Piyasaya Yön Veren Güncel Finans Haberleri

14 Mart haftasında Toplam Para Piyasası Fonu (PPF) büyüklüğünde 33 milyar TL artış , yurtdışı yerleşiklerin 1,47 milyar $’lık DİBS alımı ve TL mevduatlardaki 329 milyar TL artış
öne çıkıyor. Haftalık hareketleri şöyle sıralayabiliriz:
? Parite etkisinden arındırılmış DTH bireysellerin 41 milyon $ satışı ve kurumsalların 708 milyon $ alımları ile yaklaşık 667 milyon $ artış gösterdi. Bununla beraber, 29 Mart 2024
haftasından bu yana bakıldığında döviz mevduatlar 19,5 milyar $ gerilerken, bunun 12,1 milyar $’ı bireysellerden, 7,4 milyar $’ı ise kurumsallardan kaynaklandı.
? KKM haftalık 26,6 milyar TL (0,83 milyar $) çıkışla 798,8 milyar TL’ye geriledi. KKM hesaplarında Ağustos 2023’te ulaşılan tepe noktadan çözülme 2,6 trilyon TL’ye (114,6 milyar $’a)
ulaşmış durumdadır.
? DTH + KKM’nin toplam mevduat içerisindeki payı ise %40,7’den %40,3’e düşüş göstermiştir. DTH ve KKM hesaplarının toplam mevduat içindeki payı Ağustos 2023’te %68,4
seviyesindeydi.
? TL mevduatlar haftalık 329 milyar TL artış göstererek yaklaşık 13 trilyon TL seviyesine yükselmiştir.
? Yabancı para krediler haftalık 200 milyon $ artarken, Mart 2024 sonundan bu yana %33,1’lik artışla 45 milyar $ gelişim göstererek 179,7 milyar $’a ulaştı.
? Yıllıklandırılmış 13-haftalık ortalama kredi büyümesine baktığımızda ise, ticari krediler %34,7’den %34,4’e düşerken, tüketici kredileri ise %40,1’den %41,2’ye artış gösterdi.
? Yurtdışı yerleşiklerin 14 Mart ile biten haftada DİBS’te 1,47 milyar $’lık alımlarıyla stok değer yaklaşık 20,9 milyar $ olurken, hisse senetlerinde ise 480 milyon $’lık alım gerçekleşti ve
stok değeri 35,8 milyar $ oldu.
? 14 Mart haftasında brüt rezervler 169,9 milyar $’dan 171,1 milyar $’a artış gösterdi. Aynı haftada net rezervler ise 74,3 milyar $’dan 400 milyon $ düşüş göstererek 73,9 milyar $ oldu.
Swap hariç net rezervler de 350 milyon $ düşüş göstererek 65,4 milyar $’a geriledi.
? Toplam Para Piyasası Fonu (PPF) büyüklüğü 14 Mart itibariyle haftalık 33 milyar TL artışla 2,08 trilyon TL’ye yükselmiştir. Para Piyasası Şemsiye Fonlarının büyüklüğü 12 milyar TL,
Serbest Şemsiye Fonu altındaki PPF büyüklüğü ise 22,3 milyar TL artmıştır. Serbest döviz fonlarının aktif değeri de yaklaşık 300 milyon $’lık artış göstermiştir. Yatırım fonlarını da dahil
ederek hesapladığımız dolarizasyon oranı, geçen hafta %41,2’den %40,8’e gerilemiştir. Bu oran 2024 yılı başında kabaca %59 idi.

  Gedik Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
  www.gedik.com

                                     ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

TCMB'den yapılan açıklama aşağıdadır:

Para Politikası Kurulu (Kurul), finansal piyasalardaki gelişmeleri değerlendirmek üzere toplanmıştır. Söz konusu gelişmelerin enflasyon görünümü açısından oluşturabileceği riskler değerlendirilerek, sıkı parasal duruşu destekleyici tedbirler alınmıştır.

Bu doğrultuda Kurul, Merkez Bankası gecelik vadede borç verme faiz oranının yüzde 46’ya yükseltilmesine karar vermiştir. Politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 42,5’te, Merkez Bankası gecelik vadede borçlanma faiz oranını ise yüzde 41’de sabit tutmuştur.

Ayrıca, piyasadaki oynaklığı sınırlamak üzere TL ve döviz likiditesine yönelik tedbirler alınmıştır. Finansal piyasaların etkin işleyişinin sürdürülmesi amacıyla gerekli görülmesi halinde ek önlemler alınacaktır.

Enflasyonda belirgin ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda para politikası duruşu sıkılaştırılacaktır.

Kurul, kararlarını öngörülebilir, veri odaklı ve şeffaf bir çerçevede alacaktır.

Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti beş iş günü içinde yayımlanacaktır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklama aşağıda bulunuyor


Hazine Alacak stoku 28 Şubat 2025 tarihi itibarıyla 28,8 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Hazine alacak stoku içerisinde en yüksek pay 10,2 milyar TL ile mahalli idarelere aittir.

