Piyasaya Yön Veren Güncel Finans Haberleri

ABD tarafından gelen istihdam verilerinin beklentilerin üzerinde gelmesi resesyon endişelerini hafifletmiş durumda. CME Fed Watch fiyatlamasında veriler sonrası Kasım ayında 25 baz puanlık faiz indirimi beklentisi %66'a yükseldi. Yarın açıklanacak Eylül ayı TDI verisi öncesi piyasalar bekleme modunda. Küreselde jeopolitik risk unsurları Çin'den gelen teşvik paketleriyle dengelenmekte.

Asya tarafında bu sabah Japonya Başbakanı İşiba'nın faiz artışına yönelik temkinli açıklamaları Nikkei 225 endeksini desteklerken Hang Seng teknoloji ve emlak sektörü öncülüğünde ekside.

ABD vadelileri bu sabah sınırlı negatif. USD/JPY bu sabah 146,6 seviyelerine yükseldi.


  Yatırım Finansman Menkul Değerler A.Ş.
  https://www.yf.com.tr/

                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

TÜİK tarafından bugün açıklanan enflasyon verilerine göre;
? 2024 Eylül ayında Tüketici Fiyat Endeksi(TÜFE); aylık bazda yüzde 2,97 oranında artış kaydederken, yıllık olarak ise
Ağustos ayındaki yüzde 51,97 seviyesinden yüzde 49,38 düzeyine geriledi.
? Eylül ayında 12 ana harcama grubunun 11’inde aylık bazda fiyat artışı görülürken, en yüksek fiyat artışı gösteren ana
harcama grupları; yüzde 14,21 ile ‘’Eğitim’’, yüzde 4,16 ile ‘’Alkollü İçecekler ve Tütün’’ ve yüzde 3,86 ile de
‘’Konut’’ oldu. Fiyat azalışı(-) yaşanan tek ana harcama grubu ise; yüzde 0,88 ile ‘’Haberleşme’’ oldu.
? Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinin tamamında aylık bazda artış görüldü. En yüksek artış yüzde 3,57 ile ‘’Enerji, Gıda
ve Alkolsüz İçecekler, Alkollü İçkiler ile Tütün Ürünleri ve Altın Hariç TÜFE’’ göstergesinde gerçekleşirken, en düşük
artış ise yüzde 2,84 ile ‘’İşlenmemiş Gıda, Alkollü İçecekler ve Türün Ürünleri Hariç TÜFE’’ göstergesinde yaşandı.

İmalat sanayiine etkisinin yanı sıra, Tüketici Fiyatlarına yansıması açısından da takip ettiğimiz Yurt İçi Üretici Fiyat
Endeksi(Yİ-ÜFE) tarafında ise; Eylül ayında yüzde 1,37 oranında fiyat artışı görülürken, bu endeksin yıllık bazda artış
oranı da önceki aydaki yüzde 35,75 seviyesinden yüzde 33,09 düzeyine geriledi.
? Yİ-ÜFE hesaplamasında takip edilen 29 alt sektörün 26’sında fiyat artışı görülürken, en yüksek fiyat artışı yaşananlar;
yüzde 8,30 ile ‘’Tütün Ürünleri’’ ve yüzde 4,90 ile ‘’Kömür ve Linyit’’ oldu. En yüksek fiyat azalışı(-) ise; yüzde 5,51 ile
‘’Kok ve Rafine Petrol Ürünleri’’ ve yüzde 1,75’’ ile de ‘’Ham Petrol ve Doğal Gaz’’ alt sektörlerinde yaşandı.

Değerlendirmemiz;
? Eylül ayında TÜFE’de görülen yüzde 2,97’lik beklenti üzeri artışa; 0,63 puan ile ‘’Konut’’ ana harcama grubu en
yüksek etkiyi gösterirken, 0,59 puan ile ‘’Gıda ve Alkolsüz İçecekler’’, 0,40 puan ile ‘’Ulaştırma’’, 0,32 puan ile
‘’Eğitim’’ ve 0,25 puan ile de ‘’Lokanta ve Oteller’’ ana harcama gruplarının etkileri görülmüş durumda. Bu ana
harcama gruplarındaki katılaşma ‘Hizmet Enflasyonu’ndaki katılaşmanın da devam ettiğini gösterir nitelikte. Bu
durum ayrıca, bu ay tütün ürünlerinin maktu vergilerinde yapılan artış ve geçtiğimiz aylarda da diğer bir çok ürün
grubuna etki edecek kamu kaynaklı yapılan zam ve vergi düzenlemelerinin gecikmeli etkilerini yansıtmakta.
? Ekim ayı verisinde; kamu kaynaklı etkiler olup olmayacağı yine kritik olacak. Eğer, kamu kaynaklı ekstra etkiler
gözlemlemez isek; Gıda ve Enerji gruplarında, jeopolitik riskler gibi dışsal faktörlerle de oluşabilecek fiyatlamalar
TÜFE endeksi üzerinde büyük oranda belirleyici olacaktır. Eğitim başta olmak üzere Hizmet Enflasyonu ise daha
stabil bir görüntü çizebilir. Bu öngörülerimiz ışığında Ekim ayında senelik enflasyonun(TÜFE); -şu an ki erken
tahminimize göre- geçen yıldan gelen baz etkisinin de desteğiyle, yüzde 47,00-47,50 bandında gelmesini
öngörüyoruz

