(Yenileme) TCMB: (Enflasyon) Ana eğilim göstergelerinin bir önceki aya kıyasla belirgin bir değişiklik sergilemediği gözlenmiştir

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan Haziran ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.

Özet
Tüketici fiyatları haziran ayında yüzde 1,37 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 0,36 puan azalarak yüzde
35,05 olarak gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyon, gıda ve hizmet gruplarında gerilerken diğer ana gruplarda
yükseliş kaydetmiştir. Aylık bazda hizmet ve enerji grupları fiyat artışlarıyla öne çıkarken, gıda fiyatları sınırlı
bir oranda gerilemiştir. İşlenmemiş gıda fiyatları sebze öncülüğünde düşüş gösterirken, işlenmiş gıdada aylık
fiyat artışı yavaşlamıştır. Öte yandan, taze meyve ve sebze fiyatlarındaki düşüşün mevsim normallerinin
altında kalması, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki gerilemeyi sınırlamıştır. Enerji grubunda son dönem jeopolitik
gelişmelerin etkileri hissedilmiş, küresel gelişmeleri takiben güçlenen akaryakıtın yanı sıra şebeke suyu grup
aylık fiyat artışını sürükleyen kalemler olmuştur. Hizmet grubunda aylık enflasyon güçlenmiş, bu dönemde
bayram ve akaryakıt fiyatları etkisiyle yükselen ulaştırma hizmetlerinin yanı sıra eğitim ve kira alt kalemleri
öne çıkmıştır. Temel mallarda ise aylık enflasyon zayıflamaya devam etmiştir. Kur geçişkenliği yüksek olan
dayanıklı tüketim mallarında beyaz eşya dışındaki kalemlerde nispeten sınırlı bir artış gözlenmiştir. Üretici
enflasyonu son dönemdeki jeopolitik gelişmelerden olumsuz yönde etkilenmiştir. Aylık üretici enflasyonunun
enerji kalemleri öncülüğünde görece yüksek bir artış göstermesi neticesinde, yıllık üretici enflasyonu 1,32
puan artışla yüzde 24,45 olmuştur. Bu görünüm altında, haziran ayında gerek dışlamaya gerekse de dağılıma
dayalı ana eğilim göstergelerinin bir önceki aya kıyasla belirgin bir değişiklik sergilemediği gözlenmiştir.

Değerlendirmeler
Haziran ayında tüketici fiyatları yüzde 1,37 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 0,36 puan azalarak yüzde
35,05 seviyesine gerilemiştir (Grafik 1). B endeksinin yıllık değişim oranı 0,19 puan düşerek yüzde 34,62’ye
gerilerken, C endeksinin yıllık değişim oranı 0,27 puan artışla yüzde 35,64 olmuştur (Tablo 1).
Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, temel mallar, enerji ve alkol-tütün-altın gruplarının
katkıları bir önceki aya kıyasla sırasıyla 0,24, 0,09 ve 0,01 puan artarken; gıda ve alkolsüz içecekler ile hizmet
gruplarının katkıları sırasıyla 0,66 ve 0,04 puan azalmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, tüketici fiyatlarının aylık artışı bir önceki aya kıyasla belirgin bir değişiklik
sergilememiştir (Grafik 2). Aylık artışlar, B endeksinde bir önceki aya kıyasla sınırlı bir miktar gerilerken C
endeksinde yatay seyretmiştir (Grafik 3). B endeksini oluşturan gruplardan temel mallar ve işlenmiş gıdada
fiyat artışlarının zayıfladığı, hizmette ise yükseldiği gözlenmiştir (Grafik 4). TCMB bünyesinde takip edilen
göstergeler, haziran ayında enflasyonun ana eğiliminin hem aylık hem de üç aylık ortalamalar bazında belirgin
bir değişiklik sergilemediğine işaret etmiştir (Grafik 5 ve 6).
Hizmet fiyat artışı haziran ayında yüzde 2,73 ile önceki aya kıyasla yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 0,85 puan
azalarak yüzde 50,34 olmuştur. Yıllık enflasyon diğer hizmetler alt grubunda sınırlı bir miktar artarken diğer
alt gruplarda gerilemiştir (Grafik 7). Aylık bazda fiyat artışlarında, ulaştırma, eğitim ve kira öne çıkarken, diğer
alt kalemlerde daha ılımlı bir seyir izlenmiştir. Haziran ayında, ulaştırma hizmetleri fiyatları bayram ve
akaryakıt fiyat gelişmelerinin etkisiyle yüzde 4,01 oranında artmıştır. Bu gelişmede, karayolu ile şehirler arası
yolcu taşımacılığı fiyatlarındaki yükseliş (yüzde 23,57) ana belirleyici olmuştur. Diğer hizmetler alt grubunda,
eğitim hizmetleri aylık enflasyonu özel okul ücret gelişmelerine istinaden bir önceki aya kıyasla güçlenmiştir.
Bu dönemde, aylık kira enflasyonu kontrat yenileme oranındaki mevsimsel yükselişin de etkisiyle önceki aya
kıyasla artarak yüzde 3,97 oranında gerçekleşirken, grup yıllık enflasyonu 1,97 puan düşüşle yüzde 82,97
olmuştur. Mayıs ayında ılımlı bir artış gösteren lokanta-otel fiyatları haziran ayında yüzde 2,10 ile bu eğilimini
görece korumuştur. Son üç aydır oldukça sınırlı seyreden haberleşme grubu aylık enflasyonu yüzde 1,48 ile
bir miktar yükselmiştir.