2025 Şubat ayı sonu itibarıyla Hazine alacaklarından toplam 283 milyon TL tahsilat gerçekleştirilmiştir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklama aşağıda bulunuyor

Merkezi yönetim borç stoku 28 Şubat 2025 tarihi itibarıyla 9 trilyon 909,6 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.

Borç stokunun 4.485,5 milyar TL tutarındaki kısmı Türk Lirası cinsi, 5.424,1 milyar TL tutarındaki kısmı döviz cinsi borçlardan oluşmaktadır.

*2024 yılında işsizlik oranı yüzde 8,7'ye geriledi
-İşsizlik oranı 2024 yılında bir önceki yıla göre 0,7 puan azalarak %8,7 seviyesinde gerçekleşti
-2024 yılında istihdam oranı 1,2 puan artarak %49,5 oldu
-Atıl işgücü oranı 2024 yılında 3,9 puan artarak %26,7 oldu

*Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz işsizlik verisini değerlendirdi
-İşsizlik oranı 2024 yılında yüzde 8,7 seviyesine inerek, OVP hedefinin de ötesinde bir iyileşmeyle 2012 yılı sonrasındaki en düşük seviyesine gerilemiştir

*Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek işsizlik verisini değerlendirdi
-(2024 yılı işsizlik oranı) Son 12 yılın en düşük işsizlik oranı

*Dünyanın 500 değerli banka listesinde 6 Türk bankası yer aldı
-Brand Finance tarafından hazırlanan "Dünyanın en değerli 500 banka markası" çalışmasında 79,1 milyar dolarlık değeriyle Çinli ICBC yine birinci oldu
-Dünyanın 500 değerli banka markası arasında 6 Türk bankası da yerini aldı. İş Bankası, Ziraat Bankası ve Vakıfbank'ın geçen yıla kıyasla sıralamada yükseldiği görüldü. 2024'te 223'üncü sırada yer alan İş Bankası 1,2 milyar dolar ile 196'ncı sıraya yükseldi.
-Listede, Ziraat Bankası'nın 875 milyon dolarlık marka değeriyle 230'uncu, Garanti BBVA'nın 721 milyon dolarla 256'ncı, Vakıfbank'ın 386 milyon dolarla 360'ıncı, Akbank'ın 345 milyon dolarla 376'ncı, Yapı Kredinin 308 milyon dolarla 403'üncü olduğu görüldü

*TCMB TL uzlaşmalı vadeli döviz satım işlemlerine başlayacak
-Döviz piyasasının sağlıklı çalışması, döviz kurlarında gözlenebilecek oynaklıkların engellenmesi ve döviz likiditesinin dengelenmesi amacıyla TCMB nezdinde Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım işlemlerine başlanacak

*Merkez Bankası rezervleri 171,1 milyar dolar oldu
-Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) toplam rezervleri, 14 Mart haftasında bir önceki haftaya göre 1 milyar 167 milyon dolar artışla 171 milyar 82 milyon dolara çıktı

*KKM bakiyelerindeki düşüş devam ediyor
-Kur Korumalı Türk lirası Mevduat ve Katılma Hesapları (KKM) geçen hafta 26 milyar 592 milyon lira azalarak 798 milyar 817 milyon liraya düştü.

*Net uluslararası rezervler geriledi
-TCMB'nin net uluslararası rezervleri 14 Mart itibarıyla 73.90 milyar dolar (Önceki hafta: 74.26 milyar dolar)

*Yurt içi yerleşiklerin yabancı para mevduatı arttı
-Bankacılık sektöründe yurt içi yerleşiklerin yabancı para mevduatı 14 Mart itibarıyla 178 milyar 735 milyon dolar (Önceki hafta: 171 milyar 131 milyon dolar)

*Yurt dışı yerleşikler geçen hafta hisse ve DİBS aldı
-Yurt dışı yerleşiklerin hisse stoku haftalık net değişimi (piyasa fiyatı ve kur/parite hareketinden arındırılmış) 14 Mart itibarıyla: +480 milyon USD
-Yurt dışı yerleşiklerin DİBS stoku haftalık net değişimi (piyasa fiyatı ve kur/parite hareketinden arındırılmış) 14 Mart itibarıyla: +1 milyar 465 milyon USD

*Yurt dışı ÜFE arttı
-Yurt dışı üretici fiyat endeksi Şubat'ta yıllık %20.08 arttı (Önceki ay: +20.47%)
-Yurt dışı üretici fiyat endeksi Şubat'ta aylık % 2.05 arttı (Önceki ay: +2.01%)

*Tarımsal girdi fiyatları yükseldi
-Tarımsal girdi fiyat endeksi Ocak'ta yıllık %+5.89 (Önceki ay: +2.13%)
-Tarımsal girdi fiyat endeksi Ocak'ta aylık %+30.49 (Önceki ay: +32.49%)

