Piyasaya Yön Veren Güncel Finans Haberleri

Mayıs ayı ödemeler dengesi verileri; (i) çekirdekte rekor, manşette piyasa beklentilerden iyi gelen cari denge; (ii) tarihin en yüksek aylık finansman girişi ve (iii) yıl içinde ilk kez net hata noksandan anlamlı para girişiyle üçü bir arada bir iyileşme tablosu ortaya koyuyor. Sonuç olarak tarihin en güçlü aylık rezerv artışını görüyoruz.

Cari denge beklentimize yakın, piyasadan iyi geldi

2024 Mayıs ayında aylık cari denge -1,2 milyar dolar ile piyasa medyan tahmininin (-1,6) altında, İş Yatırım’ın (-1,1) tahminine yakın geldi. 2023 Mayıs ayında cari açık 7,8 milyar dolar ile rekor yüksek seviyedeydi. Geçen yılın rakamının seriden çıkmasıyla son 12 aylık toplam açık 6,5 milyar dolar gerilemeyle 25,2 milyar dolar seviyesine indi.

Altın ve enerji ithalatını hariç tutan çekirdek cari fazla 3,3 milyar dolar ile 2019’dan sonra tüm zamanların en yüksek Mayıs rakamını kaydediyor. Nisan ayında Ramazan Bayramı ve düşük kur etkisi ile oluşan 0,6 milyar dolarlık kayıp fazlası ile geri alındı.

Manşet cari dengenin detaylarına baktığımızda 4,7 milyar dolarlık hizmetler fazlasının karşısında 4,2 milyar dolar düzeltilmiş mal ticareti açığı ve 1,8 milyar dolar gelirler açığı görüyoruz. Hizmetler dengesinin büyük kalemlerinden brüt seyahat geliri 4,6 milyar dolar ile yıldan yıla %18, brüt yolcu taşımacılığı geliri 1,8 milyar dolar ile %9 artıyor. Vatandaşların yurtdışı turizm harcamalarının kaydedildiği kalemde yıllık büyüme Nisan ayındaki %37 seviyesinden %4’e geriliyor.

Rekor finansman girişinde devlet tahvili başrolde

Finans hesabında aylık 14,4 milyar dolarlık rekor yüksek sermaye girişi görüyoruz. Alt detayları aktör bazında incelediğimizde bankalara 9,6 milyar dolar, genel hükümete 6,0 milyar dolar giriş , TCMB ve şirketlerden sırasıyla 1,1 ve 0,4 milyar dolar çıkış olduğunu anlıyoruz.

Alt detayları kanal bazında incelediğimizde portföy yatırımlarından 5,6, efektif ve mevduat hareketlerinden 4,5, kredilerden 3,9, doğrudan yatırımlardan 0,4 milyar dolar giriş görüyoruz.

Portföy hareketinin detayında yabancı yatırımcının 6,1 milyar dolarlık rekor Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) alışı öne çıkıyor. Yerli şirketlerin uluslararası varlık alımları kaynaklı 0,7, yabancıların hisse senedi satışları kaynaklı 0,5 milyar dolar çıkış var.

İncelemeye değer bir diğer kalem olan efektif ve mevduat hareketlerinde girişin büyük oranda yerleşik bankaların yurtdışı hesaplarından getirdiği 4,3 milyar dolardan kaynaklandığını anlıyoruz. Yabancı bankaların Türkiye’deki hesaplarında tuttuğu yabancı mevduat 1,4 milyar dolar artarken TCMB’deki uluslararası mevduat 1,1 milyar dolar azalıyor.

Mayıs verisinde bankaların uzun vadeli dış borç çevirme oranını %169 (2023 Mayıs: %135), şirketlerinkini %133 (2023 Mayıs: %81) hesaplıyoruz. Yılın ilk beş ayı olarak baktığımızda bu oran bankalar için %160 (2023 Ocak-Mayıs: %96), şirketler için %123 (2023 Ocak-Mayıs: %73). Risk primindeki düşüş ile borçlanma kanalları açılıyor.

Alt kalemlerde eşanlı iyileşme rekor rezerv artışı getirdi

Mayıs ayında büyük resmi özetleyelim: 1,2 milyar dolar cari açık, 14,4 milyar dolarlık finansman girişi ve 4,5 milyar dolarlık kaynağı tespit edilemeyen giriş sonucu ülke rezervlerinde 17,6 milyar dolar artış. Cari denge, portföy girişi ve net hata noksanda eşanlı iyileşme az görülen bir durum. Aylık rezerv artışı ülke tarihinin en yüksek rakamı.

