Piyasaya Yön Veren Güncel Finans Haberleri

Wall Street Açılmadan
ABD endekslerinde dün karışık kapanışlar görüldü. Dow Jones endeksi günü
%0,4 düşüşle tamamlarken, Nasdaq endeksi %0,4 yükseldi. Piyasalar bugün ise
ABD’de açıklanacak büyüme verilerine odaklanacak. Fed’in enflasyon
göstergesi olarak yakından takip ettiği Kişisel Tüketim Harcamaları (PCE)
Endeksi verisi ise yarın açıklanacak. Bu veri, piyasanın risk iştahı açısından
belirleyici olabilir. Öğle saatleri itibarıyla ABD endeks vadelileri pozitif seyir
izliyor. Asya piyasalarında Japonya pozitif, diğer bölge borsaları günü karışık
seyirde tamamladı. Avrupa’da İngiltere pozitif, diğer bölge borsaları negatif
seyir izliyor.
Piyasaların yakından takip ettiği Nvidia'nın finansal sonuçları dün gece,
seans kapanışının ardından açıklandı. Sonuçlar genel olarak analist
beklentilerinin üzerinde gelse de, piyasa tarafından yeterince güçlü bulunmadı.
Biraz detaya inecek olursak, şirketin Blackwell alanındaki ölçeğini hızla
büyütmesi, kısa vadede marj baskısı yaratıyor. Özellikle, önümüzdeki çeyrek
için öngörülen brüt kâr marjının piyasa beklentisinin altında kalması dikkat
çekti. Ancak yılın devamında %75 brüt kâr marjı hedefi korunuyor. CEO Jensen
Huang, Blackwell’e olan talebi "muhteşem" olarak nitelendirdi. Böylelikle
Nvidia’nın sonuçlarını açıklamasıyla birlikte “Muhteşem Yedili” şirketlerinden
tamamı finansal sonuçlarını açıklamış oldu. Şirket hisseleri seans sonrası
işlemlerde %1,5 düştü.
Öğle saatleri itibarıyla altının ons fiyatı 2 bin 890 dolar seviyesinden işlem
görürken, Brent tipi ham petrol 72,5 dolar seviyesinin hemen üzerinde işlem
görüyor. Bitcoin, 86 bin dolar seviyesinden işlem görürken, Ethereum 2 bin
350 dolar seviyesinde bulunuyor. Bugünün yurt dışı ajandasında TSİ 13:00’te
açıklanacak olan Euro Bölgesi şubat tüketici güveni, TSİ 15:30’da açıklanacak
olan Avrupa Merkez Bankası toplantı tutanakları, TSİ 16:30’da ABD’den gelecek
olan 4Ç24 GSYİH büyüme verilerinin ikinci revizyonu, ocak ayı dayanıklı mal
siparişleri ve haftalık işsizlik maaşı başvuruları ile TSİ 18:00’de yine ABD’den
gelecek olan ocak bekleyene konut satışları verileri bulunuyor. Ayrıca, gün
içerisinde Fed üyelerinden gelecek olan açıklamalar da yakından izlenecek.


 Tacirler Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
  www.tacirler.com.tr
                                 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
  Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

TCMB, haftalık 'Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi Gelişmeleri' raporunu yayınladı.

 Buna göre;

Resmi rezerv varlıkları, geçen haftaya göre %1,8 azalarak 170,0 milyar ABD doları düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu hafta döviz varlıkları, bir önceki haftaya göre %3,2 azalarak 90,3 milyar ABD doları, altın cinsinden rezerv varlıkları %0,2 azalarak 72,3 milyar ABD doları, IMF rezerv pozisyonu ve SDR toplamı ise %0,3 artarak 7,4 milyar ABD doları olmuştur.

Kamu sektörünün (Merkez Bankası ve Merkezi Yönetim) kısa vadede döviz likiditesini etkileyen döviz yükümlülükleri geçen haftaya göre %1,1 artarak 98,1 milyar ABD doları düzeyinde gerçekleşmiştir. Önceden belirlenmiş döviz yükümlülükleri, bir önceki haftaya göre %2,3 artarak 48,5 milyar ABD doları, şarta bağlı döviz yükümlülükleri ise, bir önceki haftaya göre %0,05 azalarak 49,6 milyar ABD doları düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu hafta itibarıyla, Merkez Bankası’nın toplam yabancı para swap işlemlerinden kaynaklanan döviz yükümlülükleri 19,7 milyar ABD doları ve döviz alacakları 9,9 milyar ABD doları olup, net döviz yükümlülükleri 9,8 milyar ABD doları seviyesinde olmuştur.

TCMB'nin net uluslararası rezervleri 21 Şubat 2024 itibarıyla itibarıyla, bir önceki
haftaya göre 6 milyar 178 milyon dolar düşüş ile 71 milyar 979 milyon dolar oldu.

