Piyasaya Yön Veren Güncel Finans Haberleri

Kuruluştan yapılan basın açıklaması aşağıda bulunuyor:

KPMG Türkiye ve Etik ve İtibar Derneği (TEİD) tarafından Türkiye'de faaliyet gösteren yerel ve uluslararası şirket çalışanlarının katılımı ile düzenlenen anketin sonuçlarına dayanan ve şirketlerde en sık rastlanan suistimal türlerini, bu vakaların en çok hangi sektörlerde yaşandığını, suistimalcilerin genel özelliklerini ve demografik yapısını ortaya koyan “Bir Suistimalcinin Profili 2024” raporu yayımlandı.
 
Raporda yer alan bilgilere göre son iki yıl içerisinde Türkiye'deki çok uluslu şirketlerin yüzde 27'sinde, yerel şirketlerin ise yüzde 24'ünde, son iki yıl içerisinde en az bir suistimal vakası yaşandı. Suistimal vakalarının gerçekleşme oranı ile şirketlerin çalışan sayıları arasındaki ilişki incelendiğinde ise 100 ile 10.000 arasında çalışanı bulunan şirketlerde suistimal vakalarının diğer şirketlere göre daha yaygın olduğu gözlemlendi.
 
Son iki yılda Türkiye'de en çok suistimal vakası ile karşılaşılan sektörler sıralamasında yüzde 28 ile ilk sırada üretim yer aldı. Bunu yüzde 15 ile bankacılık/finans, yüzde 11 ile satış ve pazarlama, yüzde 9 ile enerji takip etti.
 
En fazla suistimali erkekler yapıyor
Suistimalcilerin cinsiyet oranlarına ilişkin veriler suistimal vakalarının ağırlıklı olarak erkekler tarafından gerçekleştirildiğini ortaya koyuyor. 2016 yılında gerçekleştirilen uluslararası anket sonuçlarına göre suistimalcilerin yüzde 79'u erkek, yüzde 17'si kadın olarak belirlenmişken KPMG Türkiye'nin 2020 anketinde bu oran yüzde 92 erkek ve yüzde 8 kadın olarak tespit edildi. 2024 Türkiye anketine göre ise suistimalcilerin yüzde 75'i erkek, yüzde 25'i kadın olarak saptanmış olup genel olarak erkeklerin kadınlara göre daha fazla suistimal vakasına karıştığı gözlemlendi.
 
26-45 yaş grubunda suistimal riski artıyor
2024 anket sonuçlarına göre, suistimalcilerin yüzde 47'sinin 36-45 yaş aralığında, yüzde 39'unun 26-35 aralığında, yüzde 11'inin ise 46-55 yaş aralığındaki kişiler. 2024 yılına benzer biçimde, 2020 yılında yine KPMG ve TEİD iş birliği ile Türkiye'de gerçekleştirilen çalışmanın sonuçlarına göre de suistimallerin yaygın olarak 26-45 yaş aralığındaki bireyler tarafından gerçekleştirildiği görülmüştü.
 
Suistimalcilerin yarısı müdür altı pozisyonlarda görev yapıyor
Anket kapsamında, suistimal vakalarının en çok hangi ünvan seviyesinde görüldüğü ve suistimal potansiyeli açısından, yönetici pozisyonlarının mı yoksa yönetici altı pozisyonlardaki çalışanların mı kuruluşlar için daha büyük bir tehdit oluşturduğu da incelendi. Türkiye'de yapılan 2020 ve 2024 araştırma sonuçları kıyaslandığında, yönetici yetkisi taşımayan çalışanların gerçekleştirdiği suistimal vakalarının benzer oranda gerçekleştiği anlaşıldı. Bu oran 2020 yılında yüzde 49 iken 2024 yılında yüzde 52'ye yükseldi.
 
