TCMB: Ana eğilim üç aylık hareketli ortalamalarla incelendiğinde, kademeli yavaşlama eğiliminin devam ettiği gözlendi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından yayınlanan Mayıs ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor

Özet
Tüketici fiyatları mayıs ayında yüzde 1,53 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 2,45 puan düşüşle yüzde 35,41
olarak gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyon, temel mallarda sınırlı olmak üzere, tüm ana gruplarda gerilemiştir.
Aylık bazda dikkat çeken gruplar, fiyatı düşüş sergileyen gıda ile birlikte fiyat artışı yavaşlayan hizmetler
olmuştur. Mayıs ayında, gıda grubu fiyatlarındaki düşüşü işlenmemiş gıda alt grubu sürüklerken, işlenmiş
gıda fiyat artışı zayıflamıştır. Meyve fiyatlarındaki olumsuz görünümün devamına rağmen işlenmemiş gıda
fiyatları sebze ve diğer bazı işlenmemiş gıda kalemleri öncülüğünde gerilemiştir. Enerji grubu aylık
enflasyonunda, şebeke suyu fiyatlarındaki artışın yanında nisan ayında elektrikte mesken tarifelerinde
yapılan düzenlemenin sarkan etkisi belirleyici olmuştur. Döviz kuru gelişmelerinin etkisi, zayıflayarak da olsa,
başta dayanıklı tüketim malları olmak üzere, temel mal fiyatları üzerinde hissedilmeye devam etmiştir. Giyim
ve ayakkabı alt grubunda, devam eden sezon geçişine bağlı olarak fiyatlar yükselmiş, ancak fiyat artışı bir
önceki yılın aynı dönemine kıyasla daha düşük gerçekleşmiştir. Hizmet grubunda aylık fiyat artışı yavaşlarken,
bu gelişme kira dışında kalan tüm alt gruplar genelinde izlenmiştir. Aylık üretici fiyatları enerji grubu
öncülüğünde görece güçlü bir artış göstermiş, yıllık üretici enflasyonu 0,63 puan artışla yüzde 23,13 olmuştur.
Bu görünüm altında, mayıs ayında tüm ana eğilim göstergeleri bir önceki aya kıyasla gerilemiştir. Ana eğilim
üç aylık hareketli ortalamalarla incelendiğinde, kademeli yavaşlama eğiliminin devam ettiği gözlenmiştir.

Değerlendirmeler
Mayıs ayında tüketici fiyatları yüzde 1,53 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 2,45 puan azalarak yüzde
35,41 seviyesine gerilemiştir. B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 2,00 ve 1,75 puan
azalarak yüzde 34,81 ve yüzde 35,37 olarak gerçekleşmiştir.
Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, temel mal grubunun katkısı bir önceki aya kıyasla
değişmezken; gıda ve alkolsüz içecekler, hizmet, enerji ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 0,95,
0,95, 0,36 ve 0,19 puan azalmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, tüketici fiyatlarının aylık artışı bir önceki aya kıyasla yavaşlamıştır (Grafik
2). Aylık artışlar B ve C göstergelerinde bir önceki aya kıyasla düşüş kaydetmiştir. B endeksini
oluşturan gruplar genelinde fiyat artışlarının zayıfladığı gözlenmiştir). TCMB bünyesinde takip edilen
göstergeler, mayıs ayında enflasyonun ana eğiliminde aylık bazda belirgin düşüşe , üç aylık
ortalamalar bazında ise kademeli bir yavaşlamaya işaret etmiştir.
Hizmet fiyat artışı mayıs ayında yüzde 1,74 ile önceki aya kıyasla yavaşlamış, grup yıllık enflasyonu 3,41 puan
azalarak yüzde 51,19 olmuştur. Yıllık enflasyon ulaştırmada artarken diğer alt gruplarda gerilemiştir (Grafik
7). Aylık bazda fiyat artışında kira alt grubu öne çıkmış, diğer alt gruplarda ise ılımlı bir seyir izlenmiştir. Mayıs
ayında kira artışı önceki aya kıyasla sınırlı bir oranda gerileyerek yüzde 3,10 oranında gerçekleşirken, grup
yıllık enflasyonu 4,25 puan düşüşle yüzde 84,94 olmuştur. Talep koşulları, döviz kuru gelişmeleri ve başta
kırmızı et olmak üzere gıda fiyatlarına duyarlılığı yüksek olan lokanta-otel fiyatları nisan ayında gözlenen
hızlanma sonrası mayıs ayında yüzde 1,83 ile görece sınırlı bir artış göstermiştir. Diğer hizmetler alt grubunda
fiyat artışı yüzde 1,39 ile yavaşlamış, eğitim hizmetleri fiyatları yüzde 1,19 ile geçen yılın aynı dönemine kıyasla
oldukça düşük bir oranda artış kaydetmiştir. Diğer yandan, kişisel ulaştırma araçlarının bakım-onarımı kalemi
alt grup enflasyonuna katkısıyla öne çıkmıştır. Ulaştırma hizmetleri fiyatları yüzde 0,99 oranında yükselirken,
haberleşme grubu aylık enflasyonunda son iki aydır gözlenen ılımlı seyir yüzde -0,14’lük fiyat düşüşü ile bu
dönemde de korunmuştur.
Mayıs ayında, temel mal grubu fiyatları Türk lirasındaki gelişmelerin etkisiyle yüzde 3,26 oranında artmış, grup
yıllık enflasyonu 0,26 puan düşerek yüzde 20,02 olmuştur. Yıllık enflasyon giyim ve ayakkabı ile diğer temel
mallar alt gruplarında gerilerken dayanıklı mal alt grubunda yükselmiştir. Dayanıklı tüketim
mallarında fiyat artışı yüzde 2,73 ile önceki aya kıyasla bir miktar güç kaybetse de görece yüksek seyretmiştir.
Bu gelişmede kur geçişkenliği yüksek olan otomobil (yüzde 4,87 artış) ile beyaz eşya kalemindeki fiyat
artışlarının (yüzde 2,46) etkisi izlenmiştir. Bu dönemde mobilya fiyatları ılımlı seyrederken, tüketici elektroniği
alt kaleminde fiyat düşüşleri kaydedilmiştir. Giyim ve ayakkabı alt grubu fiyat artışında (yüzde 7,09) devam
eden sezon geçişinin etkisi gözlenmiş ancak fiyat artışı bir önceki yıla kıyasla daha sınırlı gerçekleşmiştir. Diğer
temel mallarda ise aylık enflasyon yüzde 1,49 ile bir önceki aya kıyasla zayıflamıştır.