*Kartlı ödemeler şubatta 1,52 trilyon lira oldu
-Kredi kartları, banka kartları ve ön ödemeli kartlarla şubatta yapılan toplam ödeme tutarı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 50 artarak 1 trilyon 522,8 milyar lira oldu

*Goldman Sachs : TCMB dolarizasyon riskini kontrol altına almak için yeterli alana sahip
-ABD'nin önemli yatırım bankalarından Goldman Sachs, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) dolarizasyon riskini kontrol altına almak için yeterli alana sahip olduğunu belirterek, doların 12 ay sonra 42 lira seviyesinde olacağını tahmin etti

*Üreticiler ve kırsal kalkınma yatırımları yeni desteklerle güç kazanacak
-Tarım sektörü, kırsal kalkınmaya sağlanacak 18,5 milyar liralık destek ve üreticilere aktarılacak 1 milyar dolar hibeyle güç bulacak
-Bu seneden itibaren 5 yıl boyunca çiftçilere aktarılacak 1 milyar dolarlık hibe, deprem bölgesindeki üreticiler, taşkın ve kuraklıkla mücadele, havza rehabilitasyonu ile kırsaldaki dezavantajlı alanların kalkındırılmasında kullanılacak

*Altın ithalatı Şubat ayında, bir önceki aya göre 2 ton artarak 11.6 ton oldu
-Türkiye'nin altın ithalatı, Şubat ayında bir önceki aya göre artarak 11 bin 619 kilogram oldu
-Borsa İstanbul Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası verilerine göre, altın ithalatı Ocak ayında 9 bin 654 kilogram, geçen yılın Şubat ayında ise 11 bin 191 kilogram olmuştu

*Kripto varlıklar miras ve icra takibi kapsamında yer alıyor
-Kripto varlıklara ilgi gün geçtikçe artarken uzmanlar ilgili varlıkların miras ve icra kapsamında olduğunu bildirdi
-Türkiye'de 10 milyon civarında kripto varlık yatırımcısı olduğu tahmin ediliyor

*Morgan Stanley, Türkiye'ye olan bağlılığını sürdürdüğünü açıkladı
-Morgan Stanley, Borsa İstanbul üyeliklerinin sona erdiği iddiasıyla ilgili haberler çerçevesinde açıklama yaptı
-Açıklamada, Morgan Stanley'in Türkiye'ye olan bağlılığını sürdürmekte olduğu belirtilerek, "İstanbul'daki varlığımızı koruyacak ve Türkiye'deki müşterilerimizin şirketimizin tüm kapasitesinden faydalanmaya devam etmesini sağlayacağız." ifadeleri kullanıldı

*Trump, Zelenskiy ile görüşmesini değerlendirdi: Son derece doğru bir yolda ilerliyoruz
-ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile telefon görüşmesinde ateşkes sürecini görüştüklerini belirterek, "Son derece doğru bir yolda ilerliyoruz." ifadesini kullandı -

*Zelenskiy: Amerikan tarafı cephe hattında koşulsuz ateşkesi önerdi ve Ukrayna bu öneriyi kabul etti
-Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, ABD Başkanı Donald Trump'ın kendisine, cephede "koşulsuz bir ateşkes" teklif ettiğini, Ukrayna olarak bunu kabul ettiklerini bildirdi

*AB liderleri, rekabetçilik, Ukrayna ve savunma ana gündemiyle toplandı
-Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin liderleri, rekabetçiliğin artırılması, kıtanın güvenliği ve savunmasına dair yeni planlar, Ukrayna'ya desteğin sürdürülmesi gibi konuları görüşmek üzere olağan zirve toplantısında Brüksel'de bir araya geldi

*Rusya, ABD ile uzmanlar düzeyindeki görüşmelerin devam edeceğini umuyor
-Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, ABD ile uzmanlar düzeyindeki görüşmelerin devam edeceğini umduklarını belirterek, "Müzakereler gelecek hafta başında yapılabilir." dedi

*OECD: Küresel borç piyasaları zorlu bir görünümle karşı karşıya
-Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), küresel borç piyasalarının zorlu bir görünümle karşı karşıya olduğunu, borç piyasalarının uzun vadeli ve sürdürülebilir büyümeyi finanse etmek için ortaya çıkan zorlukların üstesinden gelmesi gerektiğini bildirdi

*Fed faiz oranını sabit tuttu
-ABD Merkez Bankasının (Fed) tahminleri, Bankanın bu yıl 2 faiz indirimi yapma olasılığının devam ettiğini ortaya koydu

*Fed Başkanı Powell, tarifelerin enflasyonun düşürülmesindeki ilerlemeyi geciktirebileceğini belirtti
-ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, "Enflasyonun kısmen tarifelere tepki olarak yükselmeye başladığını düşünüyoruz, bu yıl içinde enflasyonda daha fazla ilerleme kaydedilmesinde gecikme yaşanabilir." dedi.