Piyasalarda Bugün
Asya endeksleri dün ABD seansı sonrası açıklanan Nvidia’nın son çeyrek bilançosu sonrası
gerilerken, ABD hisse senedi vadeli işlemleri, Perşembe günü sınırlı hareketlilik gösterdi. Nvidia'nın
hisseleri, dördüncü çeyrekte beklenenden daha iyi satış ve kar bildirmesine ve mevcut çeyrek için
güçlü bir rehberlik sunmasına rağmen geriledi. Çip üreticisi, yapay zeka sektöründe GPU'larına
yönelik güçlü taleple desteklenen yıllık %78'lik bir gelir artışı gördü. Bu arada Salesforce, hayal
kırıklığı yaratan üç aylık sonuçlar ve zayıf rehberliğin ardından %5'ten fazla keskin bir düşüş yaşadı.
Çarşamba günkü seansta S&P 500 ve Nasdaq Composite sırasıyla %0,01 ve %0,26'lık mütevazı
kazançlar kaydetti ve dört günlük kayıp serisini kırdı. Ancak, Dow önceki günün kazançlarını silerek
%0,43 düştü. Başkan Trump'ın Avrupa otomobillerine %25 oranında vergi uygulanacağını ve
Meksika ile Kanada'ya uygulanacak tarifelerin 2 Nisan'da yürürlüğe gireceğini söyledi. ABD 10 yıllık
Hazine tahvili getirisi, yatırımcıların para politikası görünümü hakkında daha fazla netlik
sağlayabilecek önemli ABD ekonomik verileri öncesi altı seans üst üste düştükten sonra Perşembe
günü %4,28 civarında seyretti. Son veriler ekonomide bir miktar zayıflık olduğunu ortaya koydu ve
piyasaları bu yıl Fed'in iki çeyrek puanlık faiz indirimini fiyatlandırmaya yöneltti. Bugün ABR
dördüncü çeyrek büyüme verisi açıklanacak. ABD’de ilk tahminlere göre ekonomi 4. çeyrekte
yıllıklandırılmış bazda 2,3% büyüdü ve ilk çeyrekten bu yana en yavaş büyümesini kaydetti. Piyasa
beklentisi ikinci okumada büyümenin 2,3% olarak teyit edileceği yönünde.
Avrupa tarafında, hem STOXX 50 hem de STOXX 600, ABD Başkanı Donald Trump'ın otomobiller
ve diğer mallar da dahil olmak üzere Avrupa Birliği'nden ithalata %25'lik bir gümrük vergisi
uygulanacağını açıklamasının ardından zayıflayan yatırımcı güveninin etkisi ile Perşembe günü
%0,5 düştü. En çok etkilenen sektörler arasında VW (-%2,5), BMW (-%2), Mercedes-Benz (-%1,9),
Stellantis (-%2,5) ve Porsche (-%2,8) gibi otomotiv sektörü yer aldı. Bilanço cephesinde,
Telefonica karlılığında düşüş bildirdikten sonra %1,7 düşerken, AXA kazanç ve gelir tahminlerini
aşmasına rağmen %2,6 oranında yükseliş kaybetti. Yukarı yönlü olarak, Rolls-Royce şirketin orta
vadeli hedeflerini yükseltmesinin ardından %15'in üzerinde bir artış yaşadı.


  Gedik Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
  www.gedik.com

                                     ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, 1. Ulusal Havacılık Şûrası’nın sonuçlarını açıkladı. Bakan Uraloğlu, Şûra’da, altyapıdan teknolojik gelişmelere, güvenlikten çevreye kadar birçok önemli konuyu masaya yatırdıklarını ifade etti. Uraloğlu, “Küresel Havacılık Ekosisteminde Kendi Kendine Yeten, Yön Veren, Dünyada Öncü Olan Bir Sivil Havacılık hedefine ulaşmak için 16 ana stratejik başlık altında 65 kısa, orta ve uzun vadeli projeyi belirledik.” dedi.
 
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Türkiye’nin ilk Ulusal Havacılık Şûrası’nın sonuçlarını kamuoyu ile paylaştı. Bakan Uraloğlu, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un da katılımıyla gerçekleşen 1. Ulusal Havacılık Şûrası’nda sektörün gelecek 10 yıllık vizyonunu şekillendirecek kararların alındığını açıkladı. Bakan Uraloğlu, söz konusu Şûra’nın, Türk havacılık sektörünün tüm paydaşlarını bir araya getirerek, sektörün mevcut durumunu değerlendirmek, geleceğe yönelik stratejiler geliştirmek ve karşılaşılan zorluklara birlikte çözüm bulmak için önemli bir fırsat olduğuna inandığını dile getirdi.