 Alnus Yatırım Menkul Değerler A.Ş
 www.alnusyatirim.com
 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Aylık Bazda Enflasyon Beklentinin Üstünde
Eylül ayında TÜFE, yaklaşık %2,2 olan konsensüs beklentilerin üstünde %2,97 oranında artış gösterirken, yıllık bazda TÜFE, Ağustos ayındaki %51,97 seviyesinden Eylül ayında %49,38 seviyesine geriledi. Bizim beklentimiz aylık bazda %2, yıllık bazda ise %47,98 artış yönündeydi. Eylül ayında okulların açılmaya başlaması ile ön hazırlık süreci kapsamında fiyat artışları, konut ve gıda fiyatlarındaki kısmi artışlar enflasyonun aylık bazda %3’e yakın gelmesine neden oldu.
Gıda enflasyonu yıllık bazda %44,8 seviyesinden %3,72 seviyesine, çekirdek enflasyon ise %51,56 seviyesinden %49,10 seviyesine geriledi. Temmuz ve Ağustos aylarındaki baz etkisi ardından sıkılaşma adımlarının etkileri fiyatlamalarda görülmeye başlanırken, fiyatların artış hızı yavaşladı.
TÜFE tarafında aylık eğitim %14,21, alkollü içecekler ve tütün %4,16, konut %3,86 artış gösterirken, Eylül ayında haberleşme %0,88 düşüş gösterdi.
ÜFE ise aylık bazda %1,37 artış gösterirken, yıllık artış bir önceki aydaki %35,75 seviyesinden Eylül ayında %33,09 seviyesine geriledi.
ÜFE tarafında aylık bazda en fazla artış %8,30 tütün ürünleri, %4,90 ile kömür ve linyit olurken, Eylül ayında en çok düşüş gösteren grup %5,51 ile ana metaller kok ve rafine petrol ürünleri oldu.
Beklentilerin üstünde gelen enflasyon sonrası BİST’in verdiği ilk tepki hafif satıcılı oldu. Ağustos ayının ilk haftasında globaldeki resesyon endişeleri ile sert geri çekilen, Eylül ayında da sıkı politika ile enflasyon muhasebesi etkileri ile baskılanan bilançolar ile risk iştahı düştü. Ekim ayına ise jeopolitik gerginliklerin gölgesinde başlayan BİST100 endeksi hafta başından yaklaşık 765 puan değer kaybetti.
TCMB, geçtiğimiz ay faizde değişikliğe gitmedi. Veri odaklı olunsa da beklenti kaynaklı olarak %50 olan politika faizinin zirve olduğunu ve bu kapsamda Merkez Bankası’ndan Ekim ayında da faiz değişikliği ön görmüyoruz. Lakin daha önce Kasım ayında beklediğimiz faiz indiriminin, enflasyon verisinin beklenti üstü gelmesi sonrasında ertelenebileceğini düşünmekteyiz.
Sıkı para politikasının etkileri ile büyüme tarafı baskılayabilme beklentisi mevcut. Diğer yandan erken indirim döngüsüne geçilme ihtimali enflasyon tarafının istenen düzeye gelinmemesine neden de olabilir. Bu hedeflere ulaşılması için uygulanacak politikalar tarafında kısa vadeli belirsizlik devam edebilir.