*Trump, Fed'in faiz indirmesinin daha iyi olacağını söyledi ve tarifelerin ekonomiye etkisini vurguladı
-ABD Başkanı Donald Trump, Federal Reserve'in faiz oranlarını düşürmesinin daha iyi olacağını söyledi
-Trump, "ABD tarifeleri ekonomiye yavaşça entegre olurken" faiz indirimlerinin faydalı olacağını belirtti

*Çin Merkez Bankası referans temel kredi faizi oranını değiştirmedi
-Çin Merkez Bankası, beklendiği gibi referans temel faiz oranı olan Loan Prime Rate'ı (LPR), son dört aydır yaptığı gibi değiştirmedi

*İngiltere Merkez Bankası politika faizini sabit tuttu
-İngiltere Merkez Bankası (BoE), politika faizini piyasa beklentileri doğrultusunda yüzde 4,5'te sabit bıraktı
-BoE'den yapılan açıklamada, Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında BoE Başkanı Andrew Bailey dahil olmak üzere 8 üyenin politika faizini yüzde 4,5'te sabit tutma, bir üyenin de yüzde 4,25'e düşürme yönünde görüş bildirdiği belirtildi.

*Lagarde: ABD'nin ticaret politikasının gelecekteki yönüne ilişkin belirsizlik olağanüstü yüksek seviyelere çıktı
-Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, ABD'nin tarifeleri ile Avrupa Birliği'nin (AB) buna karşı misillemesinin Avro Bölgesi'nin ekonomik büyümesini zayıflatacağını ve enflasyonu yükselteceğini söyledi.

*ECB/Elderson: Avrupa bankacılık sistemi dayanıklı
-Avrupa Merkez Bankası (ECB) İcra Kurulu Üyesi Frank Elderson, Avrupa bankacılık sisteminin dirençli olduğunu kaydetti ve Euro Bölgesi'nin rekabet gücünü ve ekonomik genişlemesini sağlamlaştıracak şekilde kalmasını sağlamanın önemini vurguladı

*İsviçre Merkez Bankası faizi 25 baz puan düşürdü
-İsviçre Merkez Bankası (SNB), politika faizini, ekonomiye destek için beklentiler dahilinde 25 baz puan düşürdü.

*ABD'de ikinci el konut satışlarıarttı
-ABD'de ikinci el konut satışları Şubat'ta: 4 milyon 260 bin (Beklenti: 3 milyon 950 bin Önceki: 4 milyon 80 bin)

*ABD'de işsizlik başvuruları beklentilere yakın geldi
-ABD'de işsizlik maaşı başvuruları toplam 223 bin kişi oldu (Beklenti: 224 bin Önceki R: 221 bin)
-ABD'de 4 haftalık ortalama işsizlik başvuruları 227.00 bin (Önceki R: 226.25 bin)

*ABD'de cari açık daraldı
-ABD'de 4. çeyrek cari işlemler dengesi -303,9 milyar dolar (Beklenti: -325.5 milyar Önceki:-310.9 milyar dolar)

*ABD'de Philadelphia Fed endeksi yükseldi
-ABD'de Philadelphia iş dünyası aktivite endeksi Mart'ta: 12.5 (Beklenti: 8.5 Önceki: 18.1)

*ABD'de öncü göstergeler endeksi geriledi
-ABD'de öncü göstergeler endeksi Şubat'ta aylık: %-0.3 (Beklenti: %-0.2 Önceki: %-0.3)

*İngiltere'de işsizlik oranı sabit kaldı
-İngiltere'de ILO normlarına göre işsizlik oranı Ocak ayında %4.4 (Beklenti: %4.4 önceki: %4.4)

*Almanya'da vergi gelirleri Şubat ayında güçlü bir şekilde arttı
-Almanya Maliye Bakanlığı, Almanya'nın federal ve eyalet hükümetlerinin vergi gelirlerinin Şubat ayında bir önceki yıla göre %8,1 oranında güçlü bir şekilde arttığını belirtti

*Almanya'da ÜFE geriledi
-Almanya'da ÜFE Şubat'ta aylık %-0.2 (Beklenti:%+0.1 Önceki:%-0.1)
-Almanya'da ÜFE Şubat'ta yıllık %+0.7 (Beklenti:%+1.0 Önceki:%+0.5)

*İsveç Merkez Bankası faizi değiştirmedi
-İsveç Merkez Bankası politika faizini %2.25'te sabit tuttu (Beklenti: 2.25%, Önceki: 2.25%)

*Güney Afrika Merkez Bankası faizi sabit tuttu
-Güney Afrika Merkez Bankası politika faizini değiştirmedi %7.50 (Beklenti: 7.50%, Önceki: 7.50 %)

*Brezilya Merkez Bankası faiz artırdı
-Brezilya Merkez Bankası, üst üste üçüncü kez faiz oranlarını 100 baz puan artırarak önceki yönlendirmesine sadık kaldı ve ekonomik yavaşlama sinyallerini izlerken bir sonraki toplantıda daha küçük bir faiz artışı yapacağını belirtti