Enerji fiyatları mayıs ayında yüzde 2,15 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 3,90 puan düşerek yüzde 44,21
olmuştur. Bu ayda şebeke suyu tarifelerinde yüksek bir artış (yüzde 7,14) gözlenirken, elektrik fiyatı
geçen ay gerçekleşen düzenlemenin bu aya sarkan etkisi ile yüzde 2,40 oranında yükselmiştir. Küresel
gelişmelerle gerileyen petrol fiyatları kaynaklı olarak akaryakıt fiyatları bu dönemde yataya yakın seyretmiştir.
Mayıs ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları yüzde 0,71 oranında düşmüş, bu grupta yıllık enflasyon
3,22 puan azalışla yüzde 32,87 oranında gerçekleşmiştir (Grafik 9). Yıllık enflasyon, işlenmemiş ve işlenmiş
gıda alt gruplarında sırasıyla 3,53 ve 3,14 puan azalarak yüzde 33,53 ve 32,21 olmuştur. Mayıs
ayında işlenmemiş gıda fiyatları yüzde 3,01 oranında düşüş kaydetmiştir. Bu gelişmede sebze (yüzde -18,58),
yumurta (yüzde -18,81) ve beyaz et (yüzde -4,39) kalemlerindeki fiyat düşüşleri belirleyici olurken, taze
meyvede süregelen fiyat artışı (yüzde 8,26) mayıs ayında devam etmiştir. İşlenmiş gıda alt grubu aylık
enflasyonu yüzde 1,39 oranı ile bir önceki aya kıyasla zayıflasa da alt kalemler bazında işlenmiş et
ürünlerindeki fiyat artışı (yüzde 7,79) dikkat çekmiştir.
Yurt içi üretici fiyatları mayıs ayında yüzde 2,48 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,63 puan artarak yüzde
23,13’e yükselmiştir. Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla; enerji grubundaki fiyat
artışı yüzde 7,98 ile öne çıkarken, sermaye malı, ara malı, dayanıksız ve dayanıklı tüketim malı gruplarında
fiyat artışları sırasıyla yüzde 2,38, yüzde 1,92, yüzde 1,70 ve yüzde 0,05 olarak gerçekleşmiştir (Grafik 12). Aylık
fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde; elektrik, gaz, buhar iklimlendirme, su ve suyun arıtılması ve
dağıtılması, metal cevherleri, içecekler, kağıt ve kağıt ürünleri, motorlu kara taşıtları ile ağaç ve mantar
ürünleri fiyat artışlarıyla öne çıkan alt gruplar olmuştur