 İnfo Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
 www.infoyatirim.com

                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
  Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Altın, çarşamba seansını kırmızıda geride bıraktı. Güne 2.662 dolar/ons seviyesinden giriş yapan sarı maden, günün erken saatlerinde kar satışlarıyla satıcılı bir seyir izledi. Gün içinde ise ABD'de ADP özel sektör istihdam verisi açıklanırken altın, rakamların beklentilerin üstünde gelmesiyle dolardaki yükselişten de baskı gördü. Sarı maden, günün ilerleyen saatlerinde ise toparlanma çabasına girse de seansı 2.659 dolar/ons seviyesinde kayıpla kapatmaktan kaçamadı. Altın günlük yüzde 0,2 kayıp yaşarken yatırımcılar, yarın duyurulacak olan ve Fed'in faiz kararlarına ışık tutacak istihdam verilerini bekliyor.

Gümüş ise alıcılı bir seansla yükseliş yaşadı. Güne 31,40 dolar/ons seviyesinden başlayan beyaz maden, gün içinde 32,20 dolar/ons seviyesini test ederken 32 dolar/ons sınırına tutunamayarak seansı 31,83 dolar/ons seviyesinden tamamladı. Gümüş, günlük yüzde 1,3 kazanç elde ederken, altın gümüş rasyosu ise 83,5'e geriledi.

Platin de günü yeşilde kapattı. Güne 990 dolar/ons seviyesinden başlayan platin, seansı 1.006 dolar/ons seviyesinden tamamlayarak günlük yüzde 1,6 kazancı hanesine yazdı.

Paladyum ise haftaya başladığı noktaya geri yükseldiği bir seansı geride bıraktı. Güne 997 dolar/ons seviyesinden başlayan paladyum, seansı 1.015 dolar/ons seviyesinden kapatarak günlük yüzde 1,5 kazanç elde etti.

 Troy Kıymetlı Maden Tıc. A.Ş
 www.goldtakas.com www.troypm.com

Kuruluştan yapılan basın açıklaması aşağıda bulunuyor:

Türkiye’nin lider sigorta brokerlerinden biri olan Howden, sigorta brokerliği ile reasürans ve özel riskler brokerliği alanında faaliyet gösteren şirketlerini birleştirdi. Howden Türkiye’de artık “Howden Sigorta ve Reasürans Brokerliği A.Ş.” ticari ünvanı ile faaliyetlerine devam edecek.
 
Bu yıl 30’uncu yılını kutlayan ve 100’ün üzerinde ülkede 18 bin çalışanı ile 38 milyar dolarlık prim üretimi bulunan Londra merkezli global sigorta gruplarından Howden Group Holdings’in yüzde 100 hissesine sahip olduğu Howden Türkiye, 15 yıl önce faaliyetlerine başladığı Türkiye’de, 6 şubesi ve 250’yi aşkın çalışanı ile hızla büyümeye devam ediyor.
 
Son yıllarda yaptığı yeni yatırım ve büyüme stratejisi ile, Howden Türkiye bünyesinde hizmet veren iki ayrı şirket; Howden ACP ve Howden RE, tek bir çatı altında birleştirildi. Bu iki şirket 1 Ekim 2024 tarihi itibariyle, “Howden Sigorta ve Reasürans Brokerliği A.Ş.” ünvanını kullanarak brokerlik ve reasürans brokerliği faaliyetlerine devam edecek. Hızla büyüyen ve dinamik yapısıyla Türkiye brokerlik pazarındaki en büyük brokerlerden biri haline gelen Howden Türkiye’nin Yönetim Kurulu Başkanı ve Türkiye ve Orta Asya Bölge CEO’su Atınç Yılmaz, yeni şirketin Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütmeyi sürdürecek.
 
Bu birleşme, hem sigorta brokerliği hem de reasürans hizmetleri ve özel riskler alanında uzmanlaşmış Howden Türkiye kaynaklarının, müşterilerin farklı risk profillerine ve sigorta taleplerine daha hızlı ve etkin çözümler sunmasını sağlayacak. Bu vesileyle müşteriler reasürans ve özel risk yönetimi alanlarında daha geniş bir hizmet portföyüne erişim imkanı yakalayacak. Ayrıca, Howden Group Holdings’in, Howden Türkiye liderliğinde bölgesel yeni bir üs oluşturma ve tüm bu bölgenin operasyonunun İstanbul’dan yönetilmesi hedefi için de güçlü bir adım olacak.

 
FX BÜLTENİ 3 Ekim 2024

USD/TRY: Bugün yurtiçinde Eylül ayı enflasyon verisi takip edildi. TÜFE aylık %2,97 artarken yıllık ise %49,38 artış gösterdi. Beklenti TÜFE'nin Eylül ayında %2,2, yıllık ise %48,3 oranında artış göstermesi yönündeydi. Yurtdışı piyasalara bakıldığında, ABD'de ADP özel sektör istihdamının Eylül ayında beklenenden daha iyi bir büyüme gösterdiğini açıklandı. İşgücü piyasasının güçlü olduğuna yönelik veriye rağmen ABD limanlarındaki grevin lojistik ağını etkilemesi endişesi ve İsrail'in içinde bulunduğu jeopolitik gerilimin büyüyebileceğine yönelik telaşla birlikte piyasalar sınırlı hareketler sergiledi. Dolar endeksi (DXY) güçlenmeye devam etti ve 101 seviyesinin üzerine çıktı. Bu sabaha bakıldığında, Dolar güçlenmeye devam ediyor. Veri tarafında; Avrupa ve ABD'de hizmet PMI rakamları, ABD'de ayrıca yeni işsizlik maaşı başvuruları, fabrika siparişleri ve ISM imalat dışı endeksi takip edilecek. Kur tarafında ise bu sabah 34,20 seviyesinin üzerinde hareket eden Dolar/TL'de hafif yukarı yönlü eğilim gün boyu devam edebilir.

 

EUR/USD: Dün ABD'de açıklanan ADP özel sektör istihdam verisi, eylül ayında beklentilerden güçlü gelecek son üç ayın en yüksek seviyesinde kaydedildi. Veri ardından Fed'in bir sonraki faiz indiriminin büyük ölçekli olabileceği beklentileri azalırken, jeopolitik gelişmelerin de etkisiyle riskli varlıklara olan iştah geriledi. ABD 10 yıllık tahvil getirisi %3,8 seviyesine yükseldi. Yarın ABD'de açıklanacak tarım dışı istihdam verisi beklentiyi daha net şekillendirebilir. Bugün veri tarafında; Avrupa ve ABD'de hizmet PMI rakamları, ABD'de ayrıca yeni işsizlik maaşı başvuruları, fabrika siparişleri ve ISM imalat dışı endeksi takip edilecek. Ek olarak Fed yetkililerinin açıklamaları izlenecek. Dolar endeksinin yükselişinin devam etmesiyle, paritede 1,1005 seviyesine kadar geri çekilme sürebilir. Olası geri çekilmelerde ise 1,1075 seviyesi direnç olarak takip edilebilir.

 

XAU/USD: ABD'de ADP özel istihdamın beklentilerin üzerinde gelmesiyle birlikte faiz indiriminin büyüklüğü konusunda beklentiler yavaşlamış durumda. Orta Doğu'daki olayların durulmasıyla da birlikte Ons Altın'da kısmi kar satışları gözlendi. Değerli maden dünkü işlem gününü %0,2'lik kayıpla 2.659 seviyesinden tamamladı. Bugünkü yeni işsizlik maaşı başvuruları ve yarın açıklanacak olan tarım dışı istihdam verisi fiyatlamalarda hareketlilik yaratabilir. Teknik seviyelere bakıldığında ise 2.640 yakın desteği korundukça, tarihi zirve olan 2.686 hedefte kalabilir. Ana direnç ise 2.713 seviyesindeyken, olası düşüşlerde 2.640 seviyesinin altında 2.600 desteği takip edilebilir.

 


 Ziraat Yatırım Menkul Değerler
 www.ziraatyatirim.com.tr

                                   ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Bitfinex Alpha Raporu’na göre Bitcoin, yüzde 26,2 artışla 65.000 dolar seviyesini aşarak Ekim ayına güçlü bir başlangıç yaptı. Ancak, BTC açık faizinin 35 milyar doları aşması piyasanın aşırı ısındığına dair endişeleri artırıyor. ABD ekonomisi ise enflasyonun yavaşlaması ve GSYH'deki artışla istikrar kazanırken, işgücü piyasasına dair endişeler tüketici güveninde düşüşe yol açıyor.
 
Bitfinex’in yayımladığı 124. Alpha Raporu’na göre Bitcoin’in, 6 Eylül'den bu yana yüzde 26’nın üzerinde artış göstererek 65.000 dolar seviyesini aştı ve 25 Ağustos'taki yerel zirvesini geride bıraktı. Bu yükseliş, Mart 2024'ten bu yana Bitcoin'in yerel bir zirveyi aştığı ilk büyük sıçramaya işaret ediyor. Ekim ayı, Bitcoin için tarihsel olarak en yüksek fiyat artışlarının yaşandığı dönemlerden biri, medyan getirisi yüzde 27,7 ve ortalama getirisi yüzde 22,9 olarak kaydedildi. Bu güçlü eğilimler, dördüncü çeyrekteki yüksek getirilerle birleştiğinde, gelecekteki kazançlar konusunda iyimserliği artırıyor.
 
Bitcoin’in önümüzdeki dönemde yeni bir zirveye ulaşacağı ön görülüyor
 
Bitcoin açık faizi 35 milyar doları aşarak piyasanın aşırı ısındığına dair endişeleri artırsa da yüzde 5-10’luk bir düzeltme bu riski hafifletiyor ve genel yükseliş trendi devam ediyor. Tarihsel eğilimler, Bitcoin’in 2024 sonu ya da 2025 başında yeni bir zirveye ulaşabileceği yönünde ön görü sunuyor. ABD ekonomisi ise enflasyonun yavaşlaması ve yüzde 3'lük GSYH artışıyla istikrar sinyalleri verirken, işgücü piyasasına dair endişeler nedeniyle tüketici güveninde önemli bir düşüş yaşanıyor.
 
Kripto para ekosisteminde inovasyon ve merkezileşme tartışmaları
 
Kripto para endüstrisindeki son gelişmeler hem ilerlemeyi hem de süregelen endişeleri ortaya koyuyor. ABD’li işletmeler artık kripto para birimlerini satın alma, tutma, satma ve aktarma altyapılarına sahip olsa da bazı kripto topluluğu üyeleri, PayPal gibi merkezi platformların ademi merkeziyetçilik ilkesine zarar verdiğini düşünüyor. Başkan Yardımcısı Kamala Harris ise, dijital çağda ülkenin küresel rekabet gücünü artırmayı hedefleyen "fırsat ekonomisi" vizyonunda blockchain ve kripto para birimlerinde ABD liderliğini güçlendirme vaadinde bulundu. Kurumsal alanda, Ethena ve Securitize; BlackRock'ın USD Kurumsal Dijital Likidite Fonu tarafından desteklenen yeni stablecoin UStb'yi piyasaya sürmeye hazırlanıyor. Bu stablecoin, mevcut USD tabanlı stablecoin'lere kıyasla daha istikrarlı bir alternatif sunarak borsalarda marj teminatı olarak kullanılabilir. Tüm bu gelişmeler, inovasyonun büyümeye devam ettiğini gösteren dinamik bir tablo çiziyor.
  
 
    ***
                  Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Cerebras, AI modellerinin arkasındaki hardware olma yoluna baş koymuş en popüler Nvidia rakiplerinden bir tanesi. Düzenli olarak çiplerinin performanslarına dair yaptıkları iddialı açıklamalar ve bağımsız kurumlar tarafından da desteklenen performans göstergeleri, şirket için ciddi bir merak uyandırdı. Bugün de halka arzı sonrasında neler olabileceğini ve Nvidia’yı tahtından edebilecek mi onu konuşmaya çalışacağız.

Teknik kısımlara geçmeden önce 30 Eylül’de açıklanan halka arz raporundaki bazı dikkat çekici noktalardan başlayalım. Şirketin gelirlerinde çok önemli bir büyüme mevcut. 2023 yılında 2022 yılına göre 3 katından fazla gelir yaratmış olan şirket 6 aylık dönemde de 2024 yılına fırtına gibi başlamış durumda, 2023 yılının tamamında $78 milyon gelir elde eden şirket 2024 yılının ilk 6 ayında $136 milyon gelir yaratmış. Bu rakam çok etkileyici gibi görünse de bir problem var, gelirlerin %80 kadarını tek bir şirketten gelmiş; G42. G42 Abu Dabi merkezli bir şirket ve direkt olarak oranı yazmıyor ancak şirket müşteri olduğu gibi bir yatırımcı da. İki müşterinin satış payları olarak belirtildiğinde G42’ye işaret edildiği anlaşılıyor. Aynı zamanda şirketin ileride hisse senedi alım hakları da var, yani şirket Cerebras’tan ürün aldıkça aslında gelecekte alabileceği paylar için de yatırım yapmış oluyor. Rakamlara baktığımızda bence buradan sonrası çok kolay yorumlanabilir değil zira tek bir şirkete çalışan, bu tek tüketici dışında oldukça küçük bir operasyona sahip olduğunu görüyoruz.

G42 şirketi aynı zamanda bir risk de teşkil ediyor, firmanın sahibi, Birleşik Arap Emirlikleri kurucu şeyhinin oğlu olan Tahnoun Bin Zayed El Nahyan. Yani Birleşik Arap Emirlikleri ile ABD ilişkileri oldukça önem arz ediyor olacak. İşin finansal tarafına baktığımızda ise bu kadar iddialı bir şirketin yaklaşık %30-40 bandında bir brüt kar marjı yarattığını görüyoruz. Bu rakam Nvidia’nın egemenliğini kırmak isteyen bu nedenle marjlarından taviz veren AMD rakamlarının da altında kalıyor. Bu kadar iddialı bir şirketin bu kadar büyük pazarda oldukça küçük bir hacim ve düşük marjlar ile çalışıyor olması aslında başlı başına düşündürücü bir durum. Şirketin aynı zamanda finansallarına baktığımızda yatırımlar ile beraber 2023 yılı sonunda yaklaşık $150 milyon civarında bir nakit benzeri varlığı olduğunu görüyoruz. Yıllık operasyonel nakit akışı ise $78 milyon dolar eksi olarak kaydedilmiş. Yani faaliyetlerine devam edebilmesi için nakit bulmak durumunda olduğu kesin sayılır ancak halka arz neden tercih edildi, bu önemli bir soru. İçinde bulunduğumuz dönemde halka arz sayıları oldukça seyrekleşmişken ve Groq gibi aynı sektördeki diğer popüler oyuncular fonlama alabiliyorken neden bu nakit ihtiyacı halka arz ile gideriliyor ? Bu tarz şirketler için baktığımızda hareket alanı ve hesap verilebilirlik konusundaki sıkı takip halka açılmayı bir dezavantaj olarak gösterir. Baktığımızda Groq, Sambanova, Open AI, Anthropic gibi şirketler halka açık şirketler değiller. G42 riski öne çıkıyor olabilir veya şirketin G42 dışında herhangi bir Cloud devinden önemli gelir elde edememiş olması, ürüne dair inançları kırıyor olabilir

Tam bu noktada ürüne geçebiliriz. Önce iddialı yönlerden bahsedelim. Cerebras, aslında bir çok diğer popüler “AI” startup’ı gibi Nvidia’yı hedef almış durumda çünkü değer zincirinin en önemli halkası Nvidia ve pasta oldukça büyük. Şirket kurucuları eskiden AMD’de çalışmış mühendisler ve şöyle bir iddia ile yola çıkıyorlar; GPU’ların boyutları ve hafıza erişimleri AI projeleri için yetersiz. Bu doğru bir iddia ve daha önce çok defa memory wall olarak adlandırılan sorundan bahsetmiştik. Buna çözüm olarak Cerebras, daha büyük çiplerde, memory ile işlemciyi bağlamaya uğraşmak yerine birbirine tamamen bağlı halde üretimi uygun görmüş. Wafer scaling denen süreç, normal çip üretiminden biraz daha farklı. Normalde wafer dediğimiz alt katman üzerinde çipler yerleştirilir ve ardından bu wafer katmanları kesilerek farklı farklı çipleri oluşturulur. Cerebras tam burada “Kesme !” diyor tüm bir wafer katmanını doğrudan litografi sürecine sokuyor. Litografi süreçlerinde standardizasyon çip boyutlarında işleme olduğu için ortaya aynı wafer üzerinde bir sürü çip çıkıyor ancak tek hatta bulunuyorlar. Aralara da yapışık halde memory yerleştiriliyor ve GPU’larda olduğu gibi dışarıdaki memory bilgilerini çekmeye uğraşmak yerine direkt buradaki memory alanına model ağırlıklarını yerleştiriyorlar ve bitti. Aslında mantık oldukça basit, çok fazla GPU’yu birbirine bağlamaya ve bir sürü farklı noktalardan memory getirmeye uğraşmayalım, direkt tek parça halinde yapışık olarak hazırlayalım ve ikisi de ölçeklenmiş olsun, bunu yaparken de çipler arası ve memory ile işlemci arası bağlantı sorununu da çözmüş olalım.

Cerebras bu çözüm sayesinde rakiplerine göre çok daha yüksek hafıza erişimi sağlayabiliyor. Nvidia çiplerinde kullanılan HBM çipleri ve ana memory olan DRAM mevcut değil. GPU’lardaki gibi memory’den veri çekmek yerine yalnızca SRAM denen memory çipleri kullanılıyor ve çiplerin içine gömülü bir memory yaratılıyor. Bugün baktığımızda Blackwell çiplerinde de bu bağlantı meselesi ciddi önem arz ediyor ve ethernet gibi bağlantı hatları da en önemli alanlardan biri. Rakamlara baktığımızda Hopper çiplerine göre çok daha yüksek perfomanslar alabildiğini görebiliyoruz. Burada şirketin temelinde fark yarattığını düşündüğü alanlar şunlar;