*HSBC, Alman fon yönetimi işini devretmeyi görüşüyor
-HSBC Holdings, çekirdek Asya operasyonlarına odaklanmak amacıyla Alman fon yönetimi işini Blackfin Capital Partners'a devretmek üzere ileri düzey görüşmeler yapıyor

*Piyasalarda son durum
-Saat 17.15 itibarıyla BIST 100 endeksi yüzde 0.6 düşüşle seyrediyor. Dolar/TL yüzde 0.3 artışla 38.0015 seviyesinde yatay hareket ediyor. Brent petrolün varil fiyatı vadeli işlemlerde yüzde 0.7 artışla 71 dolardan işlem görüyor. Altının onsu yüzde 0.4 azalışla 3.035 dolar seviyelerinde bulunuyor

TRT Haber'e göre; Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye'nin başkenti Şam'a gerçekleştirdiği ziyarette, terör örgütü PKK/YPG'nin anlaşma çerçevesinde nasıl adım atacağı ve takvimin nasıl olacağı gibi konuları ele aldıklarını belirterek, örgütün askeri kabiliyetinin yok edilmesinin önemli bir husus olduğunun altını çizdiklerini söyledi.
Bakan Fidan: Terör örgütü PKK/YPG'nin askeri kabiliyeti yok edilmeli

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, medya kuruluşlarının Ankara temsilcileriyle iftar programında konuştu.

Suriye ziyaretinde öne çıkardıkları en önemli başlığın PKK/YPG meselesi olduğunu belirten Fidan, Türkiye'nin önceliği olan tüm konuları ve endişelerini gündeme getirdiklerini aktardı.

Fidan, "Yeni yönetimin SDG’yle yaptığı anlaşma bağlamında; örgütün niyetleri, kabiliyetleri, enerji kaynaklarının kontrolü gibi konularda bizim bakış açımızı net şekilde aktardık. Terörle mücadelede senelere dayanan tecrübemiz ve PKK’ya dair bilgilerimiz çerçevesinde endişe konusu olabilecek hususların altını çizdik. Suriye yönetiminin de bizimle aynı niyet ve perspektifi paylaştığını gördük." dedi.

"YPG, PKK'nın bir mütemmim cüzü"

Mevcut yapısı itibarıyla YPG'nin, PKK'nın bir mütemmim cüzü olduğunu vurgulayan Fidan, şöyle devam etti:

"Onu tartışmak bile gereksiz. Örgütün anlaşma çerçevesinde nasıl adım atacağı ve takviminin nasıl olacağı gibi konuları Şam’da ele aldık. Örgütün askeri kabiliyetlerinin yok edilmesinin bizim için önemli bir husus olduğunun altını çizdik. Bunun sağlanması için tabi ki bazı hususlar ön plana çıkıyor. Bunlardan birincisi emir komuta meselesi. Mevcut unsurların kendini feshetmesi, merkezi hükümetin kontrolüne girmesi çok önemli bir şart. Ayrıca, silah, füze üretimi, hava savunma sistemi gibi kritik yeteneklere sahip olmaları asla kabul edilemez. Bir diğer konu da YPG’ye dışarıdan gelip katılanlar. Bunlara asla yer yok. Var olan unsurlar çözülsünler, silah bırakıp kendilerini lağvetsinler ve merkezi hükümetin tam kontrolü altına girsinler. Bu bir zorunluluk. Merkezi hükümet, emir komutayı alabilecek yeterlilik sahibi olmalı."

"Süreç içerisinde ihtiyatlı olmak ve kontrolü elden bırakmamak gerekiyor"

Önümüzdeki süreçte tüm bu gelişmeleri yakından takip edeceklerini kaydeden Fidan, "Süreç içerisinde ihtiyatlı olmak ve kontrolü elden bırakmamak gerekiyor. Önümüzdeki kısa dönemi çok yakından takip edeceğiz." ifadelerini kullandı.

Fidan, "Suriye’de yaşayan Kürtlere, Esad döneminde verilmeyen hakların verilmesi gerekiyor. Herkese eşit vatandaş muamelesi yapılması elzem. Suriye yönetimi de bu konuda oldukça hassas. Yerinden edilen Suriyelilerin yurduna dönmeleri meselesi, üzerinde çalıştıkları öncelikli konulardan birisi. Güven tesis edilen bir ortamda, silahlı örgütler yaşam alanı bulamazlar. " dedi.
Suriye’nin siyasi birliği ve toprak bütünlüğü

Suriye'nin birliği ve bütünlüğünü her platformda dile getirdiklerini belirten Fidan, "İçerideki silahlı grupların kendilerini feshedip merkezi hükümete bağlanmaları, ülkedeki birlik ve beraberlik havasını olumlu etkileyecektir. Aynı şekilde YPG ile merkezi hükümetin vardığı mutabakat neticesinde, YPG'nin bütün varlığını ve otoritesini merkezi hükumete devretmesi yönünde atılacak adımlar somutlaştıkça, Suriye içerisindeki birlik ve bütünlüğün sağlanacağını düşünüyorum." diye konuştu.

