Sabah notları (BFRC )

Türkiye:

TÜİK Mart ayı mevsimsellikten arındırılmış (m.a) aylık enflasyonu %2,6 olarak açıklandı (manşet: %2,46, Şubat m.a: %2,28). Alt endekslere bakıldığında aylık enflasyon gıda grubunda %3,69 (manşet: %4,94), hizmetler %2,96 (manşet: %1,96) olarak gerçekleşmiş. Özel B tanımlı endeks (işlenmemiş gıda, enerji, tütün, alkol ve altın hariç) aylık %1,91 ile 2021 yılından bu yana en düşük seviyeyi işaret etmekte. Bu da Mart ayındaki enflasyon eğiliminde, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki artış gerçekleşmeseydi çok daha belirgin bir düşüş görülebileceğini gösteriyor. Benzer şekilde gıdayı tamamen dışlayan C çekirdek endeksi de %2,22 ile 2021 sonundan bu yana en düşük seviyede gerçekleşti.

Mevsimsellikten arındırılmış (m.a) verilerle eğilim hakkında daha net yorum yapacağımızı belirtmiştik. İlk çeyrek enflasyonu %38,6 seviyesinde; B ve C endeksi de %37-39 seviyelerinde enflasyon ima ediyor. 2024 başından beri m.a aylık ortalama %4 olan hizmetler enflasyonu, son üç ayda yıllık %57’lik bir enflasyonu ima etmekte. Buradaki düşüşün en büyük öncüsü kira enflasyonu olacaktır ancak kira enflasyonu 12 aylık ortalama enflasyona göre gerçekleştiğinden, kendi kendini besleyen bir durum ortaya çıkmakta. Haziran 2024’ten beri %38-40 arasında bir bantta ilerleyen enflasyon eğiliminde aşağı yönlü düşüşün gerçekleşmesi için daha önce de belirttiğimiz «tek seferlik etkilerin» azalması gerekli.

Nisan ayının tek seferlik etkisi ise elektrik ve doğalgaza gelen zamlar oldu. EPDK perakende elektrik tarifelerine %25 zam uyguladı; sanayi elektriğine %10, hizmet için kullanılan elektriğe %15, tarım için kullanılan elektriğe %12,4 zam yapıldı. Elektrik zammının aylık enflasyona direkt etkisi 0,45 puan olurken, dolaylı etkilerle beraber orta vadede 1,2 puandan fazla yansıması beklenebilir. Ayrıca konut kullanımı için olan doğalgaz fiyatları değişmezken, sanayi kullanımına %20 zam geldi; doğalgaz zammı TÜFE’ye direkt etki etmeyecek olsa da dolaylı olarak etkileri olacaktır.
TCMB Mart ayı fiyat gelişmeleri raporunda enflasyonun ana eğiliminde düşüşe işaret edildi. Raporda mevsimsellikten arındırılmış verilerle gıda grubundaki bu yükselişin işlenmemiş gıda alt grubunun, meyve sebze ve et fiyatları kaynaklı olduğu söylendi. Raporda yıllık hizmet enflasyonunun tüm alt gruplarda gerilediği, Mart ayındaki kira sözleşme yenileme oranındaki düşüşün etkisiyle yavaşlama görüldüğü belirtildi.

Ham petrol ve akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün şebeke suyu tarifelerindeki artış ile birlikte dengelendiği dile getirilip, Enerji fiyatlarının Mart ayında yatay seyrettiğinin altı çizildi. Alkollü içecekler ve tütün grubundaki yükseliş, tütün ürünleri fiyatlarına bağlandı.
Reel efektif döviz kuru TÜFE bazlı bakıldığında %2,2; ÜFE bazlı endekse göre ise %3,0 oranında değer kaybı yaşadı. Sepet kur artışının enflasyonun üzerinde gerçekleşmesi reel değerlenmeyi törpüledi. Dezenflasyon politikalarının en önemli bacağı olan TL’deki reel değerlenmenin önümüzdeki dönemlerde daha sert olması beklenebilir. Keza önceki bültenimizde belirttiğimiz gibi TCMB bozulan USDTRY kur patikasına güvenin artması için kurda hiçbir harekete izin vermiyor.

Global:

ABD ve Avrupa borsaları Cuma günü sert düştü. Çin'in ABD'ye karşı açıkladığı %34'lük misilleme tarifeleri küresel piyasaları sarstı. ABD'de S&P 500 ve Nasdaq %5,5'in üzerinde düşerek Mayıs ayından bu yana en düşük seviyelerine gerilerken, Nasdaq ayı piyasasına girdi. Dow Jones endeksi ise 2.200 puandan fazla değer kaybetti. Avrupa'da STOXX 600 endeksi %5 düşüş yaşadı. Küresel ekonomik yavaşlama endişeleriyle petrol fiyatları da sert düştü; Brent petrol %6,9 gerileyerek varil başına 65,33 dolara indi.
ABD ekonomisi Mart ayında 228 bin yeni istihdam yaratarak, 135 binlik piyasa beklentisinin oldukça üzerinde bir performans sergiledi ve son üç ayın en güçlü istihdam artışı yaşandı. En fazla istihdam artışı sağlık hizmetleri (54 bin), sosyal yardım (24 bin) ve ulaştırma-depolama (23 bin) alanlarında gerçekleşti. Buna karşılık, federal hükümet istihdamı Şubat’taki 11 bin kişilik kaybın ardından Mart’ta 4 bin kişi daha azaldı.
FT haberine göre ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ve Ticaret Bakanı Howard Lutnick, Başkan Donald Trump’ın hafta sonu yürürlüğe koyduğu %10’luk “baz tarife” sonrası Çarşamba günü devreye girecek ek gümrük vergilerinin ertelenmeyeceğini açıkladı. İki bakan da Trump’ın ultra-korumacı ticaret politikalarını savunarak, bunun küresel ticaretin yeniden yapılandırılması için gerekli olduğunu ifade etti. Lutnick, CBS’e verdiği demeçte “Başkan açıkladı ve şaka yapmıyordu. Tarifeler geliyor, elbette geliyor. Erteleme yok,” dedi. Trump kabinesi, tarifelerin uzun vadede ABD’yi güçlendireceğine inanıyor.
Günün Verileri:

BDDK-TCMB Haftalık Para, Banka, Menkul Kıymet ve Faiz Verileri (14.00-14.30-17.00)

  Bahçeşehir Üniversitesi Finansal Araştırmalar Merkezi (BFRC)
 https://bfrc.bau.edu.tr/
 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.