 

“16 Ana Stratejik Başlık Altında 65 Kısa, Orta ve Uzun Vadeli Projeyi Belirledik”

 

Arama Konferansı kapsamında 21-22 Şubat’ta bir yol haritası çizdiklerini ve 24 Şubat’ta yapılan Karar Konferansı’nda ise kamu ve özel sektör yöneticileri tarafından yapılan çalışmalarda projelerin stratejik alternatiflerini önceliklendirdiklerini belirten Uraloğlu, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

 

“Şûra’da, sektörümüzün altyapısından teknolojik gelişmelere, güvenlikten çevreye, eğitimden istihdama kadar birçok önemli konuyu masaya yatırdık. Sivil Havacılık ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüklerimiz, özel sektör temsilcilerimiz ve diğer ilgili paydaşlarımızla birlikte; ‘Küresel Havacılık Ekosisteminde Kendi Kendine Yeten, Yön Veren, Dünyada Öncü Olan Bir Sivil Havacılık’ hedefine ulaşmak için 16 ana stratejik başlık altında 65 kısa, orta ve uzun vadeli projeyi belirledik. Sektörümüzün geleceğine yön verecek kararları alırken, hepimizin ortak aklı ve tecrübesiyle hareket ettik etmeye de devam edeceğiz.”

 

“Havayolu Ulaşımına Olan Talep Her Geçen Gün Artıyor”

 

Zamanın, en kıymetli hazine olduğunun altını çizen Uraloğlu, “Ulaşım ve hız kavramları da modern yaşamın dokusunu şekillendiren en temel unsurlar. Çağımız yaşamının hızlı ritmi, ulaşımı sadece bir gereklilik olmaktan çıkarıp hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline getirdi. Zamanın sınırlılığı, insanları daha kısa sürede daha uzak mesafelere seyahat etmeye yöneltti. Havacılık, küresel ekonomi ve sosyal ilişkilerin can damarı olarak bu ihtiyacı karşılayan en etkili araç konumunda. Bu nedenle havayolu ulaşımına olan talep her geçen gün artıyor. Çünkü havayoluyla artık insanlar sadece bir yerden bir yere gitmiyor, aynı zamanda zamanı da satın alıyorlar.” dedi.

 

Türkiye’nin 4 saatlik uçuş süresiyle 67 ülkenin merkezinde bulunan avantajlı konumunun potansiyelini en üst düzeye çıkarmak için çok büyük yatırımlar gerçekleştirdiklerinin de altını çizen Uraloğlu, 2002 yılından itibaren yürüttükleri hava ulaşım politikaları ve faaliyetleriyle Türkiye’yi havacılık alanında dünya arenasının parlayan yıldızı haline getirdiklerini de belirtti.

 

İç hatlarda serbestleşmeyi hayata geçirmenin sektör için bir milat olduğunu söyleyen Uraloğlu, “2002’den bu yana 26 olan aktif havalimanı sayımızı en son Çukurova Uluslararası Havalimanımızı açarak 58’e çıkardık. Hava Ulaştırma Anlaşması yaptığımız ülke sayısını da 81’den 175’e ulaştırdık. 50 ülkede 60 nokta olan dış hat nokta sayımızı 350 noktanın üzerine çıkarttık. 4 saatlik uçuşla 67 ülkeye ulaşıyoruz ama sınırlarımız Güney Amerika’dan- Avustralya’ya çok daha ötelere ulaşıyor.” diye konuştu.

 

“Yolcu Sayımızı 2024 Yılında 230 Milyonun Üstüne Çıkardık”

 

Dünyada ulaşılamayan hiçbir nokta kalmayacak hedefiyle Türkiye’yi dünyanın en geniş uçuş ağına sahip ülkelerinden birine dönüştürdüklerini de vurgulayan Uraloğlu, sözlerine şu şekilde devam etti:

 

“2002’de iç ve dış hatlarda seyahat eden yaklaşık 34 milyon olan yolcu sayımızı 2024 yılında 230 milyonun üstüne çıkardık. Havayolu, Hava Taksi, Genel Havacılık, Balon, Hafif Hava Aracı işletmeleri ile Yer Hizmeti, Bakım, Eğitim ve Sınav Kuruluşlarımızın toplam sayısını 180’den 678’e yükselttik. 2002 yılında 489 olan toplam hava aracı sayımız 3 kat artışla 2 bin 2’ye, 162 olan havayolu işletmesi uçak sayımız 3,5 kat artışla 729’a, koltuk kapasitemiz yaklaşık 5 kat artışla 27 bin 600'den 143 bin 655’e, kargo kapasitemiz ise 8 kattan fazla artışla 302 bin 737 kilogramdan 2 milyon 433 bin 725 kilograma yükseldi.”

 

Sektörün Cirosu 30 Milyar Dolara Ulaştı

 

Söz konusu gelişmelere paralel olarak sektörel istihdamda da büyük bir artış olduğunu ifade eden Uraloğlu, 2002 yılında 65 bin civarında olan çalışan sayısının bugün 320 binin üzerine çıktığını vurguladı. Uraloğlu, sektörün cirosunun da 2,2 milyar dolardan yaklaşık 30 milyar dolara ulaşarak 14 kat arttığını belirterek, “Ama elbette bu sayıları burada bırakmayacağız. Aktif havalimanı sayımızı yapımları devam eden Yozgat ve Bayburt-Gümüşhane Havalimanlarımızla 58’den 60’a çıkaracağız. Havalimanı Terminal Kapasitemizi 347 milyondan 440,5 milyona yükselteceğiz.” ifadelerini kullandı.