Bakan Fidan'ın açıklamalarından öne çıkan başlıklar:
ABD'nin Suriye'den çekilmesi

Amerikan askerlerinin Suriye’deki varlığının devam etmesinin, ABD Başkanı’nın öncelikleri arasında olmadığını görüyoruz. PKK, Suriye’deki varlığını DEAŞ cezaevleri üzerinden meşrulaştırmaya çalışıyor. Bu konuyla ilgili önlemler alıyoruz. Bölge ülkelerinin DEAŞ’la mücadele etmesi gerekiyor ve bu yönde çabalarımız var. Ürdün, Irak, Lübnan ve Suriye ile Amman’da yaptığımız toplantıda bu yönde somut kararlar aldık.

Bir yandan da Amerikan ordusunun Suriye’deki varlığının bir maliyeti olması söz konusu. Amerikan kamuoyunda ABD ordusunun Suriye’deki varlığının devam ettirilmesinin yararı sorgulanır hale geldi. Önceden Suriye’de İran, Rusya ve Esad rejimi faktörleri vardı.

Ancak şu anda konjonktür değişti. ABD askerlerinin varlığının devamı konusunda Başkan Trump’ın ikna olması gerekiyor. Amerika ordusunu çekerse, bu onlar için daha az maliyetli olacaktır.
"Ortak operasyon ve istihbarat amaçlı bir merkez kurulacak"

Kendi meselelerimizi kendimiz çözmeliyiz. Ürdün’de beş ülke bir araya geldik. Ortak operasyon ve istihbarat amaçlı bir merkez kurulacak. Bunun için teknik ekipler çalışıyorlar. Bizim çalışmamız bitmek üzere. Sonrasında diğer ülke heyetleri ile bir araya gelerek ortak bir mekanizma kuracağız.

Her ülke elindeki istihbarat bilgilerini paylaşarak, DEAŞ’tan kaynaklanan tehditleri bertaraf etme konusunda ortak hareket edecek. Benim Türkiye olarak belli bir askeri kabiliyetim var. Ürdün’ün var, Irak’ın var… Gerektiğinde DEAŞ’a karşı bu kabiliyetler devreye girecek. Operasyon yapılacak. Bilgi paylaşılacak.

Ortak çalışma yürüttüğümüz ülkelerin Suriye ile sınırı var. Suriye'nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü sağlamak için de bu türden çalışmalar oldukça önemli.
El-Hol kampı meselesi

Bu konuda çok çalışıyoruz. El-Hol kampı meselesi çözüme en yakın konulardan birisi. Orada 40 bin civarında bir nüfustan bahsediyoruz. Gerek Iraklılar gerekse Suriyeliler kendi vatandaşlarını almak için güçlü bir irade ortaya koyuyorlar. Bu kampın kontrolü PKK/YPG’deyken kamptan çıkışlar oldukça yavaştı. Ancak artık Iraklılar da Suriyeliler de vatandaşlarını alabilirler. Ancak cezaevinde kalanların başka bir formülle çözülmesi gerek. Onların cezaevinde kalması gerekiyor. O hususta çalışmalarımıza devam edeceğiz.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ABD Başkanı Trump'la görüşmesi

İki lider arasında oldukça olumlu bir telefon görüşmesi gerçekleşti. Sayın Cumhurbaşkanımız, Başkan Trump’ın saygı duyduğu liderlerden birisi. Bunu da telefon görüşmesinde açıkça ortaya koydu zaten. Görüşmede sayın Cumhurbaşkanımız, Türkiye’nin terörle mücadele konusundaki beklentileri ile savunma sanayii iş birliğindeki kısıtlamaların kaldırılmasının önemini vurguladı. Ukrayna’daki barışın önemini bir kez daha tekrar etti. Sayın Trump’ın yaklaşımı da oldukça pozitif oldu. Sayın Cumhurbaşkanımız ile beraber, iki ülke arasındaki sorunları çözmek istiyor. Biz de muhataplarımız ile bunun için çalışıyoruz.

"Cumhurbaşkanımız ABD ziyaretine olumlu yaklaşıyor"

Sayın Cumhurbaşkanımızın olası ziyaretinden önce biz Dışişleri Bakanları düzeyinde bir çalışma yaparız. Sayın Cumhurbaşkanımız ABD ziyaretine olumlu yaklaşıyor. Ancak, şu anda net bir tarih telaffuzunda bulunmadık.
CAATSA yaptırımları

Biden yönetimi ile CAATSA yaptırımlarının kaldırılmasına ilişkin kapsamlı görüşmeler yaptık. Yeni yönetim ile de bu konuları detaylı bir şekilde ele alacağız. Tabi burada konuşulması gereken teknik konular var. Bu yaptırımların kaldırılması hususunda Amerikalıların bir istisna yapma yetkisi var mı? Kendi iç hukuk sistemleri bu yönde bir karar alabilecek mi? Bu konuları ayrıntılı bir şekilde görüşeceğiz.
İsrail’in Suriye’nin güneyindeki fiili işgali

İsrail yaklaşık elli yıldan beri Suriye’nin güneyini işgal altında tutuyor. Günümüzde de bunu genişletmeye çalışıyor. Ezidiler, Dürzileri gündeme getirerek, çeşitli bahaneler öne sürerek silahsız bir bölge ilan etme arayışı var.