Haziran ayında yarım milyar dolar cari açık öngörüyoruz

Haziran ayında -6,4 milyar dolarlık ham dış ticaret açığı turizm gelirlerindeki mevsimsel artış ile dengelenecek. Sonuçta 0,5 milyar dolar civarı cari açık bekliyoruz. Hisse senedi, DİBS, ÖST ve eurobond gibi menkul kıymetlerde yabancıların giriş, çıkış, ihraç ve itfa hareketlerini birleştirdiğimizde 0,2 milyar dolarlık çıkış buluyoruz. Hisse senedinde 1,4 milyar dolarlık yabancı çıkışı, DİBS tarafındaki 1,4 milyar dolarlık yabancı girişini dengeliyor.

Yüksek frekanslı TCMB analitik bilanço verilerini incelediğimizde Haziran ayında altın fiyat hareketlerinden arındırılmış brüt rezerv kaybını 0,3 hesaplıyoruz. Yılın geri kalanında rezerv artışının ufak iniş çıkışlarla devam etmesini bekleriz.

2024 cari açık tahminimizi koruyoruz

Önümüzdeki dönemde ihracat pazarlarımızda talebin güçlenmesi ve içeride sıkılaşan finansal koşullar ile baskılanan iç talep dış dengeyi destekleyecektir. Diğer yandan Türk lirasında reel değerlenme ihracat üzerinde aşağı, petrol fiyatlarındaki yükseliş ithalat üzerinde yukarı yönlü risk oluşturuyor.
2024 geneli için 24 milyar dolarlık (milli gelir öngörümüzün %1,9’u) cari açık tahminimizin söz konusu aşağı ve yukarı yönlü riskleri iyi yansıttığını düşünüyoruz. Son anketlerde piyasanın ortalama tahmini bize yaklaşıyor.

Serhat Gürleyen, Araştırma Direktörü
Dağlar Özkan, Ekonomist

 Detaylı bilgi almak, İş Yatırım’ın güncel raporlarına ulaşmak için aşağıdaki linki kullanabilirsiniz.

https://arastirma.isyatirim.com.tr/2024/07/12/dis-dengede-ucu-bir-arada-iyilesme/
 
İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
 www.isyatirim.com.tr

                           ***
                  Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Emeklilik Gözetim Merkezi'nin BES temel göstergelerine göre, Bireysel Emeklilik
sisteminde katılımcıların toplam fon tutarı 5 Temmuz tarihi itibariyle 851 milyar 84
milyon TL oldu.

Merkez Bankası, tüm ekonomik sektörlerin karşılıklı gerçekleştirdiği işlemleri, stok ve akım şeklinde sunan Türkiye Finansal Hesaplar istatistiklerinin 2024 yılı 1. Çeyrek sonuçlarını yayınladı.

 Bankanın istatistiklere ilişkin yaptığı değerlendirme şöyle:

Sektörlere ilişkin finansal bilançolara göre, dönem sonu itibarıyla yurt içi yerleşik sektörlerin toplam finansal varlıkları 91,1 trilyon TL, yükümlülükleri ise 99,6 trilyon TL düzeyinde gerçekleşmiştir. 2024 birinci çeyreği itibarıyla gelişmeler aşağıda özetlenmiştir:

Türkiye ekonomisinin net finansal pozisyon açığının gayri safi yurt içi hasılaya (GSYİH) oranı bir önceki döneme göre 2,6 puan artarak %27,7 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Sektörlerde gerçekleşen net finansal işlemler incelendiğinde, bir önceki çeyrekte GSYİH’nin %0,7’si ile net borç alan konumunda olan toplam ekonomi bu çeyrekte GSYİH’nin %5,5’i oranında net borç almıştır.
Yurt içi ekonominin sektörel finansal bilançoları incelendiğinde, toplam ekonominin finansal borçlu pozisyonunda olduğu, hanehalkı ve dünyanın geri kalanının yurt içi diğer sektörlerden alacaklı, finansal olmayan kuruluşlar ve genel yönetimin ise diğer sektörlere borçlu pozisyonda olduğu gözlenmiştir. Finansal kuruluşlar ise finansal aracılık rolü gereği dengeye yakın bir net finansal pozisyon yaratmıştır.
Hanehalkı finansal varlıkları arasında para ve mevduat kalemi yaklaşık %62’lik pay ile öne çıkarken, yükümlülüklerin tamamına yakını kredilerden oluşmaktadır.
Finansal olmayan kuruluşların finansal varlıkları ve yükümlülükleri içinde sırasıyla %69 ve %51’lik pay ile firmaların birbiri ile ticari işlemlerinden oluşan diğer alacaklar ve diğer borçlar kalemleri belirleyici olmuştur.
Tüm sektörlerin borçluluk oranları diğer ülkeler ile karşılaştırıldığında, Türkiye’de yerleşik sektörlerin toplam borcunun düşük seviyede gerçekleştiği görülmektedir. Kredi ve borçlanma senetleri niteliğindeki toplam borcun GSYİH’ye oranı 2024 yılının son çeyreğinde %103 oranında gerçekleşerek önceki çeyreğe göre azalmıştır.

