Sabah notları (BFRC )

Türkiye:

Türkiye ekonomisi 2025 yılının ilk çeyreğinde yıllık bazda %2,0, çeyreklik bazda %1,0 büyüme kaydetti. Üretim bakımından imalat sanayi %1,8 daralırken hizmetler %1,3, bilgi teknolojileri %6,1, gayrimenkul faaliyetleri %2,4, inşaat sektörü ise %7,0’lik yıllık büyüme kaydetti. Böylece sanayinin ekonomi içindeki payı 2023-1.Çeyrekteki %25,3 seviyesinden tam 6,1 puan düşerek %19,2 seviyesine geriledi. Buna karşın gayrimenkul faaliyetlerinin ve kamu yönetiminin payları 2,6 puan artarak sırasıyla &6,8 ve %14,0 seviyelerine yükseldi; hizmetler ise 2 puan düşüşle ekonominin %24,9’unu oluşturdu.
Tüketim yönünden ise hanehalkı tüketimi yıllık %2,0’lik artışla yavaşlama sinyali verdi; geçtiğimiz sene yerel seçimler öncesinde hanehalkı tüketimi yüksek artış kaydetmiş, daha sonrasında ekonomik politikaların etkisiyle yavaşlamıştı. 2024’ün son çeyreğinde tekrar hızlanan hanehalkı tüketimi, hatırlanacağı üzere TCMB’nin çıktı açığı tahminlerini yukarı yönlü revize etmesine neden olmuştu. Hanehalkı tüketimi toplam tüketimin %60,7’sini oluştururken, devlet harcamaları %15,5, sermaye yatırımları %30,0’unu oluşturdu; net ihracat ise -%2,2 ile negatif paya sahip.
Mayıs ayı enflasyonu için öncü göstergelerin en indikatif olanlarından İTO İstanbul TÜFE, aylık bazda %2,83 olarak açıklandı. Alt kalemlerde gıda aylık %3,24, giyim %0,15, konut %3,10, lokanta-oteller %1,7 ve çeşitli mal & hizmetler %2,06 artış kaydetti. Ancak özellikle gıda ve giyim tarafındaki artış oranları, piyasanın TÜİK’in açıklamasını beklediği oranlardan epey uzakta kalıyor. Buna karşın geçmiş verilere bakıldığında korelasyonu yüksek olan, çeşitli mal & hizmetler, tütün ve lokanta-oteller gibi kalemler, TÜİK açıklaması için indikatif olabilir.
  
Buna karşın İTO verisinde açıklayamadığımız bir hata olduğunu düşünüyoruz. Öyle ki alt kalemlerin aylık değişimleri, zincirleme endeks metodolojisine uygun şekilde katkıları hesaplandığında, genel endeksin %2,17’lik bir enflasyon ima ettiğini görüyoruz. Bu konuda İTO’nun açıkladığı ağırlıklar veya metodolojisinde farklılıklar olabileceğini düşünüyoruz. Daha önceden de belirttiğimiz üzere, piyasa üzerinde bu kadar etkisi olan bir çalışmanın metodolojisinin açıklanması şeffaflık açısından oldukça öneme sahip.
TÜİK Nisan ayı işgücü verilerine göre işsizlik oranlarında belirgin bir artış yaşanmış durumda. Manşet işsizlik oranı aylık 0,6 puan artışla %8,6 seviyesine yükseldi. Bununla birlikte atıl işgücü oranı tam 3,4 puan artışla %32,2 seviyesinde. Daha önceki bültenlerimizde de belirttiğimiz üzere, manşet işsizlik verisinden daha kötü bir işgücü piyasasının olduğu görülüyor. Bu durumu TCMB, Enflasyon Raporunda belirterek atıl işgücü oranındaki yüksekliğe dikkat çekmişti. İşgücü piyasasında istihdam oranı pandemi sonrası dönem ortalamasında seyrederken, işgücüne katılma oranı pandemi sonrası ortalamanın bir miktar altında.
TCMB swap hariç net yabancı para pozisyonu değişim göstermeyerek 21,8 milyar USD seviyesinde kaldı. Bununla birlikte Hazine’nin geçtiğimiz hafta ihraç ettiği eurobondundan gelen fonlar, TCMB nezdindeki hesabına geçti ve Hazine’nin döviz mevduatı 1,9 milyar USD artarak 9,0 milyar USD’ye yükseldi.

Global:

ABD’de Nisan ayı kişisel tüketim harcamaları (PCE) fiyat endeksi aylık bazda %0,1 artarak piyasa beklentilerine paralel gerçekleşti. Mal fiyatları %0,1 artarken, hizmet fiyatlarındaki artış hızı %0,2’den %0,1’e geriledi. Gıda ve enerji hariç tutulan çekirdek PCE endeksi de %0,1 oranında artarak Mart ayında yukarı yönlü revize edilen veriyi teyit etti. Yıllık bazda manşet PCE enflasyonu %2,1’e gerileyerek son 7 ayın en düşük seviyesine ulaşırken, çekirdek PCE enflasyonu da %2,7’den %2,5’e düştü.
Çin’in resmi NBS İmalat PMI verisi Mayıs ayında 49,5 seviyesine yükselerek hem piyasa beklentisini karşıladı hem de 16 ayın en düşük seviyesi olan Nisan verisine göre toparlanma kaydetti; ancak endeks 50 eşik değerinin altında kalarak sektörde daralmanın sürdüğüne işaret ediyor. Üretim alt endeksi 50,7’ye yükselerek yeniden genişleme bölgesine geçerken, yeni siparişler (49,8), ihracat siparişleri (47,5) ve istihdam (48,1) gibi diğer kalemlerde de daralma hızının yavaşladığı gözlendi. Girdi ve çıktı fiyatlarındaki gerileme son sekiz ayın en sert düşüşünü yansıtırken (sırasıyla 46,9 ve 44,7), teslimat süreleri ise büyük ölçüde yatay kaldı.
ABD 10 yıllık tahvil faizleri Nisan başından bu yana %4,16'dan %4,42'ye yükselirken, dolar endeksi aynı dönemde %4,7 değer kaybetti. Normalde birlikte hareket eden bu iki gösterge arasındaki ilişki, belirsizlik ortamında bozulmuş durumda. Son üç yılın en düşük korelasyonu gözlenirken, FT haberine göre, UBS’in G10 döviz strateji başkanı Jalinoos bu ayrışmayı gelişen ülkelerde sıkça görülen bir modele benzetiyor: eğer faizler ekonomik güçten değil, artan mali risk ve politika belirsizliğinden yükseliyorsa, dolar aynı anda zayıflayabiliyor.

Günün Verileri:

TÜİK 2024 Hanehalkı Tüketim Harcamaları (10.00)
İSO Mayıs ayı İmalat PMI (10.00)
Global PMI Verileri
 
  Bahçeşehir Üniversitesi Finansal Araştırmalar Merkezi (BFRC)
 https://bfrc.bau.edu.tr/
 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.