- Çipler büyümeli, büyümediği takdirde bir sürü GPU’yu beraber çalıştırmak için ciddi emek harcanıyor ve kod yazılıyor, ölçeklemeden de tam verim alınamıyor

- Hafıza ve işlemci arasında bağlantıyı güçlendirmek için çok ciddi kaynak harcanıyor ve bu da kompleksite yaratıyor

- Nvidia’da bunun doğru olduğunu biliyor ve çiplerini büyütüyor ancak bizim burada ciddi uzmanlığımız var

Tam buradan da şirketin neden Nvidia’nın devasa para kazandığı bir alanda bu kadar küçük kalmış olabileceğine bu rekabet avantajları üzerinden yanıt bulmaya çalışalım. Burada daha düşük kar marjları ile çalıştıkları için fiyat performans anlamında daha yüksek olan çiplerinin, neden şirketlerin kurulu düzenlerini değiştirme maliyetine değmediğini bulmaya çalışacağız

Öncelikle tek bir wafer üzerinde bir sürü çip bulundurmak yapılan işlemin tek tek her bir işlemciye dağıtılması anlamına geliyor ve bu başlı başına bir kompleksite yaratıyor. Bunun tasarlanabilmesi için ayrı compiler dediğimiz yazılımlar gerekiyor ki hazırdaki modeller bu formata uygun çalışabilsin. Şirket bu alanda çalışmalarını sürdürüyor ancak henüz yeterli aşamaları kaydedebilmiş olduğu şüpheli. Çip üzerinde tüm bu küçük çipleri koordine eden network yazılımlarının ölçek büyüdüğünde veya farklı programlar ile beraber çalıştığında nasıl bir verim vereceği de meçhul görünüyor. Benzer bir durum hafıza tarafı için de geçerli. Maliyet ve ölçeklenme arttığında nasıl bir performans göreceğimiz belirsiz. Şirket sürekli olarak open source modellerden Llama 3.1 üzerinden örnek veriyor ancak en çok 80 milyar parametreli olan modeli görüyoruz, şirketin bu konuları da netleştirmesi için 400 milyar parametreli modellerde de veri çıkarması gerekiyor. Üzerinde çalıştıklarını söylüyorlar

Bir diğer sorunun ise uzun vadede lithografi tarafında olduğunu düşünüyorum. Bu konuştuğumuz tüm aşamalar ASML şirketi tarafından üretilen Lithografi makineleri sayesinde var ve bu makinelerin daha geniş çaplar için üretilmeyeceğini kendileri açıkladılar. Bunu maliyet getiri olarak mantıklı bulmuyorlar. Bu da aslında şirketin daha büyük çiplerideki uzmanlığının aslında fiziki bir sınırı olmuş olabileceğini ve gelişimin bundan sonra üstel şekilde devam edip etmeyeceğini sorduruyor. Bir taraftan ise Nvidia üssel gelişim hızına devam ediyor ve GPU formatından benzer özellikler muhafaza edilmiş şekilde bir AI çipi geliştiriyor; Blackwell. Blackwell ile çok ciddi bir performans artışı sağlanacak ve aynı zamanda çip setinin tasarımı, TSMC’nin yeni paketleri sayesinde çok daha yüksek hafıza erişimine sahip olacak, aynı zamanda daha büyük olması itibariyle kompleksite sorunlarının çözmek için bir adım atmış olacak, muhtemelen sonra gelecek olan Rubin serisi bu konuda bir adım daha ileri gitmiş olacak

Nvidia’nın attığı önemli adımlardan bir tanesi 2019 yılında satın aldıkları Mellanox şirketi oldu. Bu sayede Nvidia bağlantı hatlarını sürekli olarak güçlendiriyor ve bir ekosistem olma özelliğini her geçen gün daha çok hissettiriyor. Yeni B200 çiplerinde de sundukları ürün portföyünde lineer ölçeklemeyi yakalamış durumdalar. Daha fazla çip oyuna girdikçe performans da lineer olarak artış gösteriyor. Bu şekilde aslında Nvidia’nın yazılım hariç performansı da Cerebras’a her geçen gün biraz daha yaklaşıyor gibi görünüyor