Yurt İçi Piyasalar Moody's'e Odaklandı
Yabancı Kredi Derecelendirme Kuruluşları Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Hazine ve
Maliye Bakanı Şimşek ve TCMB Başkanı Karahan yönetimindeki ekonomik adımlara
güvenerek yurt içi beklentilerini pozitif anlamda yükseltiyor. Yabancı yatırımcılarda bu
bağlamda yurt içine yavaş yavaş geliyor. Uzun yıllar sonra gelen kredi notlarındaki
güncellemeler, yapılan görüşmeler ve gelen raporlar ekonomi yönetiminin attığı
adımların yabancıların radarında olduğunu da bize gösteriyor..
Geçtimiz hafta Türkiye'nin 3 yıl sonra gri listeden çıkarılması da yabancıların ilgisi ve
kaynaklar açısından önemli bir durum. Çünkü bazı ülkeler ve bazı fonlar gri listede olan
ülkere kendi kuralları gereği yatırım yapamıyorken, bu durumun da ortadan kalması
kaynak gelişini hızlandırabilir. BYD'nin Türkiye'ye yapacağı 1 milyar dolarlık yatırımda
ileriye dönük projeksiyonlar açısından farklı kaynakları yurt içine taşıyabilir.
Tüm bu gelişmeler ışığında ekonomik verilerin olumlu yönde ilerlemesi ve yatırım
kanallarının hızlanma beklentileri ile gözler 19 Temmuz'daki Moodys'e çevrildi.
Beklentimiz Moody's'in Türkiye'nin notunu 2 kademe artıracağı ve notu B3'ten B2'ye
çekeceği yönünde. Böyle bir durumun olması durumunda ise Moody's, Fitch ve S&P ile
notu aynı yere çekmiş olacak. TCMB, TL mevduatı desteklemek adına adımlar atarken,
bankalar, döviz dönüşümlü kur korumalı hesaplara politika faizinin altında faiz verebiliyor.
Daha öncesinde de KKM’de politika faizi olan faiz sınırı da kaldırılmıştı. Atılan bu
hamlelerin hem KKM'nin yavaş yavaş gündemden düşmesi hem de dolarizasyonun
azalıp, ekonomi yönetiminin ''TL'ye geçiş zamanı geldi'' açıklamalarına paralel olduğunu
düşünmekteyiz. TCMB’nin döviz piyasasında alıcı olması, döviz rezervlerindeki iyileşmenin
ve iyileşmenin devam etmesi beklentileri ile swap hariç rezervlerdeki pozitif görünümün
ardından kredi derecelendirme kuruluşlarının takvim dışı değerlendirme yaparak not
artışı yapabileceğini düşünüyoruz. Moody's beklenti ve beklenen olumlu mesajları
endekse kısa vadeli olumlu yansıyabil

 İnfo Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
 www.infoyatirim.com

                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
  Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Başkan olduktan sonra ilk yüz yüze röportajını Bloomberg’e veren TCMB Başkanı Fatih Karahan politika faizinde atılacak adımların 2025 ve ötesindeki enflasyon hedeflerine ulaşmak için ayarlanması gerektiğini belirtti.

Enflasyonun haziran ayında sekiz ay sonra ilk kez gerilemesi TCMB’nin yüzde 50 seviyesindeki politika faizini indirebileceği spekülasyonlarına yol açmıştı. Birçok analist TCMB’nin dördüncü çeyrekte faiz indirimi yapmasını beklerken Goldman Sachs bu çeyrekte bir indirim beklentisini dile getirmişti.