Temel mal grubu fiyatları yüzde 1,01 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu yüzde 21,09’a yükselmiştir. Yıllık
enflasyon dayanıklı mal (altın hariç) ile giyim ve ayakkabı gruplarında yükselirken diğer temel mallar grubunda
bir miktar gerilemiştir (Grafik 8). Dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışı yüzde 1,24 ile önceki aya kıyasla güç
kaybetmiştir. Bu dönemde, beyaz eşya fiyatları yüzde 3,04 oranında yükselirken otomobil fiyat artışı yüzde
1,07 oranı ile önceki aya kıyasla zayıflamış, mobilya fiyatları ise görece yatay seyretmiştir. Giyim ve ayakkabı
alt grubu fiyatları indirim sezonuna geçişin etkisiyle yüzde 0,32 oranında düşerken, diğer temel mallar alt
grubunda aylık enflasyon yüzde 1,59 ile bir önceki aya kıyasla bir miktar yükselmiştir.
Enerji fiyatları haziran ayında yüzde 2,27 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 1,19 puan yükselerek yüzde
45,40 olmuştur (Grafik 9). Küresel jeopolitik gelişmelerle yükselen petrol fiyatları kaynaklı olarak akaryakıt
fiyatları yüzde 4,13 oranında artmıştır. Ayrıca şebeke suyu tarifelerinde artışlar (yüzde 4,97) devam ederken,
elektrik fiyatı son kaynak tedarik tarifesi uygulaması çerçevesinde bir miktar gerilemiştir (yüzde 0,91).
Haziran ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları yüzde 0,27 oranında düşmüş, grup yıllık enflasyonu
yüzde 30,20’ye gerilemiştir (Grafik 9). Yıllık enflasyon, işlenmemiş ve işlenmiş gıda alt gruplarında sırasıyla
3,27 ve 2,24 puan azalarak yüzde 30,26 ve 29,97 olmuştur (Grafik 10). Aylık bazda, işlenmemiş gıda fiyatları
sebze, yumurta ve beyaz et kalemleri öncülüğünde yüzde 1,68 oranında azalmıştır. Öte yandan, taze meyve
ve sebze fiyatlarındaki düşüş mevsim normallerinin altında kalarak işlenmemiş gıda fiyatlarındaki gerilemeyi
sınırlamıştır. Bu dönemde, kırmızı et fiyatları Kurban Bayramı’nın da etkisiyle ılımlı seyretmiştir. İşlenmiş gıda
grubu aylık fiyat artışı yüzde 0,97 ile zayıflamış, ancak ekmek ve tahıl grubunda bazı ürünlerdeki fiyat artışları
dikkat çekmiştir.

Yurt içi üretici fiyatları haziran ayında yüzde 2,46 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,32 puan artarak yüzde
24,45’e yükselmiştir (Grafik 11 ve Tablo 2). Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla; jeopolitik gelişmelerin
etkisiyle enerji grubundaki fiyat artışı yüzde 8,42 ile öne çıkarken, sermaye malı, dayanıklı tüketim malı, ara
malı ve dayanıksız tüketim malı gruplarında fiyat artışları sırasıyla yüzde 2,26, yüzde 2,12, yüzde 1,77 ve yüzde
1,12 olarak gerçekleşmiştir (Grafik 12). Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde; elektrik, gaz,
buhar iklimlendirme, rafine petrol ürünleri ile su ve suyun arıtılması ve dağıtılması fiyat artışlarıyla öne çıkan
alt gruplar olmuştur