Suistimalin ortaya çıkardığı zararlar
Suistimal vakaları nedeniyle kuruluşların uğradığı zararlara bakıldığında ise suistimallerin yarısından fazlasının şirketleri 1 milyon TL'den fazla maddi kayba uğrattığı görüldü. Suistimal nedeniyle maruz kalınan zararların analizi, özellikle 1 milyon TL üzerinde maddi kayıpla sonuçlanan suistimal vakalarında müdür ünvanlı çalışanların etkisinin belirginleştiğini ortaya koydu.
 
Zimmet suçları ilk sırada
Türkiye'de en çok karşılaşılan suistimal tipi yüzde 65 ile zimmet ya da şahsi menfaat olarak belirlendi. Bunu yüzde 49 oranında çıkar çatışması ve yüzde 45 oranında varlıkların kötüye kullanılması ile satın alma suistimalleri takip etti. Buna karşılık, genelde üst yönetim suistimali ile bağdaştırılan ve gerçekleştiğinde maddi ve itibari etkileri çok büyük olabilen mali tablo suistimalleri ise 2020 yılında olduğu gibi 2024 yılında da diğer alanlara kıyasla yaygın olarak görülmedi ve yüzde 10'da kaldı.
 
Çalışma yılı arttıkça suistimal potansiyeli de artıyor
2024 yılı anket sonuçları incelendiğinde çalışanın tecrübesi arttıkça suistimal potansiyelinin de benzer şekilde arttığı göze çarpıyor. Sonuçlara göre suistimal vakalarının neredeyse yüzde 40'ı o şirkette 10 yıl ve daha uzun süredir görev yapan çalışanlar tarafından gerçekleştirildi. Mağdur şirkette çalışma süreleri incelendiğinde ise 5 yıldan fazla süreyle çalışanların çoğunluğu oluşturduğu görüldü.
 
Suistimal yapanların görünen ve gerçek yüzleri
Suistimali gerçekleştiren kişilerin daha çok yalnız, despot, katı çalışanlardan oluştuğu zannedilebilir ancak işin aslının öyle olmadığı da ortaya çıktı. Verilen yanıtlar suistimalcilerin karakteristik özelliklerini ağırlıklı olarak arkadaş canlısı (yüzde 53), ikna yeteneğine sahip (yüzde 45) ve çevresi tarafından çok sevilen (yüzde 39) olarak betimlendi. Çevresi tarafından pek sevilmeyen veya saygı görmeyenlerin yüzde 10 ile en az suistimali gerçekleştirenler arasında yer alması dikkat çeken bir sonuç oldu.
 
Suistimallerden kaynaklanan maddi zararlar tahsil edilemiyor
Rapora göre suistimal vakaları tespit edildikten sonra suistimale maruz kalan şirketler tarafından büyük ölçüde önlem alındığı ve alınan önlemlerde öne çıkan konuların, kontrollerin iyileştirilmesi ve disiplin aksiyonlarının alınması ya da hukuki süreçlerin başlatılması olduğu anlaşılıyor. Bununla birlikte, firmaların yaklaşık yüzde 37'sinin maruz kaldığı maddi zararı hiçbir şekilde tahsil edemediği, yüzde 22'sinin ise kısmi tahsilat yapabildiği; buna karşılık, maruz kaldıkları zararın tamamını tahsil edebilen şirketlerin oranının yalnızca yüzde 10 olduğu belirlendi.
 
“Geniş toplumsal kesimleri etkileyerek ekonomik yük ortaya çıkarıyorlar”
Rapor bulgularını değerlendiren KPMG Türkiye Danışmanlık Bölümü Şirket Ortağı Oytun Önder, "Mesleki suistimal, görev ve yetkilerin yasa dışı veya etik dışı yollarla maddi kazanç sağlamak amacıyla kötüye kullanılması olarak tanımlanabilir. Daha yalın bir ifadeyle, bu tür davranışlar bir bireyin işverenini kandırdığı eylemler olarak değerlendirilebilir. Etik dışı olan bu tür uygulamalar, tüm kuruluşlar için ciddi bir tehdit oluşturmakla kalmıyor aynı zamanda geniş toplumsal kesimleri etkileyerek büyük ekonomik yükler ortaya çıkarıyor. Bu nedenle KPMG olarak, özellikle suistimalcilerin profilleri ve karakteristik özellikleri üzerine kapsamlı raporlar yayımlıyoruz. Bu yıl da benzer şekilde, Türkiye'deki suistimal ortamını değerlendirmek ve gelecekteki değişimleri öngörebilmek amacıyla yine TEİD ile birlikte yeni bir girişimde bulunduk ve Türkiye'deki suistimalleri ve suistimalcilerin profillerini analiz eden bu raporu hazırladık. Türkiye verilerine dayanan bu çalışmada, önceki raporlarla karşılaştırmalar yaparak sektör dinamiklerine ışık tutmayı amaçladık.” dedi.
 