Yazılımdan bahsetmişken, tabi ki en büyük güç hala CUDA tarafında. Ancak burada da önemli çalışmalar oluyor ve Pytorch, Triton gibi yazılımlar da güç kazanıyor, open source tarafta popülerliklerini sürdürüyor. Cerebras tarafından yapılan açıklamalarda ve röportajlarda Pytorch’un artık yakın performanslar verebildiği ve open source üzerinden gelişimin sürmesini beklediklerini görüyoruz. Önemli yol kat edildiği doğru ancak hala ürün geliştirme tarafında CUDA çok özel bir yerde duruyor ve bir çok yazılım için performansı hala rakipsiz. İşin tabi ki bir de şu tarafı var. Triton Open AI üretimi, Pytorch ise Meta üretimi yazılımlar, benzer işlevdeki Tensorflow ise Google üretimi. Bu şirketler bu yazılımlar ile koordine çalışabilen ASIC çiplerini üretirken neden sadece silikon için Cerebras’a yatırım yapsınlar? ASIC çipler sayesinde Cerebras’tan daha ciddi bir esneklik ile Jensen payını biraz olsun az ödemeyi başarıyorlar gibi görünüyor.

Cerebras yılın en heyecanlı halka arzı olacak ve AI alanında bir saf AI şirketinin halka arz olması tüm tartışmalara rağmen oldukça pozitif. Şirketin, öncelikle halka arza neden çıktığını gelecek olan talepten takip edeceğiz ve bu yola zorunda kalmadıkları için girmiş olduğunu umacağız, ardından ise değerlemeye bağlı olarak hyperscaler şirketlerden bir talep oluşana kadar bekleyeceğiz. Bunun doğru strateji olacağını düşünüyorum. Şirketin hedef pazarı zaten dev Cloud şirketleri, yapılacak olan yatırım ancak milyonlarca dolar olabiliyor, bu nedenle daha küçük modeller için zaten performansı düşüyor olsa da şirketin fiyatlaması da buna uygun değil. Groq gibi rekabetçi oyuncuların da bulunduğu bu piyasada Cerebras’ın yolu çok öğretici olacaktır

Gelecekte neler olabileceğine dair kafa yorarken, veri merkezlerinin dışında dönen dünyanın da çok etkileyici olduğunu ve daha da etkileyici olacağını varsayabiliriz. Bugün Cerebras, Infrustructre as a Service (IAAS) alanında çok farklı bir tecrübe yaratıyor ve cloud devlerinin tüm o hizmetler ağından çıkmak aslında yeni yazılımlar ile mümkün. AI, özellikle yazılım başta olmak üzere bir çok sektörde giriş bariyerlerini ciddi şekilde azaltacaktır. Cerebras örneğinde her bir çip için ayrı bir kodlama yapılacak olması ayrı bir compiler gerektiriyor, bu durum baktığımızda eskiden x86’dan Arm mimarilerine geçiş için çok ciddi bir engel teşkil ediyordu. Şimdi ise LLVM ve onun uzantısı olan MLIR yazılımlarını görüyoruz. Bu sayede farklı compiler’lar birbirlerine daha rahat dönüştürülebiliyorlar. Bugüne kadar hyperscaler şirketler ürünleştirme tarafında çok başarılı olmaları sayesinde birer ekosistem olmayı başabildiler ve bu avantajlarını elbette sürdürecekler ancak Cerebras gibi farklı oyunculara da alışkın olmamız gerekiyor. Artık farklı yazılım altyapılarını birbirine dönüştürmek eskiye göre çok daha kolay ve daha da kolaylaşacak. RISC-V gibi mimarilerin ileride veri merkezlerinde daha da yaygınlaşmasını bekliyorum, ancak yakın bir ileride değil, bunun için biraz daha transformer mimarisinin ürünleştirme tarafında doygunluğa ulaşması gerekiyor

Yeni şirketler gelmeye başlıyor ve bu şirketler model olarak yalnızca Nvidia’yı değil aynı zamanda AWS, Azure, Google Cloud gibi devleri de tehdit eden tamamen AI odaklı şirketler konumundalar. Her geçen gün AI sayesinde yazılımlar daha birbirlerine dönüştürülebilir oluyorlar ve fiks kütüphanelerin, bağımlılıkların değeri azalıyor. Gözümüzü ayırmadan bu alandaki yeni projeleri takip etmek durumundayız ve bugün Cerebras’ın da sırtını verdiği bu hızlı dönüştürülebilir ve ölçeklenebilir open source yazılım dünyasının açacağı kapıları, yıkacağı duvarları iyi anlamalıyız

Utku Oktay Acundeğer

 Detaylı bilgi almak, İş Yatırım’ın güncel raporlarına ulaşmak için aşağıdaki linki kullanabilirsiniz.

https://arastirma.isyatirim.com.tr/2024/10/03/cerebras-systems-ipo/
 
İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
 www.isyatirim.com.tr

                           ***
                  Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.