Sabah notları (BFRC )

Türkiye:

İTO Nisan ayı İstanbul tüketici fiyat endeksine göre, Nisan ayında fiyatlar aylık %3,21 artış kaydetti, böylece yılın ilk dört ayındaki enflasyon %16,24 seviyesine geldi. Alt kalemlere bakıldığında gıda %1,57 ile daha önce yayımlanan Birleşik Kamu-İş ve TÜRKİŞ verilerine uyumlu seviyede; zirai donun patates ve meyvelerde hissedilmesine karşın, sepet ağırlıkları düşük olduğundan endekse etkisi sınırlı kalmakta. Alt endekslerde giyimdeki %13,59’luk artış dikkat çekiyor ve bu da mevsim geçişinde giyim ürünlerindeki fiyat değişimini yansıtıyor; keza İTO’nun 2024 Nisan ayındaki giyim enflasyonu da %25,8 idi. Bu açıdan TÜİK’in giyimdeki mevsim geçişini ne zaman sepete ekleyeceği önem taşıyor.
İTO ile TÜİK arasındaki bir başka farklılık, İstanbul’a özel olan su fiyatlarındaki artış. Konut grubunun altında yer alan su fiyatları, İstanbul’da her ay önceki ayın ÜFE ve TÜFE artış oranının ortalaması kadar artış kaydediyor. İTO İstanbul özelinde fiyat ölçümü yaptığından, TÜİK verisinde bu arışı sınırlı görüyoruz. Özetle İTO’nun %6,66 olarak ölçtüğü konut grubu, TÜİK’te daha düşük gelebilir.
Son olarak İTO endeksindeki artışları TÜİK’in sepet ağırlıkları ile oranladığımızda, %4,1’lik bir Nisan ayı enflasyonu ortaya çıkıyor. Bu da TÜİK’in %4,1’den yüksek bir artış açıkladığı durumda, Türkiye genelinde fiyatların İstanbul’dan daha fazla arttığını ifade ediyor. İki veri arasında hem teknik farklılıkların hem de bölgesel dinamiklerin göz önünde bulundurulmasının önemli olduğunu düşünüyoruz.
1 Mayıs İşçi ve Emekçiler Bayramı Kutlu Olsun! Bu bağlamda Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerinden bahsetmek istiyoruz. ILO veri setinde 2021 sonrası verilere bakıldığında, dünyada 100 bin çalışanda ölümlü kaza sayısı en yüksek 4. ülke Türkiye konumunda. Yine güncel verilere göre Türkiye, sendikalaşma oranında ise 84 ülke arasında 63. sırada yer alıyor. Emeğin milli gelirden aldığı pay ise ILO verilerine göre dünyada ortalama %52,3 iken, Türkiye’de %35,8 ile 193 ülke arasında 167’nci sırada. Verilerin de gösterdiği üzere, Türkiye’de çalışan sınıfın hem aldığı karşılık düşük hem de karşılaştığı sorunların fazla olduğu görülüyor.

Aynı dönemde turizm gelirleri ilk çeyrek itibarıyla %5,6 artışla 9,5 milyar USD’ye yükseldi. Türkiye son yıllarda ortalama 40 milyar USD turizm geliri elde etmekte. Bu bağlamda özellikle yaz aylarında cari açığın ve döviz talebinin düşmesi beklenmekte. Bu dönemin rezerv-kur-faiz üçlüsü için önemli olduğunu düşünüyoruz.
Hazine’nin Mayıs ayı borçlanma programı beklenildiği üzere değişken faizli tahvillerin yoğun olduğu bir biçimde açıklandı. Buna göre Hazine Mayıs ayında 160 milyar TL iç borç ödemesine karşın 187 milyar TL borçlanmayı planlıyor. Borçlanmalar 2 yıl vadeli sabit faizli, 7 yıl vadeli değişken faizli,4 yıl vadeli TLREF endeksli, 4 yıl vadeli TÜFE endeksli tahviller ile 1 yıl vadeli altın tahvili-kira sertifikası ile gerçekleştirecek.

Global:

ABD ekonomisi 2025 yılının ilk çeyreğinde yıllıklandırılmış bazda %0,3 oranında daralarak 2022’nin ilk çeyreğinden bu yana ilk kez küçüldü ve piyasa beklentisi olan %0,3’lük büyümenin de oldukça altında kaldı. Trump yönetiminin yeni tarife kararlarının ardından işletmelerin ve tüketicilerin maliyet artışı endişesiyle ithalata yönelmesi sonucu, ithalat %41,3 oranında arttı. Tüketici harcamaları %1,8 artışla son beş çeyreğin en zayıf performansını sergilerken, federal harcamalar %5,1 oranında gerileyerek 2022’nin ilk çeyreğinden bu yana en sert düşüşünü yaşadı. Öte yandan, sabit yatırımlar %7,8 artışla 2023 ikinci çeyreğinden bu yana en güçlü yükselişi kaydetti.
ABD'de ISM İmalat PMI endeksi Nisan ayında 48,7 seviyesine gerileyerek daralmanın sürdüğünün göstergesi oldu. Üretim alt endeksi 44,0 ile belirgin şekilde zayıflarken, girdi fiyatlarındaki artış sürdü (69,8); yeni siparişlerdeki düşüş yavaşladı (47,2).
ABD'de Mart ayında PCE fiyat endeksi aylık değişim göstermeyerek son 10 ayın en düşük artış hızını kaydetti. Gıda ve enerji hariç çekirdek PCE enflasyonu da aylık bazda değişmeyerek piyasa beklentilerinin (%0,1 artış) altında kaldı. Öncü veriler önümüzdeki dönemde tüketici fiyatlarında tarife kaynaklı artış olacağını işaret ediyor; buna karşın enerji fiyatlarındaki düşüş bu durumu kompanse edebilir.
FT haberine göre Çin devlet medyası, Trump yönetimiyle ticaret görüşmeleri yapılmasının "zararı olmayacağı" yönünde açıklamalarda bulunarak, sertleşen tarife savaşında Pekin’in tutumunda yumuşama sinyali verdi.

Günün Verileri:

İSO Nisan Ayı İmalat PMI (10.00)
BDDK-TCMB Haftalık Verileri (14.00-14.30-17.00)
Global PMI Verileri
ABD Mart Ayı İşgücü Verileri (TSİ:15:30)
 

  Bahçeşehir Üniversitesi Finansal Araştırmalar Merkezi (BFRC)
 https://bfrc.bau.edu.tr/
 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.