“Suistimalciler, her yeni tedbir karşısında yeni yollar buluyor”
Etik ve İtibar Derneği'nden ise şu açıklama yapıldı: “Şeffaf, hesap verebilir, sorumlu ve sürdürülebilir bir iş dünyası kültürünü güçlendirmek amacıyla elde ettiğimiz verileri kamuoyuyla paylaşmak ve güvenilir iş ortamlarının oluşturulmasına katkı sağlamak TEİD olarak vizyonumuzun temelini oluşturuyor. Görev ve yetkilerin, kazanç sağlamak amacıyla etik dışı yollarla kötüye kullanılmasının bir sonucu olarak ortaya çıkan suistimaller, iş dünyasında ciddi bir tehdit oluşturmaya devam ediyor. Suistimalleri önlemek adına alınan önlemlerin gelişmesine rağmen suistimalciler, her yeni tedbir karşısında yöntemlerini geliştirerek yeni yollar buluyor. Bu durum da kurumlar için suistimalin tespit edilmesini gün geçtikçe zorlaştırıyor. KPMG Türkiye iş birliğiyle gerçekleştirdiğimiz anket ve raporumuzun, Türkiye iş dünyasına katkı sağlayarak etik ve uyum ihlalleriyle mücadelede rehber niteliğinde bir kaynak olmasını temenni ediyoruz.”

KPMG Hakkında
KPMG, geçmişi 1867 yılına dayanan, üye firmalar ağı sistemiyle 143 ülkede 265 binin üzerinde çalışanıyla faaliyet gösteriyor. Finansal hizmetler, tüketici ürünleri, otomotiv; endüstriyel sektörlerden gıda, perakende, enerji, telekomünikasyon, kimya gibi pek çok sektöre danışmanlık hizmeti sağlıyor. KPMG Türkiye ise İstanbul merkez ofisinin yanı sıra Ankara, İzmir ve Bursa ofisleriyle, 1982 yılından beri yaklaşık 1.700 çalışanıyla her sektörden 4 binin üzerinde firmaya sektörler özelinde hizmet veriyor. 2020 yılında küresel ağın Lighthouse lisansını alarak yeni teknolojilerde dünyadaki mükemmeliyet merkezleri arasına giren KPMG Türkiye, müşterilerine değer yaratan çözümler sunuyor. Detaylı bilgi için www.kpmg.com.tr adresine başvurabilirsiniz.

Avrupa borsaları güne alış ağırlıklı başladı.

Açılışın ardından, Stoxx Europe 600 gösterge endeksi yüzde 0.5, Almanya'da DAX 30 endeksi yüzde 0.6Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0.6 ve İspanya'da IBEX 35 endeksi yüzde 0.6 değer kazanırken İngiltere'de FTSE 100 endeksi yatay seyretti.