Perşembe günü TCMB’nin İstanbul’daki binasında konuşan Karahan faiz indirimi zamanlamasına ilişkin yorum yapmazken “Temkinli yaklaşımımızı korumamız gerekiyor” açıklamasını yaptı.

Enflasyonda düşüş sürecinin ve iç talebin zayıflamaya başlaması sonrası parasal gevşeme yolunda en büyük engel firmaların ve hanehalkının enflasyon beklentileri ile TCMB’nin tahminleri arasındaki fark oldu. TCMB bu yıl sonunda enflasyonun yüzde 38’e gerilemesini, 2025 yıl sonunda yüzde 14 ve 2026 sonunda yüzde 9’a düşmesini bekliyor.

Karahan “Bu yılki hedefi tutturmak kredibilite kazanmak için kritik ve bunun için ne gerekiyorsa yapıyoruz. Ancak bunun nihai hedef olmadığını not etmek gerekir” dedi.

"Beklentilerde daha net iyileşme bekliyoruz"
TCMB verisine göre 12 aylık enflasyon beklentilerinde hanehalkı ve firmalar, piyasalardan ayrışıyor. Hanehalkı bu yıl sonunda yüzde 70 civarı TÜFE beklerken piyasa katılımcıları beklentileri TCMB tahmininin üst bandı olan yüzde 42’ye yakınsıyor. Karahan “Hanehalkı ve firma beklentilerinde daha net iyileşme görmek istiyoruz. Böylece enflasyon beklentilerinin dezenflasyon sürecine destek vereceğine ilişkin biraz daha rahat olabiliriz” diye konuştu.

Karahan, gelecek ay Ankara’da TCMB’nin enflasyon raporu sunumunu gerçekleştirecek.
Karahan haziran enflasyon verisinin ekonomist beklentilerinden düşük gelmesine rağmen bu düşüşün ciddi ve kalıcı olduğu sonucuna varmak için “erken” olduğunu belirtti.

TCMB Başkanı temmuzda elektrik ve yönlendirilen fiyatlardaki artışın aylık enflasyona 1,5 yüzde puan yukarı yönlü etki yapmasını bekliyor. TCMB için talebi zayıflatmak ve sağlıklı bir cari dengeyi
sağlamak için kısıtlayıcı politika kritik önem taşıyor. Talebin ılımlılaştırılması Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yönetiminin Mayıs 2023 seçimleri öncesi uyguladığı politikalardan keskin bir dönüş anlamına geliyor. Yüksek enflasyon rağmen ucuz krediye erişim tüketim patlamasına yol
açmış, beklentileri bozmuştu. O dönemde bu politikayı eleştirenler ödemeler dengesi krizi uyarısı yapmıştı. Karahan’ın da dahil olduğu yeni ekonomi ekibi, anaakım politikalarla enflasyonu düşürme tercihiyle, büyüme kompozisyonunu yeniden dengelemeye çalışıyor.

"Liranın reel olarak değer kazanmasının mühendisliğini yapmıyoruz"
Karahan’a göre sıkı politikasının “sonuçlarından” birisi Türk lirasında reel değer kazanımı oldu. Karahan “Liranın reel olarak değer kazanmasının mühendisliğini yapmıyoruz. Bu daha çok faizlerin yüksek olduğu bu politikanın doğrudan bir sonucu” diye konuştu. Politika, lira cinsi varlıkları daha çekici hale getirirken ve bu varlıklara talebi artırırken nihayetinde kurun reel olarak değerlenmesine de yol açtı.

Goldman Sachs gibi küresel bankalar rekabetçilikte düşüş ve ihracatçıların yüksek kur talebi gibi potansiyel endişeler sebebiyle liradaki yükseşte “sınırlı bir alan” olduğunu söylemişti.

Karahan para politikasının iç talebi düşürdüğünü ve enflasyon beklentilerini çıpaladığını belirterek ikisinin de ithalatı ciddi ölçüde azalttığına dikkat çekti. Reel kurda değerlenme ihracatı pahalı hale getirse de, Karahan’a göre enflasyon beklentilerini çıpalaması dolayısıyla cari açığı etkisi iyileştirme yönünde.

