorum,” dedi.

Bilim insanları başka ne diyor?

Painter, "İlk klasik dijital bilgisayarlar devasa makinelerdi. Çok fazla yer kaplıyorlardı ve elektrik sinyallerini yükseltmek için güvenilir olmayan vakum tüplerinden yapılmışlardı. Ancak daha sonra transistör icat edildi, bu da zamanla daha güvenilir bileşenlerin kullanılmasını sağlayarak nihayetinde mikroelektroniğin büyük ölçekte üretilebilmesinin ve bugün gördüğümüz bilgisayarların yolunu açtı. Şu anda kuantum bilgi işlemde vakum tüpü günlerinde olduğumuzu söyleyebilirim; devasa makineler inşa ediyoruz ve bunları daha etkili bir şekilde ölçeklendirmek için daha iyi, daha küçük, daha verimli kaynaklara sahip bileşenleri nasıl elde edeceğimizi bulmaya çalışıyoruz,” dedi.

 AWS Uygulamalı Bilimler Direktörü Fernando Brandao, "Kuantum hata düzeltme, fiziksel kübitlerde sürekli iyileştirme yapılmasını gerektiriyor. Çipleri üretirken sadece geleneksel yaklaşımlara güvenemeyiz. Daha az kusurlu yeni malzemeleri birleştirmeli ve daha sağlam üretim süreçleri geliştirmeliyiz," dedi.


Sırada ne var?

Ocelot, pratik kuantum bilgi işlem çağına düşündüğümüzden daha kısa sürede ulaşmamıza yardımcı olabilir. Ancak umut verici bir başlangıç olsa da, hâlâ sadece bir laboratuvar prototipi. AWS, bu alandaki yaklaşımını geliştirmeye devam edecek. Painter konuyla ilgili şunları söyledi: "Birkaç ölçeklendirme aşamasını daha geçmemiz gerekiyor ve üstesinden gelmemiz gereken bir dizi mühendislik zorluğu bulunuyor. Bu, aşılması çok zor bir sorun ve bir yandan temel araştırmalara yatırım yapmaya devam ederken bir yandan da akademide yapılan önemli çalışmalarla bağlantıda kalmamızı ve onlardan öğrenmeyi sürdürmemizi gerektiriyor. Şu anda görevimiz, kuantum bilgi işlem yığınında inovasyon yapmaya devam etmek, doğru mimariyi kullanıp kullanmadığımızı incelemeyi sürdürmek ve bu öğrendiklerimizi mühendislik çalışmalarımıza dahil etmek. Buna sürekli bir iyileştirme ve ölçeklendirme döngüsü diyebiliriz.”

AWS bilim insanları, bulgularını Nature dergisinde bir araştırma makalesi olarak yayınladı. Ocelot hakkında daha teknik bir makaleye Amazon Science web sitesinden ulaşabilirsiniz.

Kuruluştan yapılan basın açıklaması aşağıda bulunuyor:
 
  Beş büyük ölçekli fabrika, 30'un üzerinde marka ve geniş bayi ağı ile Türkiye'nin önde gelen sanayi gruplarından AKO Grup, 2024 yılında lastik, jant, akü ve ömrünü tamamlamış lastik segmentlerindeki üretimleriyle 18,3 milyar TL ciroya ulaştı. Başarılı Ar-Ge ve sürdürülebilirlik projelerine de imza atan şirket, 2025 yılında büyüme ivmesini sürdürmeyi hedefliyor. Avrupa'nın en büyük entegre Ömrünü Tamamlamış Lastik (ÖTL) Geri Dönüşüm Tesisine sahip olan AKO Grup, yıllık 75 bin ton lastik atığı geri dönüştürerek ekonomiye kazandırıyor. Ayrıca tesiste geçtiğimiz yıl devreye alınan 270 kW AC gücündeki Güneş Enerjisi Santrali (GES) ile de tesisin elektrik tüketiminin yüzde 40'ını yenilebilir enerjiden karşılıyor.