Jeopolitik risk priminin fiyatlar üzerinde etkisi hızlanırken Ukrayna - Rusya arasında artan gerilim hissiyata yön verdi. Rusya Devlet Başkanı Putin’in ‘nükleer silah’ çıkışı ve olası saldırıları ortak bir saldırı sayacağına ilişkin açıklamaları ile odak yeni günde de bu taraftan gelecek olan açıklamalarda olacak. ABD endeksleri seansa satış ağırlıklı bir görünümle başlamasının ardından seans içinde toparlanma eğilimi gösterdi. S&P 500 endeksinde işlem gören 11 sektör arasında NVIDIA hisselerindeki %4’ün üzerinde yükselişle bilişim teknolojileri, telekom, kamu hizmetleri ve perakende sektörlerine para girişi görüldü. Enerji ve finans sektöründen para çıkışı izledik. NVIDIA bilançosunun odakta olacağı günde konsensüs beklentisi yıllık bazda %83.49 artışla 33,25 milyar dolar gelir üzerinde pay başına 0.74 kâr bildirilmesi yönünde. Şirketin seans kapanışı sonrası TSİ 00:20’de açıklanması beklenen bilançosunda Blackwell çiplerinin üretimine ilişkin vereceği detaylar ve önümüzdeki dönem projeksiyonları yakından izlenecek. Yeni günde ekonomik takvim Avrupa eksenli yoğun olacak. Asya Pasifik endeksleri Çin Merkez Bankası’nın (PBOC) 1 ve 5 yıl vadeli kredi faiz oranını sabit bırakması ile ihtiyatlı bir duruş sergiliyor. ABD vadeli endeksleri yeni güne dengeli başlıyor.

Avrupa Merkez Bankası 12:00’de finansal istikrar gözden geçirmesini yayımlayacak. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Lagarde, 2024 mali istikrar ve makroekonomik ihtiyati politika konulu ECB konferansında konuşacak (16.00). Fed Guvernörü Lisa Cook 19:00’da, Michelle Bowman 20:15’te açıklamalarda bulunacak.

Options Clearing Corporation’ın verilerine göre, iShares Bitcoin Trust’a (IBIT) ait opsiyonlar NASDAQ’ta işlem görmeye başladı. IBIT Ocak ayında piyasaya sürüldü ve sözde Bitcoin borsa yatırım fonlarının en büyüğü olarak ortaya çıktı. BlackRock’a göre fonun 43 milyar dolarlık varlığı var. Önümüzdeki aylarda diğer kripto fonlarına ilişkin opsiyonların da işleme açılması bekleniyor.

ABD’nin 47. Başkanı Trump, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) Başkanlığı’na kripto savunucusu olarak bilinen Teresa Goody Guillan’ı getirmeyi düşünüyor. Hazine Bakanlığı için adaylar netleşirken Trump’ın bugün adaylar arasında bir karar vermesine olası olarak bakılıyor.

  Yatırım Finansman Menkul Değerler A.Ş.
  https://www.yf.com.tr/

                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Bugün Nvidia’nın Bilançosu Takip Edilecek

Yurt dışı piyasalarda, Başkan olarak seçilen Trump’ın ekonomi politikaları ile Fed’in gelecek dönem izleyeceği politikalara ilişkin belirsizliklerin devam etmesiyle piyasalarda dalgalı ve karışık bir seyir öne çıkıyor. Wall Street endekslerinde ise dün Nasdaq endeksi yüzde 1,04 ve S&P 500 endeksi yüzde 0,40 yükselirken, Dow Jones endeksi yüzde 0,28 düşüşle günü tamamladı. Vadeli endeksler ise Nvidia’nın finansal sonuçlarının açıklanması öncesinde bu sabah hafif pozitif bir seyir izliyor. Piyasalar, son günlerdeki belirsizlikler nedeniyle yön bulmakta zorlanırken, Nvidia'nın finansal sonuçları ve şirketin geleceğe dönük beklentileri, sadece kendi performansı açısından değil, aynı zamanda ABD ekonomisinin genel görünümü için de önemli sinyaller sunması bekleniyor. Nvidia'nın geleceğe dair projeksiyonları, özellikle teknoloji sektörü ve genel ekonomik büyüme hakkında ipuçları sunduğundan, piyasa oyuncuları bu verileri ekonominin yönü hakkında bir gösterge olarak değerlendirebilir. Fed üyelerinin yaptığı açıklamalar ve yönlendirmeler de piyasalarda etkili olmaya devam ediyor. Kansas City Fed Başkanı Jeff Schmid, bankanın faiz indirimlerinin, enflasyonun yüzde 2 hedefine doğru ilerlediğine dair güveni gösterdiğini belirtti. Avrupa borsalarında ise Rusya ve Ukrayna arasındaki gerilimin artmasıyla satış ağırlıklı bir seyir izlenirken, bugün gözler ECB Başkanı Lagarde’ın açıklamalarını takip ediyor olacak.