 

Türkiye’nin mevcut durumda, 175 olan Hava Ulaşım Anlaşması sayısıyla bu alanda dünyada en çok hava ulaşım anlaşması bulunan ülkelerin başında geldiğini belirten Uraloğlu, sözlerine şu şekilde devam etti:

 

“Ama özellikle Avustralya kıtasındaki bazı ada ülkeleri ile anlaşmamız yok. Önümüzdeki 10 yılda bu ülkelerle de temas ederek 193 ICAO üyesinin tamamıyla hava ulaşım anlaşması imzalamayı hedefliyoruz. Yine 10 yıl içinde havayolu işletmelerimizdeki uçak sayısını 729’dan bin 458’e, pilot sayısını ise 12 bin 313’ten 24 bin 626’ya yükseltmeyi hedefliyoruz. Hava Trafik Kontrolörleri sayımız da şu anda 2 bin 100 civarında olup 10 yıl içinde bu sayıyı da 4 bin 174'e çıkarmayı amaçlıyoruz.”

 

İstanbul Havalimanı Avrupa’nın Zirvesinde

 

Bu büyümelerle gelen başarıların uluslararası arenada da görünür olduğunu belirten Uraloğlu, Avrupa Uluslararası Havalimanları Konseyi tarafından yayınlanan 2024 yılı raporuna göre; yıllık 40 milyondan fazla yolcuya hizmet veren Major Havalimanları kategorisinde İstanbul Havalimanı’nın 2024 yılında 80,1 milyon yolcu ağırlayarak kendi kategorisinde Avrupa’da 2. Sırada, dünya genelinde ise 7.sırada yer aldığını anımsattı. Uraloğlu, “Bir önceki yıla yani 2023 verilerine göre yüzde 5,3 büyüme elde ederken 2019 yılı yani pandemi öncesi dönem ile kıyaslandığında ise yüzde 16,9’luk bir büyüme ile Major Havalimanları arasında en fazla büyümeyi elde eden havalimanı oldu. Kargo ve yük taşımacılığında ise 2024 yılında 1,97 milyon ton yük taşıyarak Avrupa’nın en büyük kargo havalimanı olarak bilinen Frankfurt’u geride bırakarak Avrupa’nın zirvesine yerleşti.” diye konuştu.

 

 

Bakan Uraloğlu, ayrıca İstanbul Havalimanı’nın hem yolcu hem de kargo taşımacılığında küresel aktarma merkezi olma konumunu her geçen gün daha da güçlendirdiğine dikkati çekerek, Japonya’nın en büyük havayolu şirketi All Nippon Airways’in İstanbul Havalimanı’na uçuş düzenlemeye başlamasının da bunun bir göstergesi olduğunu belirtti. Uraloğlu, “Şimdi, İstanbul Havalimanı'na Avrupa’da ilk kez uygulanacak 3 piste aynı anda 3 uçağın iniş ve kalkış yapabilmesi imkânı sağlayacak Eş Zamanlı Bağımsız Üçlü Pist Operasyonları uygulamasını da 17 Nisan’da hizmete alacağız. Hiç şüphesiz bu sistem hayata geçtiğinde İstanbul Havalimanı daha çok uçuş operasyonu gerçekleştirerek Avrupa’nın en yoğun havalimanı olacaktır.” dedi.

 

Antalya Havalimanı’nın Kapasitesi 82 Milyona Çıkacak

 

Nisan ayı içerisinde de Antalya Havalimanı’ndaki kapasite artırımı çalışmalarını da tamamlayarak yeni terminal binasını hizmete açacaklarını ifade eden Uraloğlu, “Havalimanı kapasitemizi 35 milyon yolcudan 82 milyon yolcuya ulaştıracağız. Esenboğa Havalimanı kapasite artırımı 1. etap çalışmalarında yüzde 98 fiziki ilerleme sağladık ve 3. pisti ile hava trafik kontrol kulesinin yapımında sona geldik. Bu çalışmalarımızla Esenboğa Havalimanı’mızın yolcu kapasitesini 30 milyona çıkarıyoruz.” açıklamasında bulundu.