Bizim oluşturduğumuz platformlarda bu konunun gündeme getirilmesi ve kesin bir dille reddedilmesi önemli. Amman’daki beşli platformda, İslam İşbirliği Teşkilatı platformunda, Arap Ligi platformunda, her platformda bu İsrail yayılmacılığı reddediliyor. İsrail'in Suriye'deki topraklardan önümüzdeki dönemde nasıl çıkartılacağı meselesi, Suriye hükümetinin üzerinde durup, uluslararası toplumla beraber yönetmesi gereken bir konu.
"Gazze’de son yaşananlarla ilgili Kahire’de pazar günü bir toplantımız olacak"

"Netanyahu’nun zihninde ateşkesi bozma düşüncesi olduğunu biliyoruz" diye uzun zamandır söylüyoruz. Bütün emareler bunu gösteriyordu. 500 insanı şehit ederek ateşkesi resmen bozdu ve bombalamaya devam edecek gözüküyor.

Gazze’de son yaşananlarla ilgili Mısır’ın başkenti Kahire’de pazar günü bir toplantımız olacak. İİT-AL Gazze Temas Grubu olarak biraraya geliyoruz. Bu toplantıda İslam İşbirliği Teşkilatı toplantısında kabul edilen Gazze planının hayata geçirilmesi için atılabilecek adımları ele alacağız. Soykırımı durdurmak için elimizden geleni yapacağız.

Ben Filistin meselesinin daha büyük kırılmaları beraberinde getireceğini düşünüyorum. Orada mevzi bir başarı elde ediyor gözükebilirler, yüzbinlerce insanı katlederek, ama başka türden risklerin kapısı çok ciddi açılıyor. Yani daha farklı bölgesel kırılmalar, çatışmalar riski de ortaya çıkıyor.
Kıbrıs meselesi ve Cenevre toplantısı

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri gerçekten bizim takdir ettiğimiz, nitelikli bir lider: Uluslararası sistemin bir noktaya kadar vicdanını da yansıtan bir makam. Kıbrıs meselesiyle ilgili bu gayriresmi toplantı teklifini, yapıcı tutumumuzu göstermek adına Cumhurbaşkanımız kabul etti.

Biliyorsunuz, Genel Sekreter, bir yıl önce bir özel şahsi temsilci atadı. Kolombiya eski Dışişleri Bakanı geldi baktı, altı ay süreyle bütün taraflarla konuştu ve bir rapor hazırladı. Bu rapor da kayda geçti, dedi ki “İki taraf arasında ortak zemin yok”. Şimdi bu ne demek? Bizim yıllardır savunduğumuz bir konu var. Ada’da iki toplumun kendi başına, kendi kurumlarıyla ayrı ayrı yaşıyor olması gibi bir gerçeklik var. Bunlardan birinin devlet olarak tanınıp her türlü imkana erişmesi, diğerinin tanınmaması Ada’daki adaletsizliğin temel sebebidir. Bu adaletsizliğin mutlaka giderilmesi lazım.

Biz geçmişte uluslararası sistemin hakemliğine güvenerek hazırlanmış BM çözüm taslaklarına tamam dedik ama Rumlar buna yanaşmadılar. Bugün artık sahada başka bir durum var. Bu durum, siyasi çözüm arayışlarına yansımak zorunda.
Rusya-Ukrayna savaşı

Burada iki konu var: Barış antlaşması ve ateşkes antlaşması. Bunlar malumunuz iki ayrı başlık. Sayın Trump ve Sayın Putin’in görüşmesinden ateşkes konusunda tam bir netice çıkmadı.

Sürecin başlamasını ve ilerlemesini sağlayacak bazı adımlar sunuldu. Enerji alanları hedef alınmasın, gemilerin seyrüsefer güvenliği sağlansın, esir takası yapılsın gibi fikirler öne atıldı. Bunlar kabul edildi. Tam ateşkes için ise çalışmalar sürüyor.

Biz Türkiye olarak, Sayın Cumhurbaşkanımızın da durduğu yer şu: İki tarafın üzerinde mutabık kaldığı bir anlaşmada, katkı vermek isteriz. Yani bizim için önemli olan iki tarafın mutabık kalacağı bir anlaşma. Bu konuda üzerimize düşeni yapmaya hazırız.

Ama şu anda gördüğünüz tartışmaların çoğu, güvenlik garantileri başlığı altında yapılan konular.

Teorik olarak söylüyorum, taraflar ileriki bir aşamada bir barış gücü oluşturulmasında mutabık kalırlarsa biz katkı sunabiliriz.