Ayrıca, dün Walmart, piyasa beklentilerinin üzerinde 169,6 milyar dolar gelir ve 0,58 dolar hisse başı kazanç açıklayarak hisselerinde yüzde 3 artış gösterdi.

ABD borsalarında karışık bir görünüm sürerken, Nasdaq 100 endeksi yılbaşından bu yana yaklaşık yüzde 23 getiri sağlamış durumda. Bilanço sezonu devam ederken, bu hafta, Target Corp, Palo Alto Networks Inc, TJX Cos Inc, Deere & Co, Copart Inc, PDD Holding ve Nvidia şirketlerinin bilançoları öne çıkıyor. Nvidia’nın üçüncü çeyrek sonuçlarında 33,09 milyar dolar gelir ve 0,75 dolar hisse başı kazanç açıklaması bekleniyor.

Şirket Haberleri

C3.AI (AI): C3.ai, kurumsal yapay zeka benimsenmesini artırmak için Microsoft ile ortaklık kuruyor.

Robinhood (HOOD): Robinhood, danışmanlık işini büyütmek için TradePMR'yi 300 milyon dolara satın alacak.


 
 Burgan Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
 https://www.burganyatirim.com.tr/
                           ***
                  Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

 
FX BÜLTENİ 20 Kasım 2024

USD/TRY: Dün jeopolitik gelişmeler piyasaların odağındaydı. Ukrayna'nın ilk kez ABD'ye ait uzun menzilli füzelerle Rusya'ya saldırıldığı haberi risk iştahının zayıflamasına neden oldu. Altın, ABD tahvilleri gibi varlıklar ilk etapta talep gördü ancak sonrasında piyasalarda kısmı toparlanma gözlendi. Gün içerisinde %0,6'ya kadar düşüş kaydeden EURUSD paritesi de günü yatay bir görüntüyle kapatmayı başardı. Diğer yandan, çoğu Gelişmekte Olan Ülke para birimleri ise baskı altındaydı. Bu sabaha bakıldığında, risk iştahında önemli bir baskı yok. Paritelerde genel olarak sakin bir görüntü var. Rusya Devlet Başkanı Putin'in açıklamaları bu sabah öne çıkıyor. Putin, Ukrayna'da ateşkes anlaşması için Trump'la müzakerelere açık olduğunu belirtti. Açıklama sonrasında altın tarafında hafif baskı yaşandı. Dolar/TL tarafında ise yarınki TCMB faiz kararı öncesinde artan kısmi oynaklık takip ediliyor. Dün 34,50 seviyesinin hafif altında kapatan kur bu sabah söz konusu seviyenin üzerinde. Günün geri kalanında 34,50'nin üzerinde hareketler gözlenebilir. Bugün veri gündemi açısından sakin bir gün.

 

EUR/USD: Dün Euro Bölgesi'nde TÜFE ekim ayında yıllık bazda %2 olarak açıklandı. ECB üyeleri Muller ve Panetta'nın para politikasının gevşetilmesi yönündeki açıklamaları aralık ayındaki toplantıda olası bir 25 baz puanlık faiz indirimini destekledi. Öte yandan ABD'de gündemde olan ek gümrük vergileri parite üzerindeki belirsizlikleri artırıyor. Bu belirsizliğin devam etmesi Dolar'a olan talebi artırabilir. Ukrayna - Rusya kaynaklı jeopolitik gelişmeler de yakından izleniyor. Bu sabah tansiyonun düşebileceğine yönelik açıklamalar takip ediliyor. Ancak, paritede yatay hareketler var. Teknik olarak bakıldığında, paritede 1,0610 seviyesinin aşılması halinde 1,0655 seviyesi hedeflenebilir. Aşağı yönlü bir harekette ise 1,0530 ve 1,0495 noktaları destek olarak izlenebilir.