 

“Uçuş Operasyonlarımızda Yerli ve Milli Olarak Geliştirdiğimiz Yazılım ve Cihazlarımızı Kullanıyoruz”

 

Teknolojinin hızla geliştiği bir çağda, havacılık sektörünün de sürekli dönüşüme uğradığını ve rekabetin de buna paralel olarak arttığını anlatan Uraloğlu, genç, modern ve verimli uçak filolarına sahip olmanın, havayollarının rekabette bir adım öne geçmesini sağlayan en önemli faktörlerinden biri olduğuna dikkati çekti. Kalıcı rekabet için sürekli olarak yenilikçi olma gerekliliğine ve havacılık alanında kullanılan donanım ve yazılımlara yerlilik oranı yüksek milli çözümler üretmek zorunluluğuna işaret eden Uraloğlu, sözlerini şu şekilde sürdürdü:

 

“Bu konuda büyük mesafeler kat ettiğimizi gururla belirtmek istiyorum. Devlet Hava Meydanları Genel Müdürlüğümüz eliyle gerçekleştirdiğimiz uçuş operasyonlarında artık yerli ve milli olarak geliştirdiğimiz yazılım ve cihazlarımızı kullanıyoruz. Örneğin interaktif radar analiz ve data ekranımız kısa adıyla “İRADE” ile ilgili havalimanına ait güncel meteorolojik veriler, notamlar ve radar görüntülerini tek ekranda toplayıp kullanıcıya sunan bir sistem kurduk. İrade’yi şu anda Atatürk, İstanbul Havalimanı, Uluslararası Çukurova Havalimanı ve Muğla Dalaman Havalimanımızda kullanıyoruz. Trabzon, Antalya, Milas-Bodrum ve İzmir Havalimanlarında kurulum çalışmalarına da başladık. İlk yerli ve milli hava trafik görüntüleme yazılımımız sayesinde bu alanda da dışa bağımlılıktan kurtularak bundan sonraki yerli teknoloji ürünlerinin önünü açmış olduk.”

 

ÇARE Sistemi 40’tan Fazla Havalimanında Kullanılıyor

 

Yine, Türk mühendislerince geliştirilen Türkiye’nin ilk yerli ve milli sivil gözetim radarı “MGR”yi de Gaziantep Havalimanı’na kurduklarını anımsatan Uraloğlu, hava trafik yönetimi alanında tamamen yerli ve millî imkanlarla geliştirdiğimiz çok amaçlı radar ekranı kısa adıyla ÇARE sisteminin de 40'tan fazla havalimanında hava trafik emniyetinin en üst düzeyde sürdürülmesine imkân tanıdığını bildirdi.

 

Sistemin Türkiye sınırlarını aşarak Azerbaycan’da da hizmete başladığını söyleyen Uraloğlu, “Kuş Tespit Radarı, Uçuş Bilgi Sistemi, Uçuş İzle Uygulaması, Öngörüsel Siber Saldırı Önleme Sistemi, Coğrafi Tabanlı Dijital Bilgi Platformu Yazılımı, Digital Atis Sistemi ya da “EFS” yani Elektronik Uçuş Strip Uygulaması… Özetle ülkemizdeki uçuş operasyonlarında kullanılan teknolojilerin yerli ve milli olmasında büyük bir aşama kaydettik ve yenilikçi adımlarımızı atmaya devam ediyoruz.” dedi.

 

TÜBİTAK iş birliğiyle geliştirilen Dijital Hava Trafik Kontrolörü Kalkış Müsaadesi (EFS/DCL) Sistemi hakkında bilgi veren Uraloğlu, açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

 

“2022 yılından bu yana Antalya, Milas-Bodrum, Dalaman, Esenboğa ve Adnan Menderes gibi trafiğin yoğun olduğu 29 havalimanımızda kullandığımız bu sistemimiz hava trafik yönetiminde süreçleri hızlandırarak, kontrolörlerimizin iş yükünü hafifletti. Operasyonel verimliliğin artırılmasının yanı sıra yerli havacılık teknolojisiyle 2,5 milyon Euro da tasarruf da sağladık. Ayrıca sistemimiz sadece Türkiye’de değil, uluslararası havacılık sektöründe de rekabet edebilecek bir seviyeye ulaştı. Önümüzdeki süreçte farklı ülkelere ihraç edilmesiyle de ekonomik kazanç elde edeceğimizi düşünüyorum.”

 

“Güçlü ve Esnek Bir Sivil Havacılık Otoritesinin Yeniden Yapılandırılmasının Çok Önemli Olduğunu Düşünüyoruz”

 

Şûra kapsamında tüm ilgili paydaşlarla birlikte belirlenen 16 ana stratejik başlığı da paylaşan Uraloğlu, “İlk olarak sivil havacılık mevzuatının geliştirilmesini ele aldık. 1983’te kabul edilmiş olan Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun gözden geçirilmesi başta olmak üzere, sektörün ihtiyaçlarını karşılayacak biçimde, güçlü ve esnek bir sivil havacılık otoritesinin yeniden yapılandırılmasının çok önemli olduğunu düşünüyoruz.” dedi.

 

Uraloğlu, havacılık alanında her kademede ve rolde mevcut personel açığının kapatılması, mevcut personelin geliştirilmesi, Avrupa Birliği başta olmak üzere ana pazarlara yönelik müzakereler yapılarak trafik haklarının elde edilmesi ve birebir toplantılarla yeni pazarlarda uçuş haklarının alınması başlıklarının belirlendiğini ifade etti.

 

Uraloğlu ayrıca, Türk Hava Sahasının Emniyetli ve Etkin Kullanımı, Türkiye’nin uçak, motor ve parça bakımının yanı sıra stokaj ve parçalama konularında global bir bakım merkezi olması, havalimanlarının kapasite sorunlarını çözmek amacıyla, mevcut havalimanlarının genişletilmesi ve kapasite sorunları yaşayanların ülke içi çapraz uçuşlara açılması, Türkiye’nin modlar arası bağlantılarını arttırarak, deniz, kara ve demiryolu taşımacılığı arasındaki entegrasyonun güçlendirilmesinin de başlıklar arasında olduğunu söyledi.

 

İnsansız ve otonom hava araçlarıyla ilgili operasyon, entegrasyon ve uygunluk konularında düzenleyici ve geliştirici mevzuatı hazırlayarak sektöre uyum sağlanması, uçuşa elverişlilik için gerekli ürünlerin geliştirilmesi, test ve akreditasyon laboratuvarlarının sertifikasyon süreçlerinin oluşturulması, sivil havacılık eğitim sisteminin geliştirilmesinin de belirlenen stratejik başlıklar arasında olduğunu kaydeden Uraloğlu, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

 

“Deniz, kum ve güneşin yanı sıra, doğa, kültür, spor ve sağlık turizmine yönelik alternatif destinasyonlar oluşturularak turizmin gelişimine katkıda bulunulması, terminale giriş, çıkış ve içindeki havacılık, kontrol ile güvenlik operasyonlarının dijitalleştirilip entegre edilmesiyle, yolcu akış hızının artırılması, uçuş operasyonlarında yakıt verimliliğini artırmaya yönelik çalışmalar ve sivil havacılık sektöründe karbon kredilendirme piyasasının oluşturulması için adımlar atılması, havaalanlarının pilotaj eğitimleri ve afet durumlarındaki müdahale imkanlarını artırmak amacıyla, uygun hava kampüslerinin oluşturulması, hava taksi, sportif ve amatör havacılık ile helikopter ulaşım süreçlerini kolaylaştırarak; altyapı ve meydan hazırlıkları yapılması. Ayrıca, vergi, yakıt ve sigorta konularında sübvansiyon teşvikleri ile destek sağlanması, milli ve yerli teknolojilerin geliştirilmesi için teşviklerin belirlenmesiyle birlikte, bu teknolojilerin kullanımı için hedefler ve yol haritası oluşturulması ki bu konuda zaten çok önemli adımlar attığımızdan az önce bahsettim. Ama bunu daha da yaygınlaştıracak ve hızlandıracağız.”

 

10 Yıllık Stratejik Yol Haritası Belirlendi

 

Bakan Uraloğlu, Şûra sayesinde sivil havacılık sektörü adına 10 yıllık stratejik yol haritasının temel taşlarını belirlediklerini ifade ederek, “Aslında burada belirlediğimiz stratejik hedefler ve projeler, sadece 10 yıllık bir planın değil, aynı zamanda geleceğe yönelik kararlı adımlarımızın da bir göstergesi olacaktır. Şüpheniz olmasın ki sektörümüzün uluslararası arenada söz sahibi olması ve dünyaya yön veren hedeflerine ulaşması için hep birlikte çalışacağız. Çok daha güçlü, daha rekabetçi ve daha yenilikçi bir sivil havacılık sektörü inşa edeceğiz.” dedi.

Kuruluştan yapılan basın açıklaması aşağıda bulunuyor:

Hata düzeltme için yeni, ölçeklenebilir ve donanım açısından verimli bir mimari kullanan Ocelot, pratik kuantum bilgisayarların büyük ölçekte geliştirilmesi konusunda önemli bir adım olma özelliği taşıyor.

 

Amazon Web Services (AWS), kuantum hata düzeltme maliyetlerini yüzde 90'a kadar azaltabilen birinci nesil kuantum bilgi işlem çipi Ocelot'u geliştirdiğini duyurdu. California Teknoloji Enstitüsü AWS Kuantum Bilgi İşlem Merkezi'ndeki ekip tarafından geliştirilen bu çip, herhangi bir geleneksel bilgisayarın çözemeyeceği ticari ve bilimsel sorunları çözebilen, hata toleranslı kuantum bilgisayarlar oluşturma yarışında önemli bir adımı temsil ediyor.


Kuantum bilgisayar ile klasik bilgisayar arasındaki fark nedir?

Kuantum bilgisayarlar, kriptografiden asal malzemelerin geliştirilmesine kadar geniş bir yelpazede toplumda ve teknolojide büyük ilerlemeler sağlama potansiyeline sahip. Bugün kullanılan geleneksel veya 'klasik' bilgisayarlar ile kuantum bilgisayarlar arasındaki temel fark, klasik bilgisayarların en temel dijital bilgi birimi olan ve genellikle 1 veya 0 değeri ile temsil edilen bitleri kullanması. Ancak kuantum bilgisayarlar hesaplama yapmak için kuantum bitlerini veya 'kübitleri' (genellikle elektronlar veya fotonlar gibi temel parçacıklar) kullanıyor. Bilim adamları, kübitin aynı anda hem 1 hem de 0 değerini taşıması anlamına gelen 'kuantum durumunu’ manipüle etmek için hassas bir şekilde zamanlanmış ve ayarlanmış elektromanyetik darbeler uygulayabiliyor. Bu işlem birçok kübit üzerinde gerçekleştirildiğinde bir kuantum bilgisayarın bazı önemli sorunları klasik bir bilgisayarın yapabileceğinden çok daha hızlı bir şekilde çözmesine olanak tanıyor.

 

Neden hepimiz halihazırda kuantum bilgisayarları kullanmıyoruz?

Kuantum bilgisayarlarla ilgili en büyük zorluklardan biri, ortamlarındaki en küçük değişikliklere veya 'gürültüye' karşı inanılmaz derecede hassas olmaları. Titreşimler, ısı, cep telefonlarından ve WIFI ağlarından gelen elektromanyetik parazitler ve hatta uzaydan gelen kozmik ışınlar ve radyasyon, kübitleri kuantum durumlarından çıkararak gerçekleştirilen kuantum bilgi işleminde hatalara neden olabiliyor. Bu durum, yüksek karmaşıklıkta, güvenilir ve hatasız hesaplamalar yapabilen kuantum bilgisayarlar oluşturmayı son derece zorlaştırıyor.


Kuantum hata düzeltme nedir?

Kuantum hata düzeltme, kuantum bilgilerini çevreden korumak için ‘mantıksal kübitler’ olarak adlandırılan birden çok kübit üzerinde özel bir kuantum bilgisi kodlaması kullanıyor. Bu aynı zamanda hataların oluştukları anda tespit edilmesini ve düzeltilmesini de sağlıyor. Ne yazık ki kuantum hata düzeltme, gerekebilecek kübit sayısının fazlalığı nedeniyle potansiyel olarak büyük bir maliyeti de beraberinde getiriyor.

Son zamanlarda kuantum bilgi işlem 'atılımları' hakkında başka haberler de çıktı. Ocelot'u farklı kılan nedir?

AWS, kuantum hata düzeltmeyi verimli ve etkili bir şekilde uygulamak için Ocelot'un mimarisini sıfırdan tasarladı. Ocelot, kuantum hata düzeltme için gereken kaynakları geleneksel yaklaşımlara kıyasla 5-10 kat azaltma potansiyeline sahip. Adını ünlü Schrödinger'in kedisi deneyinden alan, kedi kübitleri adı verilen bir tür kübit teknolojisi kullanıyor. Kedi kübitleri, belirli hata türlerini bastırarak yapılması gereken kuantum hata düzeltmesini basitleştiriyor ve azaltıyor. AWS, Ocelot’u geliştirerek elektronik endüstrisi süreçleri ile üretilebilecek bir mikroçipe kedi kübiti teknolojisini ve kuantum hata düzeltme bileşenlerini entegre edebileceğini gösterdi.

Bu neden önemli?

AWS Kuantum Donanımı Başkanı Oskar Painter, "Pratik kuantum bilgisayarlar yapacaksak, öncelikle kuantum hata düzeltmeden başlamamız gerektiğine inanıyoruz. Ocelot ile bunu yaptık. Mevcut bir mimariyi alarak buna hata düzeltmeyi dahil etmeye çalışmadık. Kübitimizi ve mimarimizi seçerken kuantum hata düzeltmeyi en önemli gereksinim olarak belirledik," dedi. Painter ve ekibi, Ocelot'u "dönüştürücü toplumsal etki yaratabilecek tam teşekküllü bir kuantum bilgisayara" ölçeklendirmek için, standart olarak kuantum hata düzeltme yaklaşımlarıyla ilişkilendirilen kaynakların onda birini kullanmanın yeterli olacağını tahmin ediyor.

Ocelot hakkında kısa bilgiler:

Ocelot, AWS'in kuantum hata düzeltme mimarisinin etkinliğini test etmek için tasarlanmış küçük ölçekli bir prototip çiptir.
İki entegre silikon mikroçipten oluşuyor. Her çip yaklaşık 1 cm²’lik bir alana sahip. Çipler, elektrikle bağlı bir çip yığınında üst üste yerleştirilmiş olarak bulunuyorlar.
Her silikon mikroçipin yüzeyinde, kuantum devresi elemanlarını oluşturan ince süper iletken malzeme katmanları bulunuyor.
Ocelot'un devreleri 14 temel bileşenden oluşuyor: 5 veri kübiti (kedi kübitleri), veri kübitlerini stabilize etmek için 5 'tampon devre' ve veri kübitlerindeki hataları tespit etmek için 4 ek kübit.
Kedi kübitleri, bilgi işlem için kullanılan kuantum durumlarını depoluyor. Bunu yapmak için, sabit aralıklarla tekrarlayan bir elektrik sinyali üreten, osilatör adı verilen bileşenler kullanıyorlar.
Ocelot'un yüksek kaliteli osilatörleri, Tantal adı verilen süper iletken ince film bir malzemeden yapıldı. AWS malzeme bilimcileri, osilatörlerin performansını artırmak için Tantal'ı silikon çip üzerinde işlemenin özel bir yöntemini geliştirdiler.

Ocelot ismi nereden geliyor?

Ocelot ismi aslında bir kelime oyunu. Hem 'osilatör' kelimesini çağrıştırıyor hem de oselo bir kedi cinsi, böylece çipin kedi kübitleri kullandığına atıfta bulunuluyor.

Ocelot'un işe yaradığını nereden biliyoruz?

AWS bilim insanları, Ocelot'un mantıksal kübit düzeyinde bilgiyi ne kadar iyi depolayabildiğini ve saklayabildiğini incelemek için deneyler yaptı. Bu deneyler hem hata oranını hem de yaklaşımın ölçeklenebilirliğini incelemek için hata düzeltme işleminin tekrar tekrar uygulanarak test edilmesini içeriyordu. Painter, "Bu, algoritma çalıştırdığımız bir iş yükü değildi. Kuantum bilgisini ne kadar süre depolayabileceğini görmek için çipi tekrar tekrar ölçtük. Açıkçası, bu testleri yapmadan önce, bu mimarinin ve kedi kübiti yaklaşımının performansı koruyarak ölçeklenebilir olup olamayacağı konusunda şüphelerim vardı. Ocelot ile gördüklerimizden sonra bu yaklaşımın uygulanabilir olduğuna ikna oldum ve daha büyük, daha performanslı sistemler oluşturma aşamasında önemli teknik faydalar sağlayacağını düşünüyorum,” dedi.

Bilim insanları başka ne diyor?

Painter, "İlk klasik dijital bilgisayarlar devasa makinelerdi. Çok fazla yer kaplıyorlardı ve elektrik sinyallerini yükseltmek için güvenilir olmayan vakum tüplerinden yapılmışlardı. Ancak daha sonra transistör icat edildi, bu da zamanla daha güvenilir bileşenlerin kullanılmasını sağlayarak nihayetinde mikroelektroniğin büyük ölçekte üretilebilmesinin ve bugün gördüğümüz bilgisayarların yolunu açtı. Şu anda kuantum bilgi işlemde vakum tüpü günlerinde olduğumuzu söyleyebilirim; devasa makineler inşa ediyoruz ve bunları daha etkili bir şekilde ölçeklendirmek için daha iyi, daha küçük, daha verimli kaynaklara sahip bileşenleri nasıl elde edeceğimizi bulmaya çalışıyoruz,” dedi.

 AWS Uygulamalı Bilimler Direktörü Fernando Brandao, "Kuantum hata düzeltme, fiziksel kübitlerde sürekli iyileştirme yapılmasını gerektiriyor. Çipleri üretirken sadece geleneksel yaklaşımlara güvenemeyiz. Daha az kusurlu yeni malzemeleri birleştirmeli ve daha sağlam üretim süreçleri geliştirmeliyiz," dedi.


Sırada ne var?

Ocelot, pratik kuantum bilgi işlem çağına düşündüğümüzden daha kısa sürede ulaşmamıza yardımcı olabilir. Ancak umut verici bir başlangıç olsa da, hâlâ sadece bir laboratuvar prototipi. AWS, bu alandaki yaklaşımını geliştirmeye devam edecek. Painter konuyla ilgili şunları söyledi: "Birkaç ölçeklendirme aşamasını daha geçmemiz gerekiyor ve üstesinden gelmemiz gereken bir dizi mühendislik zorluğu bulunuyor. Bu, aşılması çok zor bir sorun ve bir yandan temel araştırmalara yatırım yapmaya devam ederken bir yandan da akademide yapılan önemli çalışmalarla bağlantıda kalmamızı ve onlardan öğrenmeyi sürdürmemizi gerektiriyor. Şu anda görevimiz, kuantum bilgi işlem yığınında inovasyon yapmaya devam etmek, doğru mimariyi kullanıp kullanmadığımızı incelemeyi sürdürmek ve bu öğrendiklerimizi mühendislik çalışmalarımıza dahil etmek. Buna sürekli bir iyileştirme ve ölçeklendirme döngüsü diyebiliriz.”

AWS bilim insanları, bulgularını Nature dergisinde bir araştırma makalesi olarak yayınladı. Ocelot hakkında daha teknik bir makaleye Amazon Science web sitesinden ulaşabilirsiniz.