Ama şu noktanın altını çiziyoruz: iki taraftan birinin zorlayıcı girişiminin bir parçası olmakla, mutabık kalınmış bir çözümün parçası olmak farklı şeylerdir. Biz ikinci seçenekte varız.
Avrupa güvenlik mimarisi

Şimdi Avrupa Birliği'nin üç ay öncesine, yani 20 Ocak tarihine kadar geliştirdiği mekanizmalar içerisinde Türkiye'yi çok fazla görmek istemediğini biliyoruz. Avrupa Birliği üyelerine has bir mekanizmaydı. Biz de her zaman NATO içerisinde Avrupa Birliği'nin bir blok olarak değil de bütün NATO ülkelerinin ortak bir şekilde tehdit tanımlarının geçerli olduğu, çıkarlarının gözetildiği bir iş birliği ortamı ve mekanizma öneriyorduk. Bu devam eden, süregelen bir tartışma alanı oldu. Bizim dışımızda İngiltere, Norveç, Kanada gibi ülkeler de aslında bu tartışmaya sonradan katıldılar. Ama bu tartışma şimdi her zamankinden daha önemli bir hale geldi.

 

Şimdi iki tane konu var. Birincisi, eski düzene göre Avrupa kendini yapılandırırken neye bakmalı? Çünkü, düzen üzerinde tehditler var, ama düzen bozulmadı. Yani Amerika resmi olarak NATO’dan çıkmadı, birliklerini çekmedi, füzelerini geri almadı. Her şey duruyor. Sadece Rusya’yla yaptığı angajmandan sonra ortaya çıkan bir alarm durumu var Avrupa'da. Şimdi, belli konuları çok erkenden tartışmak bile istemiyorlar.

Yani bazı şeyleri ayırmak lazım. Bir, eski düzen devam edecekse, yani Amerika şimdi Rusya’yla Ukrayna üzerinden bir inisiyatif geliştiriyor, ama Avrupa güvenliğiyle olan, NATO’yla olan ilişkisi aynı düzeyde devam edecekse, Avrupa bu sefer kendi güvenlik yapılanmasını buna göre oluşturacak. Amerika'nın tamamıyla olmadığı bir yerde bu sefer yeni bir yol izleyecek.
"Avrupalılar artık Amerika'nın yüzde yüz güvenlik şemsiyesine bağımlı olmak istemiyorlar"

Geçende bir mülakatta söylediğim gibi "Cin şişeden çıktı." Avrupalılar artık Amerika'nın yüzde yüz güvenlik şemsiyesine bağımlı olmak istemiyorlar. Bunun sürdürülebilirliğine inanmıyorlar.

 

Kendi güvenliklerini de bu derece riske atmamaları gerektiğini düşünüyorlar. Bu düşünce matematik olarak öteden beri vardı, ihtimal olarak, ama bir gerçeklik olarak kendini hissettirmediği için politika yapıcılarını bu noktada adım atmaya itmiyordu. Ama şu anda ilk defa kendini bu kadar yakın ve yakıcı hissettiriyor. Şimdi politika yapıcıları da bu konuda gerçekçi adım atmaya yöneliyorlar. Her iki düzlemde Türkiye’yle ne kadar yakın çalışılır ne kadar çalışmak isterler, roller nelerdir, biz neler önerebiliriz, tartışmaya ne kadar katkıda bulunabiliriz, bu çok dinamik bir süreç.

İdeal olan, Avrupa Birliği üyesi olup bu konuları daha bütüncül bir şekilde, ekonomisiyle, siyasetiyle, güvenliğiyle hep beraber iç içe yönetmek. Cumhurbaşkanımız bunu ideal bir çözüm olarak görüyor. Ama Avrupa Birliği'nin bu konudaki çekinceleri halihazırda yerinde duruyor. Ama tabii Türkiye’yle ilişkileri daha da ileri taşıma konusunda durdukları bir yer var. Bunun gerektiğine de inanıyorlar ve bu noktada birtakım adımları nasıl atarız diyorlar. Bazı ülkeler bu konuyu engellemeye çalışabilir mi? Evet. İşte, Avrupa'nın güvenliği diğer geri kalan ülkeler için ne kadar ciddi burada göreceğiz. Yani bunu kaldırmak için bir adım atacaklar mı atmayacaklar mı?

  Habere aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:

https://www.trthaber.com/haber/gundem/bakan-fidan-teror-orgutu-pkkypgnin-askeri-kabiliyeti-yok-edilmeli-901408.html

  ABD'da TSİ 17:00'de Şubat ayı bileşik Öncü Göstergeler
endeksi açıklanacak.

  Buna göre bir önceki ay %0.3 oranında azalan endeksin
Şubat ayında %0.2 azalması bekleniyor.

  ABD'de TSİ 17:00'de Şubat ayı ikinci el konut satışları verisi
açıklanacak.

  Buna göre bir önceki ay %4.9 oranında gerilemeyle 4 milyon 80 bin adet olan
konut satışlarının Şubat ayında 3 milyon 950 bin adet olması bekleniyor.