 

XAU/USD: Artan jeopolitik tansiyonun etkisiyle Ons Altın dün %0,8 oranında artış kaydederek günü 2.632 seviyesinden tamamladı. Bugüne de kısmi yükselişle başlayan değerli madende Putin'in müzakere açıklaması sonrasında satışlarla karşılaştı. Şu dakikalarda dünkü kapanış seviyesinin hafif altında seyreden değerli maden üzerinde haber akışları etkili olmaya devam edebilecekken, teknik olarak 2.645 ara direnci aşılmadıkça geri çekilme 2.608 seviyesine kadar sürebilir. Sonraki destek 2.590 seviyesindeyken, ana direnç olarak 2.670 seviyesi takip edilebilir.

   



 Ziraat Yatırım Menkul Değerler
 www.ziraatyatirim.com.tr

                                   ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Kuruluştan yapılan basın açıklaması aşağıda bulunuyor:

ünya Plastik Konseyi (WPC), plastik kirliliğini sona erdirmek amacıyla imzalanacak küresel anlaşma öncesi hükümetlere çağrıda bulundu. Ülkelerin çok farklı zorluklarla karşı karşıya olduğunu ve farklı çözümlere ihtiyaç duyduğunu belirten Dünya Plastik Konseyi Başkanı Benny Mermans, bu nedenle anlaşmanın her ülke ve bölgenin şartları gözetilerek esnek bir şekilde yapılması gerektiğini söyledi. Dünya Plastik Konseyi Üyesi ve PAGEV Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Eroğlu da döngüsel plastik sistemine geçişin plastik atık sorununu çözmenin anahtarı olduğunu belirterek, "Plastiklerin tüm yaşam süresine döngüsellik kazandırılması ve amaca uygun bir atık yönetim sistemi geliştirilmesi, antlaşmanın temel taşı olmalı" dedi. Dünyadaki plastik kirliliğini sona erdirmek için uluslararası bir antlaşma üzerindeki son müzakere turu, 25 Kasım Pazartesi günü Güney Kore'nin Busan kentinde gerçekleştirilecek.
Birleşmiş Milletler Çevre Meclisi (UNEA) kapsamında plastik kirliliği ve deniz ortamı konusunda uluslararası hukuksal bağlayıcılığı olan bir belge geliştirmek amacıyla kurulan ve ilk toplantısını 2022 yılında yapan Hükümetlerarası Müzakere Komitesi (HİK), beşinci toplantısını 25 Kasım Pazartesi günü Güney Kore'nin Busan kentinde yapacak. Dünya Plastik Konseyi Üyesi ve PAGEV Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Eroğlu’nun da katılım göstereceği ve plastik kirliliğini sona erdirmek için uluslararası bir antlaşma üzerindeki nihai müzakere turu olan bu toplantıda, uluslararası yasal bağlayıcılığı olan bir düzenlemenin ülkelerin plastik atıkla mücadele etmesine nasıl olanak sağlayacağı gibi önemli konular üzerinde anlaşma sağlanması gerekecek.
'TEK TİP BİR DÜZENLEME FAYDA SAĞLAMAZ, ÜLKELERE ESNEKLİK SAĞLANMALI'
Bu kritik toplantı öncesinde bir açıklama yapan Dünya Plastik Konseyi (WPC), farklı ülkelerin ihtiyaçlarını gözeten, ancak 2040 yılına kadar plastik kirliliğini sona erdirmek için ortak bir çerçeve oluşturan bir anlaşma üzerinde uzlaşılması çağrısında bulundu.
Ülkelerin çok farklı zorluklarla karşı karşıya olduğunu ve farklı çözümlere ihtiyaç duyduğunu belirten Dünya Plastik Konseyi Başkanı Benny Mermans, tek tip bir küresel politika ve düzenleme yaklaşımının işe yaramayacağına dikkat çekerek, "Bu nedenle antlaşma, her ülke ve bölgenin anlaşmanın hedeflerine kendi koşullarına en uygun yollarla ulaşabilmesi için esneklik sağlamalıdır.” dedi. Mermans, şöyle devam etti:
"Son anlaşma, küresel yükümlülükler ile ulusal önlemler arasında doğru bir denge kurmalı ve ülkelerin kendi koşullarına en etkili çözümleri uygulayabilecekleri ulusal eylem planları geliştirmelerini sağlamalı. Bu planların mutlaka ülkelerin ilerlemeyi izleyip raporlamasını sağlayacak ortak unsurlar içermesi gerekiyor. Toplama, ayrıştırma ve geri dönüşüm için yatırımları teşvik eden talep sinyalleri yaratmalı. Örneğin, plastik kullanan sektörler için ulusal düzeyde zorunlu geri dönüştürülmüş içerik hedefleri, döngüsel plastik ham maddelere olan talebi artırarak plastik atıkların değerini yükseltecektir."
YAVUZ EROĞLU'NDAN 'DÖNGÜSEL PLASTİK SİSTEMİNE GEÇİŞ' VURGUSU
Dünya Plastik Konseyi Üyesi ve PAGEV Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Eroğlu da açıklamasında döngüsel plastik sistemine geçişin önemine işaret etti ve plastiklerin yeniden kullanıldığı, geri dönüştürüldüğü ve sorumlu bir şekilde yönetildiği bir döngüsel plastik sisteminin, plastik atık sorununu çözmenin anahtarı olduğunu söyledi. Döngüsel ekonomiye geçişin sadece sera gazı emisyonlarını azaltmak ve kaynak verimliliğini artırmanın yanında ekonomik kalkınmayı da teşvik edeceğini belirten Eroğlu, bu durumun özellikle atık yönetimi ve geri dönüşüm altyapısı daha az gelişmiş ülkelerde iş imkanları yaratacağını ifade etti.
Başkan Eroğlu, “Plastiklerin tasarımdan geri dönüşüme ve sorumlu kullanım ömrü sonuna kadar tüm yaşam süresine döngüsellik kazandırılması ve amaca uygun bir atık yönetim sistemi geliştirilmesi, antlaşmanın temel taşı olmalı. Bu konuda hem Yönetim Kurulu Üyesi olduğum Brüksel merkezli EuPC (Avrupa Birliği Plastik Üreticileri Derneği) hem de Başkanlığını yaptığım PAGEV ve TOBB Türkiye Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclisi olarak Avrupa’da ve Türkiye’de yoğun çalışmalar yapıyoruz. Tüm bu tecrübelerimiz bize anlaşmanın hedeflerine ulaşırken, plastiklerin topluma sunduğu faydaları korumanın en etkili yolunun da plastik atıkları gerçek bir değere sahip bir emtia haline getirmek olduğunu göstermektedir.” dedi.
Eroğlu şöyle devam etti:
"Plastikler, rüzgar ve güneş enerjisini mümkün kılar, binaların ve ulaşımın verimliliğini artırır, gıdaların korunmasını sağlar, altyapıyı geliştirir ve modern sağlık hizmetlerini mümkün hale getirir. Bu nedenle antlaşma, öncelikle sürdürülebilir kalkınma ve iklim değişikliği hedeflerimize ulaşmak için plastiklere ihtiyacımız olduğunu, yönetilemeyen atıkların da kirliliğin birincil nedeni olduğunu kabul etmeli. Bu atık yönetimi eksikliğinden muzdarip yaklaşık 2,7 milyar insana uygun atık yönetimi sağlanmasını önceliklendirmelidir."
NİHAİ ANLAŞMANIN İÇERİĞİNE DAİR EK ÖNERİLER
Dünya Plastik Konseyi, Pazartesi günü yapılacak nihai oturum öncesi, 5 başlıkta anlaşmanın içeriğine dair ek önerilerini de paylaştı:
Sürdürülebilir finans mekanizmaları: Özellikle gelişmekte olan ekonomiler için, gerekli finansmanı sağlamak için sürdürülebilir finans mekanizmalarının hayata geçirilmesi çok önemli. Bu nedenle WPC olarak kamu ve özel sektörden büyük ölçekli yatırımları harekete geçirecek mekanizmaların kurulmasını destekliyoruz. Örneğin, iyi tasarlanmış üretici sorumluluğu programları, malzemelerin toplanması, ayrıştırılması ve geri dönüştürülmesini finanse etmek için kullanılabilir.
Uygulamaya dayalı yaklaşım: Yüksek sızıntı riski taşıyan plastik ürünlerin kirliliğe dönüşmesini önlemek için yerel olarak uygulanabilecek bir karar ağacı değerlendirme çerçevesinin küresel olarak benimsenmesini destekliyoruz. Yasaklar ve kısıtlamalar gibi keskin ve verimsiz önlemler yerine, bu yaklaşım bir plastik ürünün bir ülkedeki toplumsal değerini dikkate alır ve onun kirliliğe dönüşmesini önlemek için uygun çözümler sağlar.
Ticaret: Anlaşma mutlaka geri dönüşüm ve atık yönetimi altyapısına sahip olmayan ülkelerden bu altyapıya sahip olanlara plastik atıkların serbestçe taşınmasını sağlamalı. Bu serbestlik hem plastiklerin döngüselliğini teşvik edecek hem de kirliliği önleyecek ve dirençli bir tedarik zincirini destekleyecektir.
Ürün tasarımı: Plastiklerin daha kolay yeniden kullanılması, geri dönüştürülmesi, onarılması ve dayanıklı olması için tasarıma bu şekilde başlanması gerekir. Anlaşma, dayanıklılık standartlarını belirleyerek, ulusal geri dönüşüm hedeflerini teşvik ederek ve topluluklara atıkları bir kaynak haline dönüştürme yetkisi vererek mevcut ve yeni uluslararası tasarım ilkelerine ve standartlarına dayalı rehberlik sağlamalı.
Kayıt dışı sektör: Şu anda küresel plastik atık toplamanın yüzde 60’ını yöneten sokak toplayıcıları plastik sektörü açısından kritik derecede önemli olarak kabul edilmeli ve söz konusu anlaşma, bu sektörün önemli katkılarını tanımalı. Sokak toplayıcıları, sanayi, hükümetler ve akademi arasında ortaklıklar kurarak tüm paydaşları güçlendiren, sürdürülebilir ve ekonomik olarak uygulanabilir çözümler geliştirmeli. Sokak toplayıcıları resmi bir formata getirilip, sisteme dahil edilmeli, bu sektörde çalışanların sağlık, barınma ve geçinme sorunları önceliklenmeli.