Yine de yetkililer liranın aşırı değerlenme yaşamaması için temkinli ve bunun için offshore liraya yönelik düzenlemeler devreye giriyor. Yetkililer koordinasyonu sağlarken Karahan
offshore swaplara ilişkin düzenlemelerin BDDK’nın uhdesinde bulunduğunu belirtti.

Bugüne kadar yürürlükteki düzenlemeler TCMB başkanına göre likidite sorununu daha yönetilebilir hale getirilmesinde yardımcı oldu.

"Rezerv biriktirmeye devam edeceğiz"
Karahan “Rezerv pozisyonumuzu iyileştirme ile ana hedefimiz olan dezenflasyonu başarma arasında denge kurmamız gerekiyor. Dezenflasyon aşırı likiditeden ve sermaye akımlarının yarattığı
kırılganlıktan kaçınmayı gerektiriyor. Bu ödünleşimleri iyi yönettik ve regülasyonların gevşetilmemesi bize yardımcı oldu” ifadelerini kullandı.

Pozisyonlarını hedge etmek isteyen yabancı yatırımcılar liraya erişimin kolaylaştırılmasını talep ediyor. Yetkililer ise volatilite artışı yaşanmasını istemezken önceki yönetim liraya
karşı kısa pozisyon alınmaması için bu kuralları hayata geçirmişti.

Bloomberg Economics’e göre TCMB ikinci çeyrekteki çok büyük sermaye akımları karşısında son 40 yılda görülmemiş ölçüde rezervlerini artırdı.

Rezervlerin daha da artırılmasının gerekliliğine işaret eden Karahan ana hedefleri doğrultusunda dezenflasyonun başarılması olduğunu söyledi. Karahan “Fiyat istikrarını önceliklendirmeye ve piyasa koşullarının elverdiği ölçüde rezerv biriktirmeye devam edeceğiz” değerlendirmesini yaptı.

Karahan gelecekte TCMB’nin Döviz yükümlülüklerini düşürmek isteyeceğini ve yurtdışı merkez bankalarıyla yapılan mevduat anlaşmalarının gözden geçirilebileceğini vurguladı.

  bloomberght.com internet sitesinde yayınlanan sözkonusu habere aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:

https://www.bloomberght.com/karahan-dan-faiz-konusunda-temkinli-yaklasim-2356452

Çin’de sivil havacılık sektörünün toplam taşıma cirosunun yıllık bazda yüzde 32,2, 2019 yılının aynı dönemine göre ise yüzde 11,9 yükseldiği bildirildi. Çin Sivil Havacılık İdaresi tarafından bugün düzenlenen basın toplantısında, yılın ilk yarısında ülkenin sivil havacılık sektörünün toparlanmaya devam ederek, hem yurt içi hem de uluslararası taşımacılık ölçeğinde 2019 yılına göre yükseliş kaydedildiği bilgisi verildi.

Verilere göre, ocak-haziran döneminde sivil havacılık sektörünün toplam taşıma cirosu 70 milyar 300 milyon ton-kilometreye ulaştı. Yolcu taşımacılığının istikrarlı bir şekilde büyüdüğü, uluslararası uçuşların yaklaşık yüzde 80’inin normale döndüğü aktarıldı.

Verilere göre, yılın ilk yarısında, sivil havacılıkla tamamlanan yolcu taşımacılığı yıllık bazda yüzde 23,5, 2019 yılının aynı dönemine kıyasla yüzde 9 artışla 350 milyona yükseldi. Veriler, aynı dönemde sivil havacılık sektöründe kaydedilen yurt içi yolcu taşımacılığının yıllık bazda yüzde 16,4, 2019 yılının aynı dönemine göre yüzde 12,4 artarken; uluslararası yolcu taşımacılığının ise yıllık yüzde 254,4 yükseldiğini gösteriyor.

Yolcu taşımacılığının yanı sıra kargo taşımacılığına yönelik talep de yüksek seviyede oldu. Verilere göre yılın ilk altı ayında, sivil havacılıkla tamamlanan kargo taşımacılığı yıllık bazda yüzde 27,4’lük, 2019 yılının aynı dönemine göre yüzde 18,7’lik artış kaydetti. Bunlar arasında yurt içi kargo taşımacılığı yıllık bazda yüzde 23,2, 2019 yılının aynı dönemine göre yüzde 6,4; uluslararası kargo taşımacılığı de yıllık bazda yüzde 34,3, 2019 yılının aynı dönemine kıyasla yüzde 44,2 yükseldi.

CGTN TÜRK