"Tüm fabrikalarımızda GES projelerimizi tamamladık"

Bu yılki hedeflerine dair bilgi veren AKO Grup Pazarlama Müdürü Esra Ertuğrul Boran "2025 yılında yüzde 15 oranında büyüme gerçekleştirerek 21 milyar TL tutarında ciroya ulaşacağımızı öngörüyoruz. Bu noktada, gereken altyapımızı da oluşturduk. Tüm fabrikalarımızda GES projelerimizi tamamladık. Petlas fabrikamızda yürüttüğümüz VAP (Verimlilik Artırıcı Projeleri) çalışmalarımızda da büyük ölçüde sona yaklaştık. AKO Jant markamızdaki kalite ve verimlilik artırıcı yatırımlarımızı da yakın zamanda sonuçlandıracağız. Önümüzdeki dönemde ise su arıtma alanına dair yeni yatırımlar planlıyoruz" dedi.

Yeni dönemde büyümeye etki edecek alt ürün gruplarına dair konuşan Boran, "2024 yılı, lastik sektöründe ekonomik segment alt markaların pazar paylarını büyüttüğü bir yıl oldu. 2025 yılında da enflasyon karşıtı önlemler doğrultusunda benzer bir trendin devamını öngörüyoruz. Ayrıca, SUV araç satışlarındaki artışa paralel olarak, SUV lastiklerinde de pazar payı artışının bu yıl da sürmesini bekliyoruz. Öte yandan, yeni geliştirdiğimiz Coach otobüs lastiklerimizin, TBR segmentindeki büyümemize katkı sağlamasını hedefliyoruz. Bununla birlikte, bu yaz piyasaya sunacağımız yeni nesil ultra yüksek performans (UHP) sınıfı lastikler ile pazardaki konumumuzu daha da güçlendirmeyi amaçlıyoruz" diye konuştu

Rekabet Kurumu (RK) internet sitesinde yayınlanan açıklama aşağıda bulunuyor:

Troma Maschinenbau Beteiligungs-Gesellschaft Mit Beschränkter Haftung tarafından SC Otomasyon Makine Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin kontrolünün devralınması işlemi

S&P 500 CFD endeksinde 5950 seviyesi yakın destek olarak karşımıza çıkıyor. Hafta içerisinde bu seviyenin aşağısını test eden endeks, gün sonu kapanışlarını bu seviye üzerinde yapmayı başardı. Endekste 5950 seviyesinin üzerindeki kalıcılığın devam etmesi halinde yukarı yönde oluşabilecek tepki yükselişlerinde 50 günlük hareketli ortalamanın bulunduğu 6039 seviyesini direnç olarak takip edeceğiz. 5950 desteğinin altında gün sonu kapanışları gelmesi halinde ise endekste 5860 seviyesine kadar geri çekilme devam edebilir.

 İntegral Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
 www.integralmenkul.com.tr

                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

BIST30 Yakın Vade
Güne hafif satıcılı bir açılışla başlayan sözleşmede gün içerisinde tepki çabasıyla
birlikte dalgalı bir fiyatlama takip ediliyor. Günün ilk yarısında 10.701,00 -
10.791,00 seviyeleri arasında dar bir bantta hareket eden sözleşme, 12:55
itibariyle %0,20 oranında bir yükselişle 10.785 seviyelerinden işlem görüyor.
Sözleşmede toparlanma çabasında 10.800 - 10.830 aralığı kısa vadeli ilk direnç
bölgesi olup, 10.830 üzerinde tutunma sağlanabilirse 10.875 - 10.950 ve 11.000
seviyeleri direnç konumunda bulunmaktadır. Sözleşmede toparlanma çabasının
gücünü koruyabilmesi için ilk olarak 10.830 ve devamında 11.000 üzerinde
kapanışlara ihtiyaç olduğu aksi halde dalgalı/görece zayıf görünümün devam
edebileceği kanısındayız. Sözleşmede yeniden satışların gözlenmesi halinde ise
10.750 - 10.700 aralığı kısa vadeli destek bölgesi olup, devamında 10.655 -
10.620 ve 10.560 seviyelerine doğru geri çekilmeler gündeme gelebilir.

  Gedik Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
  www.gedik.com

                                     ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Kuruluştan yapılan basın açıklaması aşağıda bulunuyor:

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi’nin hazırladığı ‘SKDM ve Türkiye: Sektörel Etkileşimler, Fayda ve Maliyetler Raporu’ yayınlandı.

 

Çalışmada, AB tarafından uygulanan ve Türkiye’de 2026’da devreye girecek Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’nın (SKDM) nicel ve nitel etkileri inceleniyor. Demir-çelik, çimento, alüminyum ve gübre sektörlerinin incelendiği raporda karbon fiyatlandırması/vergisi olmadan da SKDM sektörleri için ihracatın toplam maliyetinin, toplam faydasını aştığı ortaya konuldu.

 

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi Direktörü Alkım Bağ Güllü, SKDM uygulamasının Türkiye açısından ek karbon maliyeti getirmesinin yanı sıra üretim ve ihracatın yapısında var olan ama çoğu zaman hesaplanmayan veya doğrudan fiyatlandırılmayan bazı maliyetleri daha belirgin hale getirdiğini söyledi. Bu nedenle enerji dönüşümünün daha önemli hale geldiğini vurgulayan Güllü, “Türkiye’nin, SKDM için 2035-2040 arasına odaklanması gerekiyor. Uluslararası rekabet koşulları ve AB SKDM’ye baktığımızda hem AB’de hem de diğer bölgelerde gelişen politikalar göz önüne alındığında Türkiye’nin rekabet gücünü koruyabilmesi için sürece erken uyum sağlamalı” dedi. Güllü, enerji dönüşümüyle birlikte sanayi dönüşümünü desteklemek için uluslararası iş birliği ve finansman fırsatlarının değerlendirilmesi gerektiğini ifade ederek iklim diplomasisi ve SKDM’den etkilenen diğer ihracatçı ülkelerle iş birliğinin maliyetlerin adil paylaşımı açısından önemli olduğunu belirtti.

 

Güllü, karbon fiyatlandırmasının da Türkiye için orta-uzun vadeli kritik başlıklardan biri olduğunu vurgulayarak şunları sözlerine ekledi: “SKDM’nin uygulamaya geçmiş olması en büyük ticari partnerimiz AB ile yürütülen ticaretin korunması ve geliştirilmesi açısından çok önemli. Öte yandan Türkiye’nin 2053 net sıfır hedefi perspektifinden özel olarak SKDM’yi, genel olarak ise ekonomisinin bütününü kapsayan bir karbon fiyatlandırması politika setine ihtiyacı var.”

 

Türkiye’yi Kritik 10 Yıl Bekliyor

‘SKDM ve Türkiye: Sektörel Etkileşimler, Fayda ve Maliyetler’ raporunda fayda ve maliyetler, ‘Olağan Durum’ (‘Business-As-Usual’-BAU) ve ‘Sanayi Dönüşümü’ senaryosu ile ele alındı. ‘Olağan Durum’ senaryosunda mevcut sanayi ve ticaret politikalarının süreceği, bu kapsamda ele alınan sektörlerde her tür ihracat potansiyelinin değerlendirilmesine öncelik verileceği, ürün kompozisyonunda katma değer artışı, sürdürülebilirlik ve yeşil dönüşüm perspektiflerinden kayda değer bir dönüşümün gerçekleşmeyeceği varsayılıyor. ‘Sanayi Dönüşümü’ senaryosunda ise sanayi ve ticaret politikası değişikliği dikkate alınarak, dört sektörün iç talep yapısı ve ihtiyaçları, katma değerli ihracat, sürdürülebilirlik ve yeşil dönüşüm başlıklarında ele alınıyor.

 

Rapora göre, BAU senaryosunda100 €/ton sınırda karbon fiyatlandırması/vergisi uygulanması halinde Türkiye’nin SKDM ürünlerinde hem dünyaya hem de AB’ye yaptığı ihracatta toplam maliyetin toplam faydanın üzerinde olacağı görülüyor. İncelenen dört sektörde mevcut halleriyle ihracatlarından sağlanan ekonomik faydadan daha fazla maliyet ortaya çıkıyor. Söz konusu maliyette karbon fiyatlandırması/vergisi varsayımı önemli bir kalem olmakla birlikte maliyetin yarıdan fazlası, dış ticaret açığı ve ulaştırma maliyetleri başta olmak üzere diğer kalemlerden kaynaklanıyor.

 

Dönüşüm senaryosunda ise yine 100 €/ton karbon vergisi uygulandığında dünya ticareti için biraz daha sınırlı, AB için ise yüksek fayda elde ediliyor. Toplam faydanın toplam maliyeti aşmasında hem karbon maliyetlerindeki azalma hem de özellikle bağlantılı sektörlerdeki katma değer artışları önemli bir rol oynuyor. Dönüşüm senaryosunda dünya için toplam faydaya en yüksek katkı demir-çelik sektöründen gelirken ardından alüminyum ve çimento sektörü geliyor. Gübre sektöründe ise toplam maliyet, toplam faydayı geçiyor. AB için ise tüm sektörlerden katkı gelirken, sıralama çimento, demir-çelik, alüminyum ve gübre şeklinde gerçekleşiyor. Dönüşüm senaryosunda Türkiye’nin İngiltere ve ABD başta olmak üzere tüm önemli ticaret partnerlerinin karbon fiyatlandırması/vergisi uygulaması ve karbon fiyatının 120 €/ton’un üzerinde şekillenmesi durumunda ek önlemler alınması gerekecek.

 

AB SKDM eksenli düşünüldüğünde Türkiye’nin dönüşüm senaryosu kapsamındaki varsayımları destekleyecek önlemlere, özellikle 2035 vadesine odaklanılmasına ihtiyaç var. AB için ihracatta fayda ile maliyeti eşitleyen 230 €/ton başa baş noktası yüksek görünmesine rağmen tüm rakiplerin de AB SKDM’ye uyum kapsamında önemli bir dönüşüm sürecine girmesi rekabeti artıracak. Türkiye’nin de önünde ekonomik maliyetleri azaltmaya ve üretim verimliliğini artırmaya yönelik sanayi, ticaret ve karbonsuzlaşma eylemlerini hayata geçirmek için kritik bir 10 yılı olduğu vurgulanıyor.

 

SKDM İçin Yapısal Dönüşüm Zorunlu

Raporda, SKDM sektörleri açısından karbon fiyatlandırması/vergisi uygulanmadan da ihracatın toplam maliyetinin toplam faydasından yüksek olduğu vurgulanırken yüksek maliyetlerin yapısal dönüşümle düşürülmesi tavsiye ediliyor. Yapısal dönüşümde teknoloji ve iş modeli değişiklikleri kadar yeşil dönüşüm boyutuna da dikkat çekiliyor. Dönüşüm süreci için her sektörde ihtiyaçların belirlenmesi ve özellikle destek mekanizmalarının tasarlanması tavsiye ediliyor.

 

Sektörlerin tek başına değil, diğer sektörlerle arasındaki ilişki, etkileşim ve öncelikleri dikkate alınarak yol haritaları oluşturulması gerekiyor. Demir-çelik ve alüminyum, diğer imalat sanayi sektörlerine sağladıkları girdilerle; çimento, inşaat sektörü etkisiyle; gübre ise tarım girdisi olarak temel ve stratejik sektörler olarak nitelendiriliyor. Bu nedenle ölçek farklarına, değişik dinamiklere sahip olmalarına rağmen hem yapıları hem de diğer özellikleriyle güçlü dolaylı etkileri var.

 

SKDM sektörleri, sadece üretim proseslerinin karbon yoğun olması değil, tedarik ve dağıtım süreçlerinde yüksek hacimli taşımalara konu olmaları nedeniyle ulaştırma kaynaklı karbon yoğunluğu yüksek sektörler. Lojistik, etkileşimde olduğu sektörlerden sadece biri. Bu nedenle etki analizleri ve politika önerileri aynı zamanda önem taşıyan bir dizi sektöre ilişkin strateji tartışmalarını da tetikleyecek.

 

Çalışmada, 2050 yılına kadar projeksiyonlar yapılmış olsa da özellikle uluslararası rekabet gücü bağlamında dönüşümün 2035-2040 yılları arasına odaklanmasının önem taşıdığı belirtiliyor. AB tarafından uygulanan SKDM ve hem AB’de hem diğer bölgelerde gelişen benzer politikalar, uluslararası rekabetin bu eksende artacağını gösteriyor. Türkiye’nin rakibi olan ülkelerin daha erken aksiyon alma olasılığının yanı sıra yeni rakiplerin ortaya çıkması da mümkün. Bu durumda Türkiye’nin rekabet gücünü koruyabilmesi için gerekli eylemlerin hızlıca hayata geçirmesi önemli. 2035 ya da 2040 dönüşüm stratejilerinin oluşturulması ana hedef olabilir. Bu bağlamda Türkiye’nin COP 29’da paylaşılan Türkiye Uzun Dönem İklim Stratejisi ve SKDM sektörlerini kapsayan Türkiye Sektörel Düşük Karbonlu Yol Haritaları çerçevesindeki yatırım ve eylemlerinin ele alınması gerekiyor.

 

Katma Değeri Yüksek, Karbon Yoğunluğu Az Üretenler Öne Çıkacak

Raporda, Türkiye’nin rekabet gücünü artırarak uluslararası değer zincirlerine daha ileri düzeyde bütünleşmesine olanak sağlayan, katma değeri artırırken karbon yoğunluğunu azaltan sektör ve ürünlere öncelik verilmesi öneriliyor. Böylelikle SKDM sektörleri başta olmak üzere karbonsuzlaşması zor olan tüm sektörlerde hidrojen, karbon yakalama gibi yüksek maliyetli yatırımlara ihtiyaç büyük ölçüde azaltılabilecek. Ayrıca daha köklü bir yaklaşım ise emisyon azaltım stratejileri ile eş zamanlı döngüsel ekonomi pratiklerinin yerleştirilmesi, kaynak ve proses verimliliğini artırmaya çalışarak emisyon azaltımının yakalanması olacak.

 

Çalışmada, SKDM’den kaynaklı doğrudan maliyetleri azaltmak için ek önlemlere ihtiyaç duyulabileceği belirtilerek şunlar tavsiye edildi:

 

- Türkiye’nin karbon fiyatlaması ve ETS uygulamasına geçmesi,

- Yerel karbon vergisi gelirlerinin dönüşümün finansmanında kullanılması,

- Uluslararası iş birliği ve finansman.

 

Uzun dönemde mevcut üretimin karbon maliyetlerini düşürmenin yeterli olmayacağı, enerji verimliliği ve karbon yoğun alanlarda düşük karbonlu üretim proseslerine geçişin rekabette belirleyici olacağının altı çiziliyor. Türkiye’nin SKDM’yi yalnız ilk etapta etkilenen sektörler kapsamında değil, bu sektörlerin bağlantılı olduğu diğer alanlarla birlikte değerlendirmesi ve kapsamlı bir sanayi dönüşümünü gündeme alması gerektiği özellikle vurgulanıyor.

 

Editöre Not:

SKDM Nedir: AB tarafından uygulamaya alınan Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) emisyon yoğun ürünlerin ithalatında karbon fiyatlandırması uygulamasıyla hem ithal hem yerli ürünlerin aynı vergilendirmeye maruz kalmasını, böylece karbon yoğun ürünlerin yurt dışında üretilerek karbon salımının vergiden kaçınarak yer değiştirmesini, yani karbon kaçağının önlenmesini amaçlamaktadır. SKDM’nin ilk aşaması demir-çelik, çimento, alüminyum, gübre, elektrik ve hidrojeni kapsayacak ve 2026’dan itibaren vergilendirme başlayacak.

 

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi tarafından hazırlanan raporlara https://shura.org.tr/raporlar/ adresinden ulaşabilirsiniz.

https://shura.org.tr/veritabani adresinden enerji sektörüne dair güncel verilere ulaşabilirsiniz.

https://shura.org.tr/powerflow adresinde Türkiye elektrik sisteminin basitleştirilmiş interaktif simülasyonunu kullanabilirsiniz.

 SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi yenilikçi bir enerji dönüşümü platformu olarak, karbonsuzlaşmaya katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. SHURA, Türkiye enerji sektörünün politik, teknolojik ve ekonomik açılarının tartışıldığı, sürdürülebilir ve geniş kabul gören bir platform ihtiyacını karşılamak için kurulmuştur. SHURA’nın amacı, Türkiye’nin enerji sisteminin geleceği konusundaki çalışmalara tarafsız ve veri bazlı analizlerle katkıda bulunarak, çıktılarından sektörün tüm paydaşlarının yararlandığı bir düşünce platformu oluşturmaktır. Bu bağlamda kamu, özel sektör, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşlarından çok sayıda paydaşın yaklaşımları değerlendirilerek, Türkiye’nin enerji sisteminin düşük karbonlu bir geleceğe dönüşümünün ekonomik potansiyelinin, teknik fizibilitesinin ve politika araçlarının daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmaktadır.

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi European Climate Foundation, Agora Energiewende ve Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi (İPM) ortaklığıyla kurulmuştur.