Rekabet Kurumu (RK) internet sitesinde yayınlanan açıklama aşağıda bulunuyor:

Rekabet Kurulunun 18.05.2023 tarihli, 23-23/430-M sayılı ve 13.07.2023 tarihli, 23-31/607-
M sayılı kararları uyarınca yürütülen soruşturma ile ilgili olarak düzenlenen Rapor’a ve Ek
Görüş’e, toplanan delillere, yazılı savunmalara, sözlü savunma toplantısında yapılan
açıklamalara ve incelenen dosya kapsamına göre,
1. Mehmet Salih Ay - Veysel Elektronik tarafından yeniden satıcıların satış fiyatını
belirlemek suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4.
maddesinin ihlal edildiğine,
2. Bununla birlikte, tespit edilen ihlalin 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 20.
maddesi çerçevesinde zamanaşımına uğraması nedeniyle adı geçen teşebbüse
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 16. maddesi çerçevesinde
idari para cezası uygulanmasına yer olmadığına,
3. 2B İnş. Müh. Taah. Tur. Gıda Teks. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından 4054 sayılı
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesinin ihlal edildiğine yönelik
herhangi bir bulguya ulaşılamadığına, dolayısıyla adı geçen teşebbüse 4054 sayılı
Kanun’un 16. maddesi çerçevesinde idari para cezası uygulanmasına yer
olmadığına
gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı
yolu açık